Δευτέρα, Δεκεμβρίου 19, 2011

Μια λογοκρισία

Φεύγουν αυτές τις μέρες οι τελευταίοι Αμερικανοί ένοπλοι απ' το Ιράκ, και ήμουν στην Εθνική Γλυπτοθήκη τελευταία, όπου μπορεί κανείς να δει το δεύτερο κομμάτι της έκθεσης Στα Άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης, εκείνο που αφορά τη μεταπολεμική τέχνη έως σήμερα. Έχει λοιπόν κάμποσα έργα του Δανιήλ (Παναγόπουλου), που δούλεψε πολλά χρόνια στο Παρίσι· ένα είναι μια λινάτσα με τίτλο Λινάτσα 23/VI/04 (La Busherie):



Ξεκάθαρη η αναφορά, μέσα από την ορθογραφικά τροποποιημένη λέξη Busherie, στον πρόεδρο - εγκληματία πολέμου Μπους, και βεβαίως υπάρχει λογοπαίγνιο με τη γαλλική λέξη boucherie, σφαγείο, μακελειό. Και όμως, η αιδώς της επιμελήτριας Δρ. Λίνας Τσίκουτα-Δεϊμέζη ήταν τόση ώστε ιδού πώς το διατύπωσε εκείνη στο εισαγωγικό κείμενο που είναι δίπλα, στον τοίχο.


"από ορθογραφικό λάθος, του ιδίου"! Ούτε καν "από συνειδητό ορθογραφικό λάθος, του ιδίου"! Τόση λεπτότητα! Στο δε αγγλικό τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, γίνονται καθαρή λογοκρισία, γιατί εξαφανίζεται η αλλοίωση από τον τίτλο, ο οποίος δεν αποδίδεται ως The Bushery, που θα ήταν διαφανέστατο, αλλά Butchery και μόνο:


Στη δε λεζάντα του έργου, η αγγλική μετάφραση του τίτλου δεν υπάρχει. Ή μάλλον ναι μεν η Λινάτσα αποδίδεται Burlap, αλλά το γαλλικό La Busherie μένει αμετάφραστο, La Busherie. Αποτέλεσμα, η λέξη Bushery δεν εμφανίζεται πουθενά, αλλά εμφανίζεται ένα Butchery το οποίο υποτίθεται πως είναι μετάφραση του τροποποιημένου Busherie. Πλήρης λογοκρισία δηλαδή.



Αυτό θα πει "λεπτότητα" και "διακριτικότητα", ειδικά προς τους αγγλόφωνους επισκέπτες....

3 σχόλια:

bwana είπε...

μεταφραστής και ξεναγός, πώς να μην δώσετε σημασία στη λεπτομέρεια... το πιο απελπιστικό είναι ότι σίγουρα θα βρεθούν άνθρωποι να πουν το κλασσικό "έλα μωρέ, εδώ ο κόσμος καίγεται" (και φυσικά ο κόσμος θα καίγεται γιατί δεν δίνουμε σημασία πια πουθενά...) - καλές γιορτές να έχετε!

Admin είπε...

Επιτρέψτε μου να αντιγράψω το σχόλιο που δημοσιεύτηκε στο Bits and Pieces της Lifo, όπου ο κ. Άρης Δημοκίδης έχει αναδημοσιεύσει το συγκεκριμένο κείμενο.
http://www.lifo.gr/team/bitsandpieces/28310

Πρόκειται σαφώς γιά λογοπαίγνιο - το ορθογραφικό λάθος, όταν μιλάμε για τον Δανιήλ, αποκλείεται τελείως. Στη Γαλλία ήταν άλλωστε συνηθισμένο λογοπαίγνιο τον καιρό που άρχιζε ο αισχρός αυτός (μεταξύ άλλων) πόλεμος - ίσως ο σκιτσογράφος του Monde, o Plantu να το σκάρωσε πρώτος, μα δεν είμαι σίγουρη. Ήταν και αρκετά απλό, Bush - boucherie(=σφαγή). Όμως ήταν και μέσα στο "πνεύμα" του καλού μου φίλου Δανιήλ αυτού του είδους η ειρωνεία: τον θυμάμαι ακόμα να το προφέρει, μ' ένα μισοχαμόγελο και κούνημα της κεφαλής! Ανταποκρίνεται πάντως και στην όλη στάση του απέναντι στα ιστορικά συμβάντα, στην "ιδεολογία του".
Ξέρω για τι μιλώ: τον γνώριζα από το 1971-72, στο Παρίσι όπου έμενε και εργαζόταν (οπως κι εγώ) μέχρις λίγα χρόνια πριν το θάνατό του, ήμασταν στενοί φίλοι, έχω γράψει γι αυτόν (μεταξύ άλλων το λήμμα "Δανιήλ" του Λεξικού Συγχρόνων Ελλήνων Καλλιτεχνών του εκδ. οίκου Μέλισσα είναι δικό μου), και δεν επιθυμώ να γράφονται ανακρίβειες ούτε για τον άνθρωπο ούτε γιά το έργο του. Αυτός και ο λόγος αυτής της παρέμβασης.
Βάσια Καρκαγιάννη Καραμπελιά, ιστορικός τέχνης, τεχνοκριτικός

diotima / Vassia Karkayanni Karabelia είπε...

Αν κατάλαβα καλά ο κ. Αρης Δημοκίδης παρουσίασε το ΔΙΚΟ μου κείμενο σαν δικό του. Ε, ολα γινονται..Κύριε των δυνάμεων..