Δημήτρις

Δε γνωρίζω (ούτε με πολυενδιαφέρει) με ποιο σκεπτικό οι Χατζιδάκηδες έγραψαν τ' όνομά τους Χατζιδάκις, αλλά πάντως τώρα το φαινόμενο πέρασε και στα μικρά ονόματα: ενώ ένα από τα επιχειρήματα ενάντια στην άκρατη εφαρμογή της ετυμολογίας στην ορθογραφία μας ήταν και το θέμα των καταλήξεων –να μην καταντήσουμε δηλαδή να γράφουμε "Αριστοτέλης, Δημήτρις, Βασίλεις"–, και θεωρούνταν επιχείρημα μεστό κοινής λογικής, άρα πειστικό, να που ο διευθυντής έκδοσης του νέου περιοδικού "αλήthεια" γράφει τ' όνομά του "Δημήτρις Βεργέτης" (δεν είναι παρόραμα, γιατί έτσι υπογράφει και άρθρο του).



Γιατί όχι και Βεργέτις; Την έχει ψάξει καλά την ετυμολογία του επωνύμου του; Είναι σίγουρα από το μπερκέτ; Αλλά και το Μπερκέτης το ίδιο δε θα μπορούσε να αναχθεί σ' ένα αμάρτυρο *Μπερεκέτιος, άρα Μπερκέτις->Βεργέτις;

Αναφέρθηκα παραπάνω στην κοινή λογική. Αλλά βέβαια στο εν λόγω περιοδικό η κοινή λογική θεωρείται έτσι κι αλλιώς trash, αφού στις σελίδες του παρελαύνει όλος ο κατά Richard Dawkins [στο βιβλίο του "The god delusion" ("Η περί θεού αυταπάτη")] francophonyism –δηλ. οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι Derrida, Lacan κττ.–, που καταγγέλθηκε τόσο εύστοχα από τους "άξεστους χοντροκέφαλους χωριάτες" φυσικούς Sokal και Bricmont, ενώ φιγουράρουν επίσης οι ντόπιοι αστέρες-νάνοι του είδους, Γ. Βέλτσος κττ.

Παρ' όλα αυτά, οι υπόλοιποι Δημήτρηδες (ή μήπως Δημήτριδες;!) συνεργάτες του περιοδικού αντιστέκονται στο "σήμπτωμα" (sic· ξέρετε, όπως η θρυλική πια "διαφωρά"...) Δημήτρις και γράφουν τ' όνομά τους Δημήτρης. Προς το παρόν τουλάχιστον...

Δύο ταφόπλακες

Το τεύχος Σεπτεμβρίου 2007 του μηνιαίου ενημερωτικού περιοδικού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών "ΤΟΛΜΗ" κυκλοφόρησε με ολοσέλιδη φωτογραφία στο εξώφυλλό του το εξώφυλλο του βιβλίου Ιστορίας της Στ' Δημοτικού που αποσύρθηκε τελικά από το Υπουργείο Παιδείας, και με λεζάντα (πολυτονική) σαν κορδέλα στο κάτω μέρος του βιβλίου: "Επιτέλους αποσύρθηκε!"

Στη συνέχεια, το τεύχος Οχτωβρίου 2007 του περιοδικού "ΑΡΔΗΝ" του Γιώργου Καραμπελιά κ.ά. κυκλοφόρησε με κεντρική φωτογραφία (αλλά μικρότερων διαστάσεων) στο εξώφυλλό του το εξώφυλλο του ίδιου βιβλίου Ιστορίας μ' ένα παχύ κόκκινο Χ πάνω του, με λεζάντα (μονοτονική) στ' αριστερά της φωτογραφίας: "μια στρατηγική ήττα του νεο-οθωμανισμού και της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης", και με τίτλο κάτω από τη φωτογραφία: "ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ". Σημειωτέον ότι δεν υπάρχει μέσα στο περιοδικό, εκτός κι αν στραβώθηκα, άρθρο σχετικό με την απόσυρση του βιβλίου. Μάλλον είχε μαλλιάσει η γλώσσα τους να γράφουν γι' αυτό στα προηγούμενα τεύχη κι έτσι θεώρησαν περιττό να σχολιάσουν την απόσυρση περισσότερο απ' ό,τι με τη λεζάντα περί νεο-οθωμανισμού κλπ.

Ώστε η μεν Εκκλησία χαιρετίζει απλά το γεγονός, ο δε Καραμπελιάς και οι συν αυτώ μιλούν για ήττα του νεο-οθωμανισμού και της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.

Διάδρομοι τυφλών

Τα τραπεζοκαθίσματα του καφενείου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου έχουν καταλάβει (όχι μόνο στο σημείο της φωτογραφίας αλλά και σε όλη τη διαδρομή κάτω από το στέγαστρο του καφενείου) το διάδρομο τυφλών. Κανέναν δεν απασχολεί το θέμα, ούτε καν την τουριστική αστυνομία, ως ώφειλε, αφού οι πελάτες αυτού του καφενείου είναι κατεξοχήν τουρίστες, και άρα μπαίνει θέμα "βιτρίνας" της χώρας. Ψύλλοι στ' άχυρα, δηλαδή (ας θυμηθούμε και την περίφημη "πιλοτική" διαγράμμιση για τα αναπηρικά καροτσάκια στην οδό Σόλωνος και, γενικότερα, το λεγόμενο "post-Olympic stress")...

Αλλά μήπως 10 μέτρα δίπλα από το Ιστορικό Δημαρχείο της Πλατείας Κοτζιά ή όπως αλλιώς λέγεται τώρα, δεν έβαλαν έναν κάδο (50 τόνων) για μπάζα ακριβώς πάνω στο διάδρομο τυφλών; Φανταστείτε την πρόσκρουση...

Μετάφραση, απόδοση, μεταγραφή, μεταγλώττιση...

Σε σχέση με τη γνωστή διχογνωμία, πώς πρέπει να ονομάζεται η ενδογλωσσική μετάφραση, και πότε πρέπει να θεωρείται ενδογλωσσική, να παραθέσω ένα τεκμήριο από άλλη γλώσσα. Βρήκα την εξής φράση, γραμμένη από Τουρκάλα πανεπιστημιακό (κοινωνιολόγο):

(ο τίτλος ενός βιβλίου της δεκαετίας του 1890)...translated from Ottoman into modern Turkish by...., and into English by myself.

και παρακάτω για ακόμα πιο πρόσφατα:

I would like to thank .... for translating this and the subsequent articles [σ.σ.: δημοσιευμένα στην Τουρκία το 1924] from the original [σ.σ.: δηλ. τα "οθωμανικά"!] into Turkish.

The Mamas and the Papas in Athens!

Φωτίζου, φωτίζου...

Ροχαλοεπιθέσεις από σπουδαστές του Ταλμούδ ενάντια σε Χριστιανούς κληρικούς στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ. Και εις ανώτερα!

Maria Callas was here

Πήγα χτες στην Έκθεση της Βουλής, Φιλελλήνων και Μητροπόλεως, για τα 30χρονα από το θάνατο της Μαρίας Κάλλας. Στις παρακάτω πανάθλιες φωτογραφίες (λόγω που ήταν από πάνω οι λάμπες, και αντανακλάται το είδωλό τους) βλέπουμε στη μια τη Μαριάννα/Μαίρη Καλογεροπούλου με δυο φίλες της στο Καβούρι. Λοιπόν αυτός ο βράχος που φαίνεται από πίσω πρέπει να είναι το γνωστό σε όλους τους λουόμενους του Καβουριού νησάκι που είναι προσβάσιμο με τα πόδια από την αμμουδιά, καθότι τα νερά είναι σούπερ ρηχά. Συγκινήθηκα που έχω πατήσει κι εγώ στο ίδιο μέρος με αυτή την κοπέλα. Μπανάλ, θα μου πείτε, αλλά δεν είναι ένα μέρος όπως το Ηρώδειο, οπότε το πράγμα είναι όντως αναμενόμενο, αφού η γυναίκα ήταν επαγγελματίας της μουσικής, αλλά αυτό το άσημο νησάκι.



Στην άλλη φωτογραφία βλέπουμε την τάξη της δασκάλας της, Ελβίρας δε Ιδάλγο, να έχει βγει βόλτα στο Πεδίο του Άρεως. Είναι η γνωστή λεωφόρος Ηρώων, με τις προτομές των Αγωνιστών του '21. Το ωραίο είναι ότι, καθώς το Πεδίο του Άρεως έχει μόλις μετατραπεί σε πάρκο (από τον Μεταξά, αν δεν κάνω λάθος, που δεν είπε αυτός το ΟΧΙ, κατά τον Λαζόπουλο), τα δέντρα είναι εντελώς χαμηλά κι έτσι φαίνεται από πίσω ο Λυκαβηττός! Μοναδική θέα, όντως, για έναν Κυψελιώτη!

Μαστούρας έτυμον

Ψάχνοντας μια λέξη, έπεσα σ' ένα άρθρο ενός κοινωνικού ανθρωπολόγου για τους φόνους τιμής που διαπράττουν οι άντρες Μουσουλμάνοι στην Ευρώπη. Πολύ ενδιαφέρον.

Ποια λέξη όμως έψαχνα; Τη λέξη μαστούρα. Στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής λέει ότι προέρχεται από το τουρκικό mastur. Έψαξα όμως τη λέξη στο τουρκοαγγλικό λεξικό Seslisozluk και δε γράφει τίποτα. Τελικά, φαίνεται πως η λέξη είναι όχι τούρκικη αλλά αραβική και σημαίνει "κρύβω, καλύπτω" κττ. Λέω "φαίνεται", γιατί δεν μπόρεσα να γράψω τη λέξη μέσα σε αραβοαγγλικό λεξικό, καθότι σου ζητάνε να τη γράψεις σε αραβική γραφή. Σε αναζήτηση όμως στο Google μού έβγαλε μερικά αποτελέσματα σε λατινικό αλφάβητο. Φαίνεται, π.χ., πως ένας κρυμμένος ιμάμης ονομάζεται "αλ-μαστούρ". Μνεία της λέξης υπάρχει και στο παραπάνω άρθρο του ανθρωπολόγου.

Αυτό το καταπώς φαίνεται λάθος του ΛΚΝ μού θύμισε ένα αρθράκι που είχα διαβάσει πριν από καιρό για την άγνοια αυτών των γλωσσών από αυτούς που καταρτίζουν τα ετυμολογικά λήμματα στα λεξικά μας. Το αρθράκι εκείνο μιλούσε για την ετυμολόγηση της λέξης "μπουζούκι". Φαίνεται πως, εκτός κι αν κάνω λάθος, το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της "μαστούρας".

Τώρα, γιατί και πώς το "κρύβω, καλύπτω" κατέληξε να σημαίνει σε μας "κάνω κεφάλι", ουκ έχω ειπείν ουδέν.

ΥΓ. λίγες μέρες αργότερα: Κοιτάξτε τα σχόλια, για διορθώσεις του περιεχομένου. Επίσης, πρόσθεσα σύνδεσμο στη λέξη "αρθράκι".