Τρίτη, Οκτωβρίου 27, 2009

Διονύσιος Χαραλάμπους, Μάρτυρες. Διωγμοί 1942-1945

Ο ιεροηγούμενος Διονύσιος συλλαμβάνεται το καλοκαίρι του 1942 για υπόθαλψη Βρετανού στρατιώτη στη Μυτιλήνη (όπου η μονή Λειμώνος της οποίας καθηγούνταν) και καταδικάζεται από γερμανικό στρατοδικείο σε 10ετή κάθειρξη, μαζί με άλλους Μυτιληνιούς. Το Νοέμβρη του 1942 μεταφέρονται στο στρατόπεδο Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης, όπου γίνονται μάρτυρες της αποστολής των Εβραίων της πόλης στα στρατόπεδα θανάτου της Πολωνίας και της Γερμανίας, το 1943. Την άνοιξη του 1944 στέλνεται και ο ίδιος, μαζί με τους άλλους, προς την Αυστρία, σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, καθώς αρνήθηκε να εξαιρεθεί, όπως θα μπορούσε χάρη στις ενέργειες του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης.
Στις 6 Απριλίου 1945 γίνεται αιματηρή επέμβαση των ΕςΕς στο στρατόπεδο όπου βρισκόταν, όταν, μπροστά στην επερχόμενη άφιξη των Σοβιετικών, το συμβούλιο του αυστριακού στρατοπέδου αποφάσισε ν' αφήσει ελεύθερους τους κρατουμένους να φύγουν προς όποια κατεύθυνση ήθελαν, πράγμα που προκάλεσε τη μήνι των αυθεντικών ναζιστών κι έτσι επενέβησαν, εκτελώντας μάλιστα και το διευθυντή του στρατοπέδου.
Ο Διονύσιος γλιτώνει από το μακελιό και μεταφέρεται στη φλεγόμενη Γερμανία, όπου παραμένει μαζί με δεκάδες άλλους μέσα σε μια παράγκα της Βαβαρίας, αφουγκραζόμενος από μέσα τις μάχες Γερμανών και Αμερικανών που μαίνονται έξω, ώσπου απελευθερώνονται από τους Αμερικανούς στις 3-5 Μαΐου 1945.

Καλογραμμένη μαρτυρία, σε απλοελληνική, με χιούμορ και με τη χαρακτηριστική χριστιανική πινελιά, που διανθίζει το κείμενο με βιβλικές και άλλες χριστιανικές και υμνογραφικές ρήσεις και που ευχαριστεί το Θεό γιατί σώθηκε, χωρίς να προβληματίζεται που άλλοι δεν σώθηκαν, καθότι "άγνωστοι αι βουλαί του Κυρίου".
Πρωτοκυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δαμασκός το 1949 και η έκδοση που διάβασα εγώ είναι η 6η, από την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά Καλαμπάκας.
Ο συγγραφέας έγινε μητροπολίτης Λήμνου το 1951 και από το 1959 ως το θάνατό του το 1970 μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών. Μεταξύ άλλων συνέγραψε το εξαιρετικά ενδιαφέρον ανθολόγιο "Ανατολικός Ορθόδοξος Μοναχισμός κατά τα Πατερικά κείμενα", σε δύο τόμους (1968), με αυθεντικά αποσπάσματα γύρω από το θέμα, σε πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση δική του (επανέκδοση από την Ιερά Μονή Παντοκράτορος Σωτήρος Χριστού, Κέρκυρα 2003).

Κομμάτια που υπογράμμισα
Μου βγάζουν το ράσο. Ύστερα και το αντερί. Με αφήνουν με τα ματωμένα εσώρρουχα. Με δέρνουν, με κοροϊδεύουν, με βρίζουν. Ό,τι κακό έχουν ακούσει για έναν οποιονδήποτε κληρικό, μου το φορτώνουν επάνω μου. "Κάνεις αυτό... κάνεις εκείνο...". Χείμαρρος οι αισχρολογίες που με κατακλύζουν. (σ. 43)

Ύστερα πάλι μόνος, στο θεοσκότεινο μπουντρούμι. "Ουαί τώι ενί". (σ. 43)

-Προσευχή! τους λέω. "Προσευχή τώι μεν Ιωνάι το κήτος οίκον εποίησεν, τον δε Εζεκίαν εκ των πυλών του θανάτου προς ζωήν επανήγαγε, τοις δε τρισί νέοις εις πνεύμα δροσώδες την φλόγα έτρεψε". (σ. 44)

--Τεός, ντεν έκει Τεός! Να Τεός! Και μου δείχνει το κάδρο του Χίτλερ. Μ' όλο μου τον πόνο δεν βάσταξα κι εγώ:
--Θεός υπάρχει, του λέω, και θα 'ρθη η ώρα που θα ζητήσετε το έλεός Του. (σ. 46)

Πάω να του μιλήσω [του Διοικητή της Γκεστάπο] και γυρίζει το πρόσωπό του αλλού. --Δε θέλει, λέει ο ...κ. Λόχνερ [ο διερμηνέας] γελώντας σαρκαστικά, να τον κοιτάζης όταν του μιλάς, μην πετούν τα σάλια σου τα βρώμικα επάνω του. (σ. 46)

Κάνω κι εγώ το ίδιο, και γράφω [στον τοίχο του κελιού]: "Τον αθλητήν το στάδιον, τον κυβερνήτην ο χειμών, τον στρατηγόν η παράταξις, τον μεγαλόψυχον η συμφορά, τον δε Χριστιανόν ο πειρασμός δοκιμάζει". (σ. 48)

Πίσω ο Άθως με το γιγάντιο ανάστημά του. "Διάδημα αδαμάντινον την κορφήν σου στέφει. Ασπάσεται η θάλασσα τις άκρες των ποδών σου". Έχουν και οι κατάδικοι αναμνήσεις. (σ. 64)

Δυο κόσμοι. Ο κόσμος που "χαίρει μετά χαιρόντων και κλαίει μετά κλαιόντων". Κι ο κόσμος που έχει ως αρχή του: "Εγώ ας είμαι καλά και δεν με μέλει για κανέναν άλλο". (σ. 64)

Μήπως έτσι αγνώριστη δεν γίνεται και η αμαρτωλή ψυχή, όταν δεχθή τη ζωογόνα πνοή του Χριστού; (σ. 65)

Χθες, κάποιοι έφαγαν μανταρίνια, και τις φλούδες τις πέταξαν στα ουρητήρια. Ένας τις άρπαξε στη στιγμή, τις έπλυνε λίγο στη βρύση και τις έφαγε! (σ. 65)

"Μιμνήσκεσθε των δεσμίων ως συνδεδεμένοι" (σ. 66)

Στο 'να χέρι βαστούσαν αλυσίδες, στ' άλλο το όπλο -- ο Θεός τους. (σ. 67)

--Διώχνουν τους Εβραίους, μας λέει σιγά. (...) Κακόμοιροι Εβραίοι! Θα γράψετε καινούργια "Έξοδο". Τι αντίθετη όμως απ' την πρώτη! Εκείνη ήταν πορεία προς την ελπίδα. Από τη γη της μαύρης σκλαβιάς προς τη Γη της Επαγγελίας. Τώρα; Πορεία προς τον Γολγοθά... (σ. 67)

...το μυστήριο του Μεγάλου Πονεμένου [το Θείο Δράμα] (σ. 69)

Μήπως δεν κάναμε ό,τι έπρεπε για να κυλήσωμε απ' τις ψυχές μας το βράχο της αμαρτίας, κι εξακολουθεί να μένη νεκρός ο Χριστός από κάτω; (σ. 70)

Με πολλά τρεχάματα και μέσα, και, κυρίως, πληρώσας δώρων την δεξιάν αυτών, πέτυχε και ο Ανδρέας να πάρη αναστολή. (σ. 75)

Δόξα να 'χη ο καλός Θεός, που, κάθε λίγο και λιγάκι, κοντά στις πίκρες μάς στέλνει και χαρές. Σήκωσε πια τα χέρια η Ιταλία. Συνθηκολόγησε άνευ όρων. Οι Ιταλοί συλλαμβάνονται από τους συμμάχους των. Αφοπλίζονται και κλείνονται σε στρατόπεδα. (σ. 75)

"Καπνός ήν και διελύθη. Πομφόλυγες ήσαν και διερράγησαν. Αράχνη ήν και διεσπάσθη". (σ. 76)

Πάλι κλούβες και πέταλα. Αυτή τη φορά όμως δεν παίρνουν. Φέρνουν. Κουβαλούν τους χρηματιστές "συν γυναιξί και τέκνοις". Δεν ξέρω τι κόλπα λένε πως έκαναν στο Χρηματιστήριο για να ανεβάζουν τη λίρα. (σ. 79)

Β...Δ. και Β...Α. πατέρας και γιος. Μα οι άνθρωποι με την πέτρινη καρδιά αρνήθηκαν την ύστατη χάρι που ζήτησε ο πατέρας: Να τους δέσουν μαζί για να μαρτυρήσουν τουλάχιστον ενωμένοι. (σ. 91)

Εξήντα και εβδομήντα άνθρωποι έχουν μια μόνο βούτα --φορητό αποχωρητήριο,-- και σε λίγο γεμίζει. Ύστερα, χάμω στο πάτωμα! (σ. 93)

"Πιστός ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ό δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τώι πειρασμώι και την έκβασιν τού δύνασθαι υμάς υπενεγκείν". (σ. 94)

Άλλο πάλι και τούτο. Ανακριτής, δικαστής κι εκτελεστής. (σ. 95)

Ένας άνθρωπος με σαγόνια στραβωμένα, δόντια βγαλμένα, χείλη σχισμένα, μύτη στραπατσαρισμένη, μάτια κλεισμένα απ' τις γροθιές, πρόσωπο μελανιασμένο και κεφάλι καταματωμένο. Μισοσκοτωμένος ή μάλλον σκοτωμένος. Νεκρός άταφος. (σ. 96)

Να τους εγκαταλείψω σε τούτες τις φοβερές ώρες; Και τι θα πουν μόλις ιδούν πως εγώ ξεφεύγω από τον κοινό δρόμο του μαρτυρίου; Αν σταθή κανείς μπροστά μου και με ρωτήση: "Ε, πάτερ, πού τα φόρτωσες όλ' αυτά που μας έλεγες κάθε Κυριακή για αγάπη και γι' αυτοθυσία", εγώ τι θα του αποκριθώ; (σ. 100)

Την νύχτα την περνώ γράφοντας ευχαριστήρια γράμματα. Πρώτα στους ιεροκήρυκες της Αδελφότητος της "Ζωής". Γιατί πρώτοι αυτοί αψήφησαν τους κινδύνους, και μας ήρθαν κοντά μας και δημιούργησαν αυτή την χριστιανική κίνησι, που τόσο ανεκούφισε τους φτωχούς του Στρατοπέδου. (σ. 102)

Εδώ λήγει η βασιλεία του δραγουμάνου. Δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τον δυστυχή στο θρόνο του, ούτε το δακτυλίδι που χάρισε στον αρχιγκεσταπίτη, ούτε οι... πολύτιμες υπηρεσίες του. Τον πήρε σβάρνα κι αυτόν η δική μας η τύχη και τον έκανε κατάδικο και μάλιστα ισοβίτη. (σ. 107)

Δεν καταλαβαίνουν [μερικοί απ' τους δικούς μας] πως αυτό [το να του κόψουν μαλλιά και γένια, ίσως και να του βγάλουν τα ράσα] είναι τιμή μάλλον παρά ύβρις για την Εκκλησία μας. Και τιμή μεγάλη μάλιστα. Να παίρνη κι αυτή πάντα μέρος στο σήκωμα του σταυρού της Πατρίδος. Και να μη λείπη ποτέ από το πλευρό των δοκιμαζόμενων παιδιών της. (σ. 108)

[Δύο κατάδικοι γράφονται άρρωστοι, για ν' αποφύγουν τη δουλειά. Το μεσημέρι, οι καραβάνες είναι λιγότερες κατά δύο] --Σωστές είναι οι καραβάνες, μεταφράζει ο δραγουμάνος. Στους αρρώστους απαγόρευσε ο γιατρός το φαγητό. (σ. 114)

Εγώ έπαθα, αν μπορή να πη κανείς τη λέξι για την περίπτωσί μου, ψύχωσι με το Ευαγγέλιο. Ποτέ δεν πέφτει απ' τα χέρια μου. Δεν το χορταίνω. Όσο το διαβάζω, τόσο και περισσότερο τ' αγαπώ. Χρυσωρυχείο! Όσο πιο βαθιά σκάβεις, τόσο και περισσότερο χρυσάφι βρίσκεις. (σ. 116)

Έτσι αλυσοδεμένους μας οδηγούν στο σταθμό. Περνούμε απ' την αγορά. Ο κόσμος παρακολουθεί με περιέργεια. Αυτό θα 'ναι, λέω, πιο πολύ για μένα, που θα τους παραξενεύη το ιερατικό μου σχήμα. Από συνοδείες θα έχη χορτάσει το μάτι τους, αφού όλη τους η χώρα έχει μεταβληθή σε απέραντο κάτεργο. (σ. 117)

Μας λέει και νέα. Απόβασι στη Νορμανδία. Επιτυχίες μεγάλες των Συμμάχων στη Δύσι και στην Ανατολή. (σ. 119)

Μας μετρούν το ανάστημα. Μας ζυγίζουν, --στη Βιέννη 66 κιλά γυμνός, σήμερα, με τα ρούχα και την τσοκαρία, 51. Μας παίρνουν στοιχεία της ιδιωτικής μας ζωής και μας διαβάζουν τον κανονισμό. Ζητούν τυφλή υπακοή, γιατί, διαφορετικά, έχει και στρατόπεδο S.S. (σ. 124)

Ο φύλακας, όπως μας είπαν σήμερα στον περίπατο, έχει τραυματισθή στην Κρήτη και είναι φοβερά μισέλληνας. Δέρνει, κλωτσά και χτυπά άσχημα τους δικούς μας.
Μας δίνουν και δουλειά. Καμουφλάζ. Σ' ένα χορταρένιο σχοινί περνούμε, κάθε δυο δάχτυλα απόστασι, κι ένα φύλλο καλαμποκιού. Ο καθένας μας πρέπει να βγάλη 74 ως 100 μέτρα, κι έτσι αγωνιζόμαστε όλη την ημέρα. (σ. 125)

--Κίρχε! φωνάζει ο καθαριστής (...) Παρακολουθούμε ευλαβικά την καθολική λειτουργία. (σ. 126) [Σ.σ.: εδώ θα τον μεμφθούν οι αντιοικουμενιστές μας, ότι παρακολούθησε με ευλάβεια Καθολική Λειτουργία...]

Οι χριστιανικές αρετές της ευποιίας και κοινωνίας είναι, φαίνεται, άγνωστα πράγματα για τον ψυχρό τούτον κόσμο. Τις έκαψε και τις ξέρανε ο καταραμένος λίβας του ναζισμού. (σ. 127)

"Πόθεν πόλεμοι και μάχαι εν υμίν; ουκ εντεύθεν, εκ των ηδονών υμών των στρατευομένων εν τοις μέλεσιν υμών;" (σ. 128)

Μα δε μπορεί, θα 'ρθη η ευλογημένη μέρα, που, εδώ και τόσους αιώνες, την προείπεν ο Ησαΐας, και που οι άνθρωποι "κατακόψουσι τας ρομφαίας αυτών εις άροτρα και τα δόρατα αυτών εις δρέπανον, και ουκέτι μη αντάρηι έθνος επί έθνος ρομφαίαν, και ουκέτι μη μάθωσι πολεμείν. Και αναπαύσεται έκαστος υποκάτω της αμπέλου αυτού, και έκαστος υποκάτω συκής αυτού, και ουκ έσται ο εκφοβών" (σ. 128)

Ένας μόνο δεν μένει ασυγκίνητος στον πόνο μας. Αυτός μόνο μάς προσέχει εδώ. Και σ' Αυτόν καταφεύγουμε σε τέτοιες στιγμές. Αυτός απλώνει στοργικά επάνω μας το θεϊκό Του χέρι, μας χαϊδεύει, μας σφουγγίζει τα δάκρυα, μας γλυκαίνει τον πόνο, και, πολλές φορές, τον εξαλείφει ολότελα. Και το είδα σήμερα τούτο, ολοφάνερα. Όταν ήρθε το πρωί ο φύλακας να με πάρη στη δουλειά, ήμουνα καλά. (σ. 133)

Δεν μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα και πέθαναν εδώ μέσα, στα ξένα, χωρίς περιποίησι, χωρίς περίθαλψι. Χωρίς εξομολόγησι και αγία Κοινωνία. Και τους θάβουν έτσι άφτιαχτους κι άκλαυτους κι αδιάβαστους. Και πεθαίνουν τώρα, στη χαραυγή του λυτρωμού! Τι κρίμα! Αλλά πάλι, "κριμάτων σου αβύσσους τίς εξιχνιάσει, ψυχοσώστα σωτήρ μου"! (σ. 139)

      Δευτέρα: Το πρωινό είναι πάντα το ίδιο και το ξέρεις:
Μέλας ζωμός από καβουρδισμένα βαλανίδια. Το μεσημέρι, πέντε-έξι κομμάτια καρότα μέσα σ' έναν πολύ αραιό χυλό από καστανάλευρο. Και το βράδυ το ίδιο πάντα: 4-5 βραστές πατάτες ίσαμε καρύδια, μ' ένα κατσαρόλι βρασμένο νερό, --σούπα. Πότε-πότε, οι πατάτες, δεν ξέρω με ποιες ταχυδακτυλουργίες των μαγείρων και των καθαριστών, από πέντε γίνονται τρεις.
     Τρίτη: Αραιός χυλός με καστανάλευρο, με 2-3 πρέζες γάλα μέσα, για μυρωδιά.
     Τετάρτη: Λιωμένη κολοκύθα, που μήτε τα γουρούνια δεν την πιάνουν στο στόμα τους.
     Πέμπτη: Το φαγητό της Δευτέρας, και μέσ' στη σούπα ένα ελάχιστο κομματάκι κρέας.
     Παρασκευή: Ακριβής και πιστή επανάληψι του μενού της Τρίτης.
     Σάββατο: Χυλός από σκουποσποράλευρο.
     Κυριακή: Της Τετάρτης, με το κρεατάκι της Πέμπτης. Κυριακή και Σάββατο βράδυ, για να μην ανησυχούν οι κύριοι φύλακες, ξηροφαγία. Λίγο τυρί, που, όπως λέει κι ο μπαρμπα-Στέλιος, πήγαν στο ζωολογικό κήπο και το 'ριξαν στις μαϊμούδες, αυτές όμως μόλις το μυρίστηκαν γύρισαν, κοίταξαν θυμωμένες και το πέταξαν.
     Το ψωμί! Αυτό δα κι αν είναι. 200 γραμμάρια το εικοσιτετράωρο, και δεν έχει το ευλογημένο διόλου σιτάρι. Τα 50%, κατά που λεν αυτοί που δουλεύουν στον φούρνο, είναι αγριοκαστανάλευρο. Τα 30% πατατάλευρο, 2% ξυλάλευρο και τ' άλλα 18% σικαλάλευρο. Γι' αυτό, κι όταν το τρώτε δεν καταλαβαίνετε τίποτε. Φέρνει και λίγον κοιλόπονο. Εξασφαλίζεις λοιπόν πάχυνσι 100% ή όχι; (σ. 140-141)

[Τι έγινε] Η ειρήνη αυτή, η τήι δικαιοσύνηι και ευσεβείαι σεμνυνομένη; (σ. 143)

Όταν ακούση αυτός ο άνθρωπος γκρίχεν, δαιμονίζεται. (σ. 146)

Άλλη πάλι τούτη η ένδειξι αγάπης και προστασίας του Θεού. Στο πρόσωπο ενός Γερμανού. Είναι ένας αγριάνθρωπος που όλη την ώρα μαλώνει και δέρνει. Είναι και άθεος, και δεν έχει καμμιά ευλάβεια προς την Εκκλησία. Αυτό το θηρίο στέλνει ο Θεός και με βοηθά. (σ. 148)

Εδώ και μερικές μέρες [Σ.σ.: 5 Μαρτίου 1945] παρατηρείται κάποιο ξεχαρβάλωμα στη δουλειά και μεγάλη στενότητα στα τρόφιμα. Εκτός απ' τις δυο μέρες τη βδομάδα, που δε δουλεύουμε, γιατί σταματά από έλλειψι κάρβουνων το εργοστάσιο του ηλεκτρισμού, είναι αδύνατο, μια και δυο φορές κάποτε την ημέρα, να μη σταματήση η δουλειά γιατί κόβεται το ρεύμα. (σ. 149)

Σκελετοί είμαστε. Απαράλλακτοι μ' εκείνους που μεταχειρίζονται στα σχολεία για το μάθημα της ανθρωπολογίας. (σ. 151)

Τα βλέπω [τα κάτασπρα πουλιά των Αγγλοαμερικάνων] να εφορμούν, όπως τα γεράκια. Αρχίζει το κακό. Οι βόμβες πέφτουν σαν χαλάζι. (...) Η καρδιά χτυπά δυνατά. Θυμούμαστε τους καταδίκους της φυλακής του Γκράτσι, τους καταδίκους της φυλακής της Βιέννης που θάφτηκαν κάτω απ' τα ερείπια, στους βομβαρδισμούς. (σ. 153)

Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από κόσμο σαστισμένο, κόσμο ξετρελαμένο από τον τρόμο. Άντρες σακατεμένοι και γέροντες. Γυναίκες με παιδιά στην αγκαλιά, κρατώντας μπογαλάκια. Στρατιώτες κατατρομαγμένοι κυριολεκτικά. Χωρίς εξάρτυσι και οπλισμό. Αξιωματικοί στραπατσαρισμένοι. Χωρίς πιστόλια κι αυτοί. Φορτωμένοι με γυλιό. Όλοι τραβούν για μέσα. Αυτονών η υποχώρησι είναι χιλιάδες φορές χειρότερη απ' τη δική μας, του 1941.

[6 Απριλίου 1945] Τις συγκινητικές τούτες σκηνές τις παρακολουθούν με κάποια σαστιμάρα ο Διευθυντής με τον Υποδιευθυντή, κι όλοι σχεδόν οι φύλακες. Αυτά τα αιμοβόρα θηρία, ως δια μαγείας, έχουν μεταβληθή σε άκακα αρνία. Μας χαρίζουν πλούσια μειδιάματα, ανταλλάσσουν χειραψίες μαζί μας. Μας δίνουν κι ευχές ακόμα. Κι εμείς --η χαρά της λευτεριάς μάς κάνει τόσο μεγαλόψυχους-- λησμονούμε όλα τα κακά που μας έκαναν. Τους χαιρετούν γελαστοί ως και οι πιο μνησίκακοι και εκδικητικοί. (σ. 159)

--Ο Διευθυντής, μου απαντά, πήρε διαταγή να μας μεταφέρη στη Βαυαρία. Παρ' όλες όμως τις προσπάθειές του δεν μπόρεσε να βρη μεταφορικά μέσα. Όλα μεταφέρουν τον στρατό που υποχωρεί. Τότε εκάλεσε τον Διοικητή, που είναι άνθρωπος του κόμματος, και τους άλλους μεγάλους, σε σύσκεψι. Κι' ύστερα από πολλές συζητήσεις κατέληξαν στην απόφασι να μας απολύσουν. Αυτό μου το 'πε ο ίδιος ο Διευθυντής που τον είδα μια στιγμή. Μου φάνηκε κάπως παράξενο και του είπα μάλιστα: "Καλά τους εντόπιους, μα πού θα πάη τόσος ξένος κόσμος, χωρίς γλώσσα, χωρίς χρήματα και τρόφιμα;" Κι αυτός μού απάντησε: "Όπου θα πάω κι εγώ. Οι Ρώσοι είν' απ' έξω. Όπου να 'ναι θα μπουν κι εδώ. Άλλωστε δεν έχουμε και τρόφιμα. Θα τους απολύσωμε· είναι απόφασι του συμβουλίου". Αυτό κι έγινε. Τούτο όμως δυσαρέστησε τους φύλακες του κόμματος, οι οποίοι ειδοποίησαν τους S.S. κι αυτοί, που ζητούσαν αφορμή, έτρεξαν κι έκαναν ό,τι έκαναν. (σ. 163)

Εγώ [Σ.σ.: όχι ο συγγραφέας], δεν ξέρω πώς, έπεσα χωρίς να χτυπηθώ. Τυχερός στάθηκα και στη χαριστική. Όταν ξεμάκρυναν τα S.S., ήρθαν οι Ιταλοί εργάτες, και μάζευαν τους νεκρούς. Μόλις ένιωσα πως βρίσκονταν κοντά μου, θέλοντας και μη, σηκώθηκα. Τα S.S. είχαν φύγει. "Γρήγορα", μου λεν οι Ιταλοί, "κάνε πως δουλεύεις". Παρατήρησα τότε πως κι άλλοι τρεις είχαν τη δική μου τύχη. Ο Καραγεωργίου, ο Θοδωρής κι ο Πάντος. Όταν όμως τα S.S. ξανάφεραν άλλη παρτίδα για εκτέλεσι, επειδή ο Θοδωρής κι ο Πάντος φορούσαν ακόμη τα "τρελά", τους γνώρισαν και τους εξετέλεσαν μ' αυτούς που είχαν φέρει. Έμεινα εγώ με τον Καραγεωργίου και με τους Ιταλούς, και στοιβάζαμε τους σκοτωμένους. (σ. 165-166)

"Ο Θεός, ο Θεός μου, πρόσχες μοι, ίνα τι εγκατέλιπές με; Περιέσχον με ωδίνες θανάτου, κίνδυνοι άιδου εύροσάν με. Ιδού οι αμαρτωλοί ενέτειναν τόξον, ητοίμασαν βέλη εις φαρέτραν τού κατατοξεύσαι με. Αι θλίψεις της καρδίας μου επληθύνθησαν. Η καρδία μου εταράχθη, εγκατέλιπέ με η ισχύς μου, και το φως των οφθαλμών μου και αυτό ουκ έστι μετ' εμού. Προς Σε, Κύριε, ήρα την ψυχήν μου, ο Θεός επί Σοί πέποιθα. Σώσον με εκ πάντων των καταδιωκόντων με και ρύσαι με". (σ. 167)

Στην αστυνομία που πήγαμε μάς κρατούν 10 ως 15 λεπτά γονατιστούς. Γύρω μας ήσαν κάτι μωρά, ίσαμε δεκατεσσάρων χρονών, με πιστόλια στα χέρια. (σ. 170)

(...) και η ψυχή μας να βαπτίζεται στη νεκρή θάλασσα του μίσους και της απονιάς. (σ. 174)

Το βράδυ είχε ξεκαρδιστή στα γέλια καθώς έβλεπε τους καταδίκους να αλληλομαχούν και να κουβαριάζωνται, προσπαθώντας ν' αρπάξουν μέσ' από τη λάσπη και τις ακαθαρσίες τις λίγες πατάτες που τους πετούσε. (σ. 175)

Λεξιλόγιο
υφηγούμενος (μοναστηριού)
κούλα (; ο Βρετανός στρατιώτης είχε περάσει κι απ' την κούλα κάποιου άλλου, που κι αυτός όμως δεν τον έκρυψε)
γερμανοκρατούμενοι (κρατούμενοι των Γερμανών)
διαλαλήματα του πορτάρη
δεν ξαδειάζει (η κοινωνία να ασχοληθεί με...)
λιόλουτρο
ξεκούρασμα
τσούλι
παγωτήρι
"πεταλάδες" (οι άνθρωποι που έρχονταν μονάχα για να τους κάνουν κακό)
φάρκα (φίσκα;)
κατηχητόπουλο
μαμμωνολατρικός
λαφροποινίτης
κοντόρασο
παστωμένοι (σαρδελοποιημένοι)
ανακουφωμένα (τα παραθυρόφυλλα)
"νυχτοφαγιές" (εκτελέσεις τη νύχτα)
περιμανδρωμένη
δεκαρίτης / δεκαπενταρίτης (με 10 / 15 χρόνια ποινή)
φαγκρίζω (έχω φέξει από τη λίμα)
τσοκαρία
φιλιστρίνι
σκουπαντζής (κατάδικος που φτιάχνει σκούπες)
ανθρωπάλογο (κατάδικος ζεμένος σαν άλογο που τραβά κάρο)
τσοκαροπέταλο (του ανθρωπάλογου)
κρυφοδαγκανιάρικο σκυλί
σκουποσποράλευρο
παγωνιέρα
"τα τρελά" (τα ρούχα των κρατουμένων με τις ρίγες)
σλέπι (μαούνα - Schlepper)

Παρασκευή, Οκτωβρίου 16, 2009

Dogma - which is living with the results of other people's thinking

Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life. Don’t be trapped by dogma - which is living with the results of other people’s thinking. Don’t let the noise of others' opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary.
Steve Jobs

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Τόσα χρόνια που πηγαίνω στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το πρόγραμμά μου είναι τέτοιο που το επισκεπτόμαστε απόγεμα. Και το μεν μουσείο μένει ανοιχτό ως αργά, το δε πωλητήριο κλείνει στις 3 μμ., οπότε το βρίσκουμε πάντα κλειστό! Ελληνικό δημόσιο, το μεγαλείο σου! Αντιθέτως, υπάρχει ξεχωριστός πάγκος των Φίλων του Μουσείου, εκτός πωλητηρίου (εκτός νυμφώνος) όπου πουλιούνται άλλα βιβλία ως αργά. Ποιες είναι στην προκειμένη περίπτωση οι μωρές παρθένες, κρίντε το μόνοι σας.

Στο υπόγειο υπάρχει αυτή την περίοδο μια πολύ ωραία έκθεση μακεδονικών (ελλαδικών και μη) νομισμάτων από τη συλλογή της Alphabank, που μπορείτε βέβαια να τη δείτε και στον ιστότοπο της Τράπεζας, αλλά στο Μουσείο είναι άλλο πράμα.

Επίσης, στο υπόγειο, στην προϊστορική αίθουσα, θίγεται (επιστημονικά) το θέμα της γραφής στα νεολιθικά χρόνια, που τόσο έχει ξανάψει τα αίματα των ελληνολατρών του Δαυλού και δε συμμαζεύεται.

Τέλος, υπάρχει ένα μουσικό κείμενο του 4ου αι. π.Χ., αρχαιότατο δηλ., που δυστυχώς δεν πρόλαβα να το καταγράψω, και που δεν ξέρω αν έχει δημοσιευτεί.

Μουσείο Πέλλας

Άνοιξε το νέο Μουσείο Πέλλας, και είναι πολύ ωραίο. Τηλέφωνο ακόμα δεν έχει, και η είσοδος είναι ελεύθερη, οπότε σπεύσατε. Είναι πολύ σύγχρονο και θεματικά οργανωμένο. Το μόνο που δεν είναι σύγχρονο είναι η γνωστή εμμονή των αρχαιολόγων στους τεχνικούς όρους, στα ελληνικά, όπου αφήνονται ανερμήνευτοι. Γιατί στα αγγλικά χρησιμοποιούν μεν τους τεχνικούς όρους, αλλά τους εξηγούν σε παρένθεση. Ώστε λοιπόν ο αγγλόφωνος επισκέπτης να καταλάβει, αλλά ο ελληνόφωνος όχι! Η τέλεια σχιζοφρένεια.

Παράδειγμα: "Πυξίδα". Την ώρα που ήμουν μέσα στο μουσείο, είχε ένα δημοτικό σχολείο, και σίγουρα θα περάσουν και εκδρομείς των ΚΑΠΗ. Θα διαβάσουν "πυξίδα", και μετά θα μας λένε ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επινοήσει την πυξίδα, αφού είδανε πυξίδες στην Πέλλα! Το αγγλικό κείμενο, αντιθέτως, γράφει "pyxis" και σε παρένθεση γράφει "box". Να λοιπόν γιατί πρέπει να πάψουμε να μιλάμε ελληνικά και να μαθαίνουμε μόνο αγγλικά. Τους αγγλόφωνους οι κ.κ. αρχαιολόγοι τους σέβονται περισσότερο. Οι Έλληνες είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν αρχαία ελληνικά όταν επισκέπτονται τα μουσεία της Ελλάδας. Ντροπή!

Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης

Το Γενί Τζαμί είναι ένα ωραιότατο εκλεκτικιστικό χτίριο του 1902, του αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλλι, για τους Ντονμέδες της Θεσσαλονίκης. Μετά την Ανταλλαγή χριστιανών-μουσουλμάνων του 1923 στέγασε πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής και το 1925 στέγασε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ως το 1963, οπότε μετατράπηκε σε Πολιτιστικό Χώρο του Δήμου Θεσσαλονίκης, έως σήμερα. Φιλοξενεί παραταύτα παράλληλα στη μεγάλη αυλή του πλήθος ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά ταφικά μνημεία, μεγάλου επιγραφικού και εικονογραφικού ενδιαφέροντος.

Το θέμα είναι ότι, μόλο που στο ίντερνετ υπάρχουν εκατοντάδες ανευρέσεις του "Γενί Τζαμί" της Θεσσαλονίκης (γιατί υπάρχουν και άλλα συνονόματα στην Ελλάδα), στην πόλη, αλλά και στη γειτονιά εκεί, κανείς δεν το ξέρει σαν Γενί Τζαμί, η δε οδός όπου βρίσκεται λεγόταν ως πρόσφατα "οδός Αρχαιολογικού Μουσείου", μετονομάστηκε δε σε "οδό Τάδε" (δεν το συγκράτησα), ένα όνομα ανθρώπου, που όμως εντελώς πρόσφατα (προ ημερών, δηλαδή) αφαιρέθηκαν οι πινακίδες του, οπότε, και μέχρι νεοτέρας, εξακολουθεί να ονομάζεται "οδός Αρχαιολογικού Μουσείου". Στοιχειώδης δικαιοσύνη επέβαλλε να μετονομαστεί σε "οδό Γενί Τζαμιού". Η πινακίδα στην είσοδο γράφει

Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο (Γενί Τζαμί)

δηλ. προτάσσεται η εντελώς περιστασιακή ιδιότητα του χτιρίου, που μάλιστα δεν ισχύει εδώ και 46 χρόνια (!), έναντι της αρχικής του ιδιότητας, για την οποία χτίστηκε πριν από μόλις 107 χρόνια και η οποία βοά, όταν βλέπεις το χτίριο. Τόσο καλά και ανεξίθρησκα!

Φανταστείτε, ας πούμε, τον Παρθενώνα να ονομάζεται:

Καλεσί Τζαμί (Παρθενώνας)

ή και

Παναγία η Αθηνιώτισσα (Παρθενώνας)

τι δίκαιο που θα 'τανε...

Αλλά βέβαια, ως γνωστόν, δεν υπήρξε Τουρκοκρατία, παρά μια μεταβυζαντινή εποχή [1][2]...

ΟΑΣΘ - ΟΑΣΑ 1-0

Πήγα να δω το Γενί Τζαμί της Θεσσαλονίκης (χτισμένο το 1902 για τους Ντονμέδες, και Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης ως το 1963), που σημειωτέον κανείς στη Θεσσαλονίκη δεν το γνωρίζει με αυτό το όνομα, και, για να γυρίσω στο κέντρο, στήθηκα σε μια στάση του ΟΑΣΘ. Είχε λοιπόν η στάση φωτεινή πινακίδα που σε πληροφορούσε για τα δρομολόγια και σε πόση ώρα θα έφταναν, όπως εδώ στην Αθήνα με το μετρό. Είπατε τίποτα, κύριοι Αθηναίοι;
Μπήκα στο λεωφορείο, και είχε αυτόματη εκφώνηση των στάσεων, ή πάλι αναγραφή της επόμενης στάσης σε φωτεινό πίνακα, πάλι όπως στο μετρό. Και βέβαια, το γνωστό σύστημα έκδοσης εισιτηρίων μέσα στο όχημα.
Τώρα, γιατί οι Θεσσαλονικιοί νιώθουν ριγμένοι έναντι της Αθήνας, μυστήριο.

Guide du Routard, je vous dis Merde!

Ο Guide du Routard είναι ένας γαλλικός ταξιδιωτικός οδηγός για routards, δηλ. για αλητοτουρίστες, όπως τους λέγανε παλιά (τώρα τους λένε εναλλακτικούς τουρίστες, αλλά και "αλάδωτους", όταν κλέβουν ντομάτες από τα μποστάνια και τις καταναλώνουν αλάδωτες), και για τους μηχανόβιους ταξιδιώτες (καθότι το routard είναι και συνώνυμο του motard, αν και τα κυβικά μιας μηχανής παίζουν πολύ και κατατάσσουν ποικιλοτρόπως τους ιδιοχτήτες τους στην κλίμακα της εισοδηματικής πυραμίδας). Τέλος πάντων. Ας πούμε κυρίως του τουρίστα που αναζητά φτηνές λύσεις. Στη Γαλλία έχει σπουδαία περιωπή ("Μα το γράφει στον Guide du Routard!" κττ.).

Πριν από 17 χρόνια, είχα πάει στη Σκόπελο και είχα φάει σε μια κρεπερί που τη διαφήμιζε υπερθετικά ο συγκεκριμένος Οδηγός. Σιγά τα λάχανα. Μια κρεπερί μέτρια, και με μια Γαλλίδα γριά που την είχε, αντιπαθητικιά κατά τη γνώμη μου.

Πριν από 10 χρόνια, μια Γαλλίδα τουρίστρια μου είπε πως η Πλάκα δεν αξίζει τίποτα και πως η αληθινή Αθήνα είναι στην πλατεία Βικτωρίας, και με ρωτούσε πώς θα πάει εκεί. Πηγή της; ο Guide du Routard, όπου διάβαζες κάτι του τύπου: "Αποφύγετε την τουριστική ατμόσφαιρα της Πλάκας, και, αν θέλετε να δείτε πώς ζει ο πραγματικός Αθηναίος, πηγαίντε στην πλατεία Βικτωρίας".

Πριν από μερικές μέρες, τέλος, ήμουν στη Θεσσαλονίκη, και μια άλλη Γαλλίδα τουρίστρια μου είπε πως ο Guide du Routard, πέρα από το ότι αφιερώνει στην πρώην Συμβασιλεύουσα και στη Βόρεια Ελλάδα ελάχιστες σελίδες αναλογικά (τι πρωτότυπο και εναλλακτικό, αλήθεια!), συνιστά να αποφύγει κανείς τα εστιατόρια του κέντρου της πόλης και να πάει να φάει στην... οδό Λαγκαδά, ή στην Άνω Πόλη!

ΙΚΑ: στην αιχμή της ενημέρωσης

Μπήκα στον ιστότοπο του ΙΚΑ και είδα ότι έχουν αναρτημένα τα όρια των μισθών που χρησιμοποιούν για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών κλάσεων. Κλικάρισα επάνω και τι να δω; Έχουν ακόμα τα όρια έτους 2001, στα πλαίσια της ενημέρωσης των ασφαλισμένων για τη μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ. Ενημερωμένο σάιτ, όχι παίζουμε!

Τα όρια των ημερησίων μισθών και των τεκμαρτών ημερομισθίων των ασφαλιστικών κλάσεων που καθορίζονται κάθε έτος βάσει των διατάξεων του άρθρου 37 του ΑΝ. 1846/51 χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες υπολογισμού των χορηγούμενων από το ίδρυμα παροχών καθώς και υπολογισμού καταβλητέων εισφορών ορισμένων κατηγοριών ασφαλισμένων.

Μέχρι 31/12/2001 χρησιμοποιείται ο εκφρασμένος σε Δρχ. πίνακας έτους 2001.

Από 1/1/2002 και μέχρι εκδόσεως του πίνακα ημερησίων μισθών και τεκμαρτών ημεριμισθίων έτους 2002 θα χρησιμοποιείται ο πίνακας έτους 2001 επαναεκφρασμένος σε ΕΥΡΩ, ο οποίος παρατίθεται παρακάτω.

Ημερήσιοι Μισθοί και ΤΗ των ασφαλιστικών κλάσεων έτους 2001


"Από 1/1/2002 και μέχρι εκδόσεως του πίνακα ημερησίων μισθών και τεκμαρτών ημεριμισθίων [sic] έτους 2002"... αναμείνατε στο ακουστικό σας...

Κυριακή, Οκτωβρίου 04, 2009

Πεζοδρόμου ξεδόντιασμα, 2

Έγραφα στις 13 Ιουλίου 2007 σε τούτο το τεφτέρι, με φωτογραφίες για απόδειξη, για το ξεδόντιασμα του πεζοδρόμου της Δ. Αρεοπαγίτου από τα κολονάκια της που εμπόδιζαν την είσοδο των αυτοκινήτων. Ξεδόντιασμα που δυστυχώς συνεχίστηκε (αυτό το 'δυστυχώς' έχει γίνει η μόνιμη επωδός της ζωής μας στην τρΕλλάδα), κι έτσι η Κα Διονυσίου Αρ. έγινε τελείως φαφούτα:

Τεμπελιάδα 2009

Και λίγη ελαφράδα, επιτέλους, από έναν χώρο που εδώ και χρόνια ασκείται σε μια βαρύγδουπη αρνητολατρική ποίηση στους τοίχους της πόλης:





[Λεζάντα:
Τεμπέλη μ' είπες μια βραδιά, μα δεν κρατώ κακία
Κράτα καριέρα, δάνεια, κρατώ ελευθερία.
Σωτηρία Ρέμπελου, 1981]



Κι έχει κι άλλα νόστιμα, αν κλικάρετε πάνω στις φωτογραφίες.

Βέβαια, επειδή κι εγώ δεν διακρίνομαι για το χιούμορ μου, με χάλασε τελείως όταν διάβασα, στον πάτο της τρίτης φωτογραφίας, ότι

Το κάπνισμα επιτρέπεται μόνο στους χώρους άθλησης.

Γλωσσική αυτοϋπερδιόρθωση: Καλέσθε

Έτσι είναι. Οι ομιλητές ζητούν ομοιομορφία. Ας είναι και διαστρέφοντας:



Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα σαν το παραπάνω.

Να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω λάδι

Πώς να χρησιμοποιείτε τα πιο αφόρητα στερεότυπα, τάχα σνομπάροντάς τα:














Και για τη Βιέννη παρουσιάζονται στερεότυπα, αλλά είναι σαφώς λιγότερο προσβλητικά:





[Λεζάντα: A city full of maestros (...)]


Αυτά, η γλώσσα της διαφήμισης τα θεωρεί χιούμορ και παιγνιώδη αντιμετώπιση της ζωής. Άραγε, αν βγάλουν αφίσα για την Ουαγκαντούγκου, τι θα λέει; Μήπως κάτι σαν:

Μια χώρα όπου μαϊμούδες και αραπάδες συζούν μέσα σε καλύβες, τρώγοντας μπανάνες και φιστίκια και αλληλοφιστικωνόμενοι. (...)

Ταξίδεψε πέρα από στερεότυπα. Ανακάλυψε την πραγματική Ουαγκαντούγκου.



Ή για το Βερολίνο:

Μια χώρα όπου ανθρωπόμορφα ξανθά κτήνη εκτελούν πεινασμένα θύματα και μετά τα αποτεφρώνουν σε μεγάλους κλιβάνους. (...)

Ταξίδεψε πέρα από στερεότυπα. Ανακάλυψε το πραγματικό Βερολίνο.



Είδες χιούμορ;

Σάββατο, Οκτωβρίου 03, 2009

Πάρκιν ποδηλάτων, 2

Στις 26 Οχτωβρίου 2008 χαιρόμουν στο τεφτέρι μου για το πάρκιν ποδηλάτων (4 θέσεων...) στην πλατεία Βικτωρίας, στο σταθμό του ηλεκτρικού. Να πώς το έχουν καταντήσει οι μηχανόβιοι, η συμπαθής αυτή τάξη (ξέρετε, όπως λέμε "η συμπαθής τάξη των ταξιτζήδων"):





Έχουν παρκάρει τις μηχανές τους πάνω στο πεζοδρόμιο και ακριβώς μπροστά στις θέσεις του πάρκιν ποδηλάτων, οι εν δικυκλισμώ συνοδοιπόροι μας.

Μιλώντας περαιτέρω για το ποδήλατο στις πόλεις της τρΕλλάδας, να και μια είδηση από το Ευρωκοινοβούλιο (μέσω Οικολόγων-Πράσινων):

Μόνιμη διακομματική κοινοβουλευτική ομάδα εργασίας (intergroup) για το ποδήλατο, δημιουργείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η εναρκτήρια συνάντηση των ενδιαφερόμενων ευρωβουλευτών οργανώθηκε με πρωτοβουλία του γεν. γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλάτου (ECF) Μπέρναρτ Ένσινκ και οικοδεσπότες τους ευρωβουλευτές Μίκαελ Κράμερ των Πράσινων και Σαϊντ Ελ Χαντράουι των Σοσιαλιστών.

Στη συνάντηση συμμετείχαν συνολικά 14 ευρωβουλευτές από τους Πράσινους, τους σοσιαλιστές, τους φιλελεύθερους, τους συντηρητικούς (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) και την Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, ενώ αισθητή ήταν η απουσία της αριστεράς. Από την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, μοναδική παρουσία ήταν αυτή του Μιχ. Τρεμόπουλου των Οικολόγων Πράσινων.

Βασική στρατηγική της ομάδας εργασίας για το ποδήλατο, που προβλέπεται να ολοκληρώσει την ίδρυσή της τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, είναι η προώθηση του στόχου για τριπλασιασμό της συμμετοχής του ποδηλάτου στις καθημερινές διαδρομές των Ευρωπαίων (από 5% σήμερα σε 15%) μέχρι το 2020. Ο στόχος αυτός αποτελεί το βασικό αίτημα της «Χάρτας των Βρυξελλών» για το ποδήλατο, που υπογράφτηκε τον περασμένο Μάιο από τους δημάρχους 30 μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Στον κατάλογο των υπογραφών, όπου περιλαμβάνονται η Βάρνα της Βουλγαρίας και η Νικομήδεια της Τουρκίας, δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά ελληνική πόλη.

Στις προτεραιότητες της ομάδας εργασίας περιλαμβάνονται η πρόβλεψη ιδιαίτερων κοινοτικών κονδυλίων για το ποδήλατο, καθώς και η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας των ποδηλατών. Σε υποδομές για το ποδήλατο διατίθεται σήμερα μόλις 0,9% των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για έργα μεταφορών.