Σάββατο, Δεκεμβρίου 26, 2009

Στρέλλα

Πολύ καλή η "Στρέλλα", η τελευταία ταινία του Πάνου Κούτρα. Επιτέλους μια ελληνική ταινία που έχει καλό σενάριο, με ανατροπές, διαλόγους φυσικότατους χωρίς ν' αποτελούν σειρά από ατάκες για κωμική σειρά, με φυσικό και πειστικό παίξιμο από τους ηθοποιούς, με καλή ρεαλιστική φωτογραφία και με μια Αθήνα που την αναγνωρίζω σαν την πόλη μου, όπως είναι, χωρίς μύθους και αντιμύθους.
Και ο "Κυνόδοντας" δεν είναι απορριπτέα ταινία, γιατί είναι καλογυρισμένος, με σφιχτό μοντάζ και καλές ερμηνείες. Αλλά η ιστορία του, ένα εφιαλτικό παραμύθι, είναι σχηματική. Στη Στρέλλα, αντιθέτως, παρακολουθούμε μια ιστορία που στάζει πραγματικότητα.
Εν τω μεταξύ, διαπιστώνω ότι στο διαδίκτυο υπάρχουν και διάφοροι τύποι που έχουν ξεσπαθώσει και ζητούν "θάνατο ή φυλακή για τους gay". Παρά δε τη δήλωση του σκηνοθέτη, ότι θεωρεί την ταινία του μια queer ταινία, εγώ την είδα απλά σαν μια ταινία για τις ανθρώπινες σχέσεις.
Το ότι η ταινία αυτή απορρίφτηκε από το ΕΚΚ λέει τα πάντα για το κατάντημα του τελευταίου. Όσο περισσότερα τα βραβεία, τόσο ηχηρότερο το χαστούκι, ευτυχώς.

Την άποψή μου περί μη queer ταινίας, παρά τη δήλωση του ίδιου του δημιουργού της, τη βρήκα και σε μια κριτική του Θανάση Γεντίμη, ο οποίος λέει:
"Παρότι ο σκηνοθέτης της ταινίας Πάνος Χ. Κούτρας επιμένει να χαρακτηρίζει τη «Στρέλλα» ως ένα 'queer' φιλμ, διατηρώ τις επιφυλάξεις μου. Η συζήτηση περί 'queer' ή μη θα μπορούσε να γίνει σε ένα θεωρητικό επίπεδο, είναι προτιμότερο όμως να μείνουμε στην ουσία, στο γεγονός δηλαδή ότι η απόκλιση της ιστορίας από την "ετεροκανονικότητα" δεν αφέθηκε να καπελώσει το συνολικό αποτέλεσμα, αποφεύγοντας επιμελώς σεναριακές ευκολίες και λοιπές υπερβολές."

Την ίδια άποψη έχει και ο πρωταγωνιστής της ταινίας (από την Deutsche Welle):
"Στη συζήτηση με το κοινό ένας θεατής θέτει την ερώτηση, εάν η “Στρέλλα” ανήκει στο είδος του queer cinema, δηλαδή ενός κινηματογράφου που ασχολείται με το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Ενώ ο Πάνος Κούτρας απάντησε καταφατικά, ο Γιάννης Κοκκιασμένος, ένας από τους πρωταγωνιστές της ταινίας και δεδηλωμένος ετεροφυλόφιλος, επέμενε πως δεν πρόκειται για queer film, αλλά για μια τρυφερή ταινία."

Άγιος Βασίλης superfluous

Στο αποψινό δελτίο της ΝΕΤ ήταν κάτι παιδάκια στο Ευγενίδειο και η δημοσιογράφος έκανε σ' ένα κοριτσάκι την κλασική ερώτηση:
"Εσένα, τι θέλεις να σου φέρει ο Άγιος Βασίλης;"

Και η απάντηση, κατόπιν σκέψεως:
"Δε θέλω να μου φέρει τίποτα, γιατί μου τα δίνουν όλα οι γονείς μου."!

Δύο τινά: ή πράγματι το παιδί δεν έχει ανεκπλήρωτες επιθυμίες, ή δεν πιστεύει στην ύπαρξη του Αϊ-Βασίλη.

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 17, 2009

Μνήμη Σίμωνος Καρά

Κάνω μεταγραφή των βινυλίων και των κασετών μου σε mp3 (καιρός ήταν!) και, μεταγράφοντας ένα δίσκο του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, από τη σειρά Ελληνικοί Αντίλαλοι, έπεσα πάνω στο εισαγωγικό σημείωμα του αείμνηστου Σίμωνα Καρά, με ιστορικό ενδιαφέρον για όσους δεν είναι ενήμεροι άλλως πως:


Πέμπτη, Δεκεμβρίου 10, 2009

Δι' ασήμαντον αφορμήν

Έβλεπα χτες τους "Φακέλους" του Αλέξη Παπαχελά, που ήταν αφιερωμένοι στα περσινά Δεκεμβριανά, και έλεγε πως όλα άρχισαν από μια μοιραία κλήση για παράνομο παρκάρισμα σε δρόμο των Εξαρχείων. Το περιπολικό του Κορκονέα στάλθηκε να δει και τελικά ο οδηγός του σκότωσε τον Αλέξη Γρηγορόπουλο.
Σήμερα το πρωί, λοιπόν, έβλεπα την εκπομπή του Λυριτζή και του άλλου στη ΝΕΤ, και από κάτω περνούσε η κορδέλα με τις ειδήσεις, και σε μια στιγμή έλεγε πως "χαρίζονται οι παραβάσεις για παράνομη στάθμευση από 1ης Δεκεμβρίου, λόγω εορτών". Σκέφτηκα λοιπόν πως τζάμπα η όλη φασαρία πέρσι. Θα μπορούσαν να μην είχαν στείλει καν το περιπολικό, αφού γνώριζαν ότι, όπως κάθε χρόνο, μετά από λίγες μέρες η όποια κλήση θα σβηνόταν έτσι κι αλλιώς λόγω Χριστουγέννων. Το έστειλαν όμως, κι έτσι σκοτώθηκε ένα αγόρι, κάηκε το χριστουγεννιάτικο δέντρο και μια βιβλιοθήκη και καρβούνιασαν πλήθος αυτοκίνητα, άγνωστο αν παρκαρισμένα νομίμως ή όχι...
Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τραγικό.

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 03, 2009

Κοινωνική Σαπίλα

Είδα απόψε την Κοινωνική σαπίλα, ταινία του Στέλιου Τατασόπουλου, του 1932, στη φρεσκοστεγασμένη Ταινιοθήκη. Για τα μέτρα της εποχής στην Ελλάδα, πρέπει να ήταν πολύ ρηξικέλευθο. Το σενάριο, βέβαια, προσχηματικό:

Ένας φτωχός φοιτητής μαθαίνει από τον πατέρα του πως στο εξής πρέπει να κολυμπήσει μόνος του. Πιάνει δουλειά σ' ένα θέατρο, όπου του αναγνωρίζεται το ταλέντο του (παρόλο που δεν μπορεί να πάρει τα πόδια του στις πρόβες του χορευτικού) και γίνεται πρωταγωνιστής!! Έψαχνε για any job, λόγω ανεργίας, είδε μια πόρτα ανοιχτή σ' ένα θέατρο, μπήκε μέσα και... habemus protagonistam! Τέλος πάντων, ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια (Νίκι και όχι Νίκη), και, παρόλο που υποτίθεται ότι έπιασε δουλειά για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές του, εμείς τον βλέπουμε μαζί με την κοπέλα να σαλιαρίζει στο Φάληρο πίνοντας μπίρες και όχι να μελετά τα βράδια. Η πρωταγωνίστρια πάντως κάποια στιγμή προτιμά έναν γυναικά βιομήχανο ο οποίος της υπόσχεται δικό της θέατρο και θίασο κλπ. Τσιμπάει σαν καμιά χωριατοπούλα κι έτσι ο φτωχός φοιτητής την αποκαλεί πόρνη (διάβασμα χειλιών) και την εγκαταλείπει. Στη συνέχεια αποχωρεί και από το θέατρο όπου δούλευε σαν πρωταγωνιστής. Ο θεατρώνης, πάντως, δεν δείχνει να πολυσκοτίζεται που ο πρωταγωνιστής του τον παρατάει σύξυλο μέσα στη σεζόν, ούτε μαθαίνουμε αν η πρωταγωνίστρια συνεχίζει να παίζει στο θέατρο μετά το σπίτωμά της στου βιομηχάνου.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι στην αποκαταστημένη κόπια εμφανίζεται δύο φορές μια σεκάνς από τις πρόβες του θεάτρου, διάρκειας περίπου ενός λεπτού, με απόσταση πενταλέπτου η πρώτη φορά από τη δεύτερη. Δουλειά άραγε της Ταινιοθήκης ή του Τατασόπουλου, ο οποίος μας ειπώθηκε ότι συμμετείχε στο μοντάζ της ταινίας όταν αυτή αποκαταστάθηκε;
Τέλος πάντων, ο εκ νέου άνεργος και πρώην φοιτητής δε βρίσκει δουλειά (δεν το είχε σκεφτεί αυτό όταν παραιτιόταν από το θέατρο) και τελικά πουλάει τα ρούχα του σ'ένα κατάστημα, όπου στη μαρκίζα διαβάζουμε ανάποδα τη λέξη ΕΝΔΥΜΑΤΑ, ως ΑΤΑΜΥΔΝΕ, πράγμα που πάλι με έβαλε σε σκέψη αν οφείλεται σε γκάφα της Ταινιοθήκης κατά την αποκατάσταση της ταινίας ή όχι.
Ο Ντίνος (αυτό είναι το όνομά του) μπλέκει με τον υπόκοσμο αλλά τελικά ξεφεύγει, και μάλιστα από τα ναρκωτικά, για τα οποία μαθαίνουμε ότι διακινούνται ακόμα και στα νοσοκομεία, και επίσης βλέπουμε έναν να κάνει ένεση... στο έξω μέρος του πήχη του! Παραμένει όμως ο Ντίνος χωρίς δουλειά και πεινάει άγρια. Ο θεατρώνης του τον πετυχαίνει στο δρόμο και προσπαθεί να τον πείσει να επιστρέψει στο θέατρο, αλλά εκείνος αρνείται παρά την πείνα του. Φαίνεται πως ο σκηνοθέτης, σε μια σχιζοφρενική αυτοάρνηση του επαγγέλματός του, ταυτίζει μέσα στην ιστορία του τον κόσμο του θεάματος με την κοινωνική σαπίλα της μπουρζουαζίας (βλ. παρακάτω την περίπτωση της κατάληψης της Λυρικής, πέρσι στα Δεκεμβριανά). Αλλιώς, είναι απορίας άξιον γιατί δεν γυρνά, μια και μάλιστα η συμπρωταγωνίστριά του φαίνεται να μη δούλεψε άλλο εκεί μετά το σπίτωμά της στου βιομηχάνου. Τέλος, λιποθυμά μες στο δρόμο. Κάτι καπνεργάτες τον περιμαζεύουν, τον συνεφέρνουν και του βρίσκουν δουλειά στο καπνεργοστάσιο που δουλεύουν κι αυτοί. Εκεί ο Ντίνος "δεν αργεί να γίνει ηγετικό συνδικαλιστικό στέλεχος", προφανώς με την ίδια ραγδαία ανέλιξη που είχε γίνει και πρωταγωνιστής του θιάσου! Οργανώνεται μια εργατική συγκέντρωση-ομιλία, όπου επεμβαίνει η αστυνομία και γίνεται της τρελής (έχει πλάκα η σκηνή), και ο Ντίνος συλλαμβάνεται και καταλήγει μαζί με πολλούς άλλους "πολιτικούς κρατουμένους" στη φυλακή, παρέα με "τους ποινικούς και τους αλήτες". Και εδώ πάλι εμφανίζεται μια σεκάνς από τη ζωή της φυλακής δύο φορές, ολόιδια.
Ο βιομήχανος διαβάζει για τη σύλληψη του Ντίνου και δείχνει το άρθρο της εφημερίδας στη Νίκι. Αυτή συγκινείται (κομμάτι αργά) και τρέχει παντού για να πετύχει την αποφυλάκισή του, άγνωστο με ποια ιδιότητα, αφού ο βιομήχανος την είχε σπιτώσει αλλά όχι παντρευτεί, άρα με ποιο κοινωνικό κύρος προσπαθεί να βοηθήσει τον Ντίνο; Τέλος πάντων, τελικά τον επισκέφτεται στη φυλακή αλλά αυτός τη σνομπάρει, κι έτσι εκείνη φεύγει. Μετά από λίγο καιρό η Νίκι ανακαλύπτει πως ο βιομήχανος, εκτός από μπεκρής, πηγαίνει και με διάφορες άλλες γυναίκες. Τον αποκαλεί "άθλιο" (διάβασμα χειλιών) και τον εγκαταλείπει. Πηγαίνει έξω από τη φυλακή όταν αποφυλακίζεται ο Ντίνος, μα εκείνος και πάλι δεν της μιλά. Απελπισμένη, κάθεται μόνη της σ' ένα καφενείο, όπου την πλευρίζει ένας σωματέμπορος που αργότερα την ωθεί να εκπορνευτεί με το ζόρι. Γίνεται βαβούρα και μαζεύεται κόσμος, μαζί τους κι ο Ντίνος που έτυχε να περνά από κάτω. Ανεβαίνει, βάζει ένα χαρτονόμισμα στο τραπέζι (για να εξαγοράσει την ελευθερία της Νίκις;) αλλά φεύγει χωρίς να την καταδεχτεί. "Θέλει να ξεκόψει από το παρελθόν", λέει το σχόλιο της ταινίας. "Ξέρει ότι τον περιμένουν οι σύντροφοί του στον αγώνα ενάντια στην κοινωνική σαπίλα". Άρα η ταινία δεν έχει χάπυ εντ, παρά το ότι η Νίκι εγκατέλειψε το βιομήχανο και μάλιστα έγινε και θύμα σεξουαλικοοικονομικής εκμετάλλευσης από τον σωματέμπορο, άρα έγινε προλετάρια. Αφήνω το απίστευτο του ότι μια πρωταγωνίστρα θεάτρου, αντί να γυρίσει στο θέατρο, γίνεται παρ' ολίγον λαϊκή πόρνη. Σε αυτή την άρνηση του Ντίνου να ξαναβρεί τη χαμένη του αγάπη παρά την προφανή ψυχική μεταστροφή της ηθοποιού, διαβλέπω μιαν εξαιρετικά τσιγκούνικη και μοραλιστική-αντιδραστική αντιμετώπιση της γυναίκας από τον Τατασόπουλο.

Σημασία λοιπόν είχε προφανώς να περάσει το εξαιρετικά απλοϊκό μήνυμα, μήνυμα καταγγελίας της σάπιας κοινωνίας και εξύψωσης του εργατικού κινήματος, με τον σάπιο βιομήχανο, τη σάπια γυναίκα και τους αγνούς εργάτες-φτωχούς φοιτητές.

Αναφέρθηκα πιο πάνω στην κατάληψη της Λυρικής πέρσι. Σε κάθε κοινωνική κρίση, όπως η περσινή, ακούγονται και λέγονται, εκτός από τα πολύ σωστά, και οι μεγαλύτερες κοτσάνες. Κάποιοι από τους καταληψίες, ας πούμε, κυκλοφόρησαν τότε μια προκήρυξη που εν ολίγοις έλεγε ότι "όταν οι Γερμανοί σκοτώνανε, η Λυρική ανέβαζε το τάδε έργο. Όταν μετά τη Βάρκιζα οι μοναρχοφασίστες σκοτώνανε, η Λυρική ανέβαζε το τάδε έργο. Όταν η χούντα βασάνιζε το '73 μετά το Πολυτεχνείο, η Λυρική ανέβαζε το τάδε έργο." Κλπ. κλπ. Ταύτιζε δηλαδή την ίδια τη λειτουργία της Λυρικής ως μουσικού θεάτρου με την κοινωνική αναλγησία. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το ίδιο σχήμα και, αντί να μιλήσουν για το τι έκανε η Λυρική κάθε στιγμή, να μιλήσουν για το τι έκανε "του Λινάρδου η ταβέρνα" κάθε στιγμή. "Όταν οι Γερμανοί έκαναν το μπλόκο της Κοκκινιάς, ο Βαμβακάρης έγραφε το 'Σκύλα μ' έκανες και λιώνω' ", κοκ.:


Πέμπτη, Νοεμβρίου 12, 2009

Απέξω πανούκλα κι από μέσα κούκλα

Είδα προχτές τη συνέντευξη της Κωσταντίνας Κούνεβας από το Σταύρο Θοδωράκη. Στο τέλος είπε ο Θοδωράκης ότι την πρώτη φορά που την είδε έπαθε σοκ, αλλά ότι τις επόμενες μέρες πηγαίνοντας πάλι και πάλι, στο τέλος άρχισε να τη βλέπει πάλι όμορφη. Και το απέδωσε στο χαρακτήρα της. Και ακούγοντάς το θυμήθηκα μια εκπομπή που είδα πριν από κάνα μήνα, μάλλον στο Κανάλι της Βουλής, για τη "Λέσχη των Ινδικών Χοιριδίων" του πρωτοπόρου χειρούργου και ανθρωπιστή γιατρού Archibald McIndoe, όπου τα "ινδικά χοιρίδια" ήταν Βρετανοί στρατιώτες που είχαν καεί στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο beyond repair. Και βρήκαν τα "ινδικά χοιρίδια" και γυναίκες και παντρεύτηκαν, και μια τους έλεγε πως "μετά από λίγο δεν βλέπεις πια την παραμόρφωση", παρότι αυτή είναι τεράστια. Και εννοούσε όχι "δε σε νοιάζει η παραμόρφωση" αλλά "δεν τη βλέπεις".

Μεταφραστικά σημεία και τέρατα, 3

Τα 'χω ξαναπεί για το Κανάλι της Βουλής και τα μεταφραστικά του αίσχη [1] [2]. Η πλάκα είναι ότι κοστίζει, λέει, στον γενικό προϋπολογισμό της Βουλής ο υποτιτλισμός και η μίσθωση προγραμμάτων για το κανάλι 2 εκατομμύρια ευρώ! Τέλος πάντων, προ ημερών είδα το 2ο μέρος της ταινίας "Μαντάμ ντε Πομπαντούρ", και σταχυολογώ εδώ τα πιο τραγικά λάθη:

Les grenouilles se lassant du régime démocratique
Οι βάτραχοι ήθελαν ένα δημοκρατικό κράτος

Un coeur enrhumé
Μια ακλόνητη καρδιά

Je ne me suis pas autant amusé depuis au moins un siècle
Είμαι δυστυχισμένος εδώ κι έναν αιώνα

J’en aurais fait de mon coeur tout autant
Πάγωσε η καρδιά μου με τη μία
(πολύ μάγκικες εκφράσεις, αυτός ο Λουδοβίκος!)

Gardez-vous aussi d’afficher votre opinion
Αφισοκολλήστε τη γνώμη σας

Vous vous trompez à mon égard
Μη θίγετε την υπόληψή μου

Votre rang
Το Εγώ σας

Je n’ai jamais voulu ta mort
Δεν ήθελα το θάνατό του

Avant que je le crache à même la figure
Πριν το μίσος του καταφέρει να με σκοτώσει

Respecter la position d’autrui
Να σέβεσαι τις ανάγκες του λαού

Parlons poisson
Μιλήστε, Πουασόν.
(Η Πομπαντούρ λεγότανε κανονικά Πουασσόν, που σημαίνει ψάρι. Ωστόσο, στη σκηνή αυτή ο Λουδοβίκος ΙΕ' της λέει, αντί να συζητάνε για πολιτικά, να πάνε να της δείξει τη στέρνα με τα ψάρια του. --Ας μιλήσουμε για ψάρια. Δευτερευόντως, βέβαια, η φράση σημαίνει και "ας μιλήσουμε για την Πουασσόν", δηλ. ας μιλήσουμε για σένα. --"Μιλήστε, Πουασόν", πάντως, με τίποτα).

Le souper
Η σούπα
(λέει η κυρία ότι "με βάρυνε το βραδυνό", και όχι "με βάρυνε η σούπα", η οποία, συνήθως, είναι όχι βαριά για το στομάχι αλλά το αντίθετο.)

Elle nous supplie de la défendre dans son agression de la Prusse
Μας προσφέρει βοήθεια στις επιθέσεις της Προύσας (Prusse = Πρωσία)

Désormais
Δυστυχώς

On nous attend
Σας περιμένουμε

Comment cette femme si respectueuse à mon égard peut-elle commettre de telles maladresses?
Γιατί είναι τόσο σεβάσμια; Είναι σήμα κατατεθέν της ατζαμοσύνης
(Πέρα από την κατανόηση άρτζι μπούρτζι και λουλάς, έχει πλάκα ότι μιλάει μια βασίλισσα των Βερσαλλιών και λέει "σήμα κατατεθέν", χρησιμοποιεί δηλ. μια έκφραση καθαρά αστική.)

Θα είχε κι άλλα, αλλά τέλειωσε η εγγραφή που είχα κάνει κι έχασα το τέλος. Πάντως πρόλαβα το μαχαίρωμα του Λουδοβίκου ΙΕ', ο οποίος απαλλάχτηκε έτσι από τα γλωσσικά μαχαιρώματα του/της μεταφραστή/τριας.

Τρίτη, Νοεμβρίου 10, 2009

Μια άλλη επέτειος

Σήμερα, 9 Νοεμβρίου, είναι η επέτειος της πτώσης του τείχους του Βερολίνου. Πολύ σημαντική ημερομηνία, αναμφίβολα. Ωστόσο, επειδή δρυός πεσούσης πάς ανήρ ξυλεύεται, καλό είναι να μην επισκιάζει τελείως η μεγάλη αυτή επέτειος το ναζιστικό παρελθόν πολλών "αντικομουνιστών" της τότε Δυτ. Γερμανίας. Οπότε, σαν στοιχειωδώς εξισορροπητική επέτειος ας χρησιμεύει η κοντινή της, 7η Νοεμβρίου:

(από την Deutsche Welle)

7.11.1968: A Slap in the Face for the German Chancellor

The then Defense Minister Gerhard Schröder (not to be confused with Chancellor Gerhard Schröder, SPD) was calmly composing a memorandum when his head of government, Kurt Georg Kiesinger, was met with a surprise assault in the Berlin convention hall – or, more precisely, an "attack", as the Chancellor later described it.

Despite security measures at the national convention of Germany’s Christian Democratic Party on that memorable 7th day of November, 1968, an attractive young woman suddenly stormed up to the Swabian aesthete Kiesinger and slapped him in the face.

Kiesinger and the CDU should actually have been on the alert for such an occurrence, since the same woman, Beate Klarsfeld – a Frenchwoman who also held a German passport – had already caused an uproar in parliament several months earlier, when she shouted out "Nazi Kiesinger" from the spectators’ stands, in the middle of a debate in the upper house. As Klarsfeld explained to anyone who wished to hear it (and to many who didn’t), it should simply be out of the question that in this still fairly young Federal Republic, a former member of the National Socialist Party – that is, a Nazi – be allowed to become the head of government.

From the point of view of Kurt Georg Kiesinger, who suffered a slight tear to the conjunctiva of his left eye, this was the act of a woman who had links to "agitators" and was armed with "materials from Eastern resources". The acting president of the convention declared the slap to be abhorrent, whereupon the Chancellor received a standing ovation from the delegates.

It was a time when a number of leading German politicians were still burdened with an active Nazi past - for example, Hans Globke or Heinrich Lübke. And then there was Kiesinger’s successor as leader of the state of Baden-Württemberg, a certain Mr Hans Filbinger, who in his role as a navy judge in the very last days of the "Thousand Year Reich" had sentenced youths undermining the army and thus considered to be "enemies of the people" to death.

And, as Beate Klarsfeld frankly admitted afterwards, there was also a very real background to her well-planned act. In February of that year, the 28-year-old self-proclaimed Nazi hunter and pro-Jewish activist had sued the German-French Jugendwerk (youth organization) for a symbolic 1 franc in compensatory damages when she was fired from her job at the organization. And why? Because she had openly criticized the National Socialist past of this same Mr. Kiesinger.

On the evening of the very same day - this is how quickly German judges can pass sentences when necessary – on that very same evening, Beate Klarsfeld was sentenced to a remarkable twelve months imprisonment without probation on charges of libeling the Chancellor and for the premeditated infliction of bodily harm.

Beate Klarsfeld – who in the years that followed, became as famous as she was notorious – offered her own explanation for why this sentence was so remarkable from her point of view as a protestor, and why it all happened in the first place:

"Well, I believe that this was a gesture that not only struck a blow to Kiesinger, the Nazi Chancellor, but also to the public that had democratically elected him. And I think that the young generation’s slap in the face to the Nazi generation was the symbolic gesture for the year 1968, when I slapped Kiesinger in the face. "

"My husband and I considered for a long time what kind of a gesture could be symbolic – and above all, what would draw the public’s attention to Kiesinger’s Nazi past. And I did not immediately resort to these means. Rather, before I was fired from the German-French Jugendwerk, I published several articles in the "Freie Tribüne" as well as in the French newspaper "Combat", in which I attacked Kiesinger’s Nazi past and rejected him as Chancellor for the young generation, contrasting him with a resistance fighter such as Willy Brandt.

“As a result of these articles, I was fired, and felt it was necessary to carry out research into Kiesinger’s Nazi past. The slap in the face was an escalation, since I had already made many attempts to make the public aware of his history and to point out that it was unacceptable to have a former deputy department chief for the Nazis as our Federal Chancellor. So, a symbolic gesture had to be made which would firstly shake up the public and let them know exactly what kind of a person our Chancellor is, and secondly, would motivate young people to focus their criticism on Kiesinger.

"And then the gesture – the slap – took place in Berlin, which I chose on purpose because of its protected status under the allies. I had also counted on this to be a kind of personal protection for me in case I was taken to court. Since I had both German and French citizenship, I would be able to rely on my status as a French citizen, which in fact I did.

And naturally, the sentencing on the same evening to one year in prison without probation made the scandal even greater. Just a short time earlier, Rudi Dutschke had been beaten to a pulp: a former Nazi and member of the right wing beat him up and he was then sentenced to pay a fine of 200 DM - and for a slap in the face, I was given one year in prison without probation.

The judge pointed out to me that, after all, this was an act of violence, and was I aware of that? I answered him by saying, 'Forcing us to live under a Nazi Chancellor is an act of violence, but a woman slapping a man in the face is not."

Κυριακή, Νοεμβρίου 08, 2009

Μήνας Φωτογραφίας

Πήγα χτες στην Εσπλανάδα του Ολυμπιακού Πόλου του Φαλήρου. Η έκθεση γίνεται ακριβώς κάτω από την Εσπλανάδα. Κατεύθυνση κατεβαίνοντας από Συγγρού "Ολυμπιακό Στάδιο" (προς Γλυφάδα δηλαδή) και μετά πινακίδα "Γήπεδο Beach Volley". Ψάξτε για την αφίσα πάνω από την είσοδο, γιατί άλλη σήμανση δεν υπάρχει...

Μου άρεσαν περισσότερο:

Από την ενότητα A Brave New World:
Sara van Marcke http://www.outlandish-photo.be (εκτίθενται τα περισσότερα από τα Untitled 2007... Παίξτε δε με τα μπιλάκια στο παραπάνω σάιτ, είναι πολύ ωραία!)
Wei Bi prison photography

Από την ενότητα Indefinite 2009 - Academy of Fine Arts in Poznan:
Magdalena Płaczkowska (Πουατσκόβσκα), απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών του Πόζναν (στην Έκθεση: , Πρόγραμμα: Νέοι Ευρωπαίοι Φωτογράφοι)

Από την ενότητα Νέοι Έλληνες φωτογράφοι 2009F, επιμέλεια Μανόλη Μωρεσόπουλου:
Ολυμπία Ορνεράκη, looking-through

Από την ενότητα Αστικές Αντι-λήψεις:
Σκόρπιες φωτογραφίες (δεν συγκράτησα ονόματα, καθώς έκλεινε η έκθεση) με φωτογραφίες δρόμου και πόλης, από τη Φωτογραφική Ομάδα Ζεύξις, που ιδρύθηκε γύρω από τον Νίκο Αποστολόπουλο.

Η έκθεση έχει και βίντεο, αλλά τα περισσότερα δεν τα είδα, γιατί δεν προλάβαινα.

Πέμπτη, Νοεμβρίου 05, 2009

Κατάδεσμος

Δύο μαγαζιά που πήγαινα γιατί μ' άρεσε το πρόγραμμά τους ήταν οι 1002 Νύχτες και το Χαμάμ. Και στα δύο καπνίζουν, παρά το νόμο. Αναγκάστηκα να τα κόψω και τα δύο. Ορκίζομαι να μην ξαναπατήσω σε μαγαζί με καπνό, αφού δεν σέβονται ένα νόμο που επιτέλους θα με προστάτευε από το παθητικό κάπνισμα. Καλύτερα μόνος, παρά παρέα και φτυσμένος.

Ελλάδα, την κατάρα μου να 'χεις, ώσπου ν' αλλάξεις!

Να και το μέιλ που έστειλα σήμερα στις 1002 Νύχτες, οι οποίες το Σεπτέμβρη που είχα πάει τελευταία φορά τηρούσαν την απαγόρευση, όχι όμως πια:
Είχα σκοπό να έρθω στην Τηγανούρια. Τηλεφώνησα μάλιστα και έκανα και κράτηση. Επειδή δεν μου είχατε απαντήσει προ ημερών στο ερώτημα για το κάπνισμα που είχα θέσει στο προηγούμενο μέιλ μου, μου δημιουργήθηκαν υποψίες, κι έτσι ρώτησα τον κύριο που μου έκανε την κράτηση, αν ισχύει ακόμα η τήρηση του νόμου στο μαγαζί σας (πού καταντήσαμε: να ρωτάμε αν ισχύει ακόμα η τήρηση του νόμου...), και μου είπε πως "όχι, καπνίζουνε", και πως υπάρχει "ένας χώρος που δεν έχει τασάκια", τα γνωστά δηλαδή κακόγουστα ανέκδοτα. Έτσι, ακύρωσα την κράτηση. Και ούτε πρόκειται να ξαναέρθω στο μαγαζί σας, γι' αυτόν και μόνο το λόγο, εκτός κι αν με ειδοποιήσετε ότι η απαγόρευση του καπνίσματος ξαναϊσχύει στο μαγαζί σας. Κρίμα, γιατί μ' αρέσουν τα προγράμματά σας. Μείνετε όμως με τους καπνιστές πελάτες σας, που προφανώς είναι περισσότεροι, και άρα αυτό και μόνο μετράει για σας, παρά τα παράπονα που σίγουρα κάνετε κι εσείς, είμαι σίγουρος, στην καθημερινή σας ζωή, ότι "αυτός ο τόπος δεν πάει μπροστά με τίποτα". Γενικά, μείνετε εκεί που είστε...

Θα μου πεις, "χέστηκ' η φοράδα στ' αλώνι". Δεν πειράζει! Ας χέστηκε! Ίσως αν αρχίσουν οι διαφωνούντες να εκδηλώνονται, κι όχι να χάνονται στην ανωνυμία, κάτι ν' αλλάξει.

Τρίτη, Οκτωβρίου 27, 2009

Διονύσιος Χαραλάμπους, Μάρτυρες. Διωγμοί 1942-1945

Ο ιεροηγούμενος Διονύσιος συλλαμβάνεται το καλοκαίρι του 1942 για υπόθαλψη Βρετανού στρατιώτη στη Μυτιλήνη (όπου η μονή Λειμώνος της οποίας καθηγούνταν) και καταδικάζεται από γερμανικό στρατοδικείο σε 10ετή κάθειρξη, μαζί με άλλους Μυτιληνιούς. Το Νοέμβρη του 1942 μεταφέρονται στο στρατόπεδο Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης, όπου γίνονται μάρτυρες της αποστολής των Εβραίων της πόλης στα στρατόπεδα θανάτου της Πολωνίας και της Γερμανίας, το 1943. Την άνοιξη του 1944 στέλνεται και ο ίδιος, μαζί με τους άλλους, προς την Αυστρία, σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, καθώς αρνήθηκε να εξαιρεθεί, όπως θα μπορούσε χάρη στις ενέργειες του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης.
Στις 6 Απριλίου 1945 γίνεται αιματηρή επέμβαση των ΕςΕς στο στρατόπεδο όπου βρισκόταν, όταν, μπροστά στην επερχόμενη άφιξη των Σοβιετικών, το συμβούλιο του αυστριακού στρατοπέδου αποφάσισε ν' αφήσει ελεύθερους τους κρατουμένους να φύγουν προς όποια κατεύθυνση ήθελαν, πράγμα που προκάλεσε τη μήνι των αυθεντικών ναζιστών κι έτσι επενέβησαν, εκτελώντας μάλιστα και το διευθυντή του στρατοπέδου.
Ο Διονύσιος γλιτώνει από το μακελιό και μεταφέρεται στη φλεγόμενη Γερμανία, όπου παραμένει μαζί με δεκάδες άλλους μέσα σε μια παράγκα της Βαβαρίας, αφουγκραζόμενος από μέσα τις μάχες Γερμανών και Αμερικανών που μαίνονται έξω, ώσπου απελευθερώνονται από τους Αμερικανούς στις 3-5 Μαΐου 1945.

Καλογραμμένη μαρτυρία, σε απλοελληνική, με χιούμορ και με τη χαρακτηριστική χριστιανική πινελιά, που διανθίζει το κείμενο με βιβλικές και άλλες χριστιανικές και υμνογραφικές ρήσεις και που ευχαριστεί το Θεό γιατί σώθηκε, χωρίς να προβληματίζεται που άλλοι δεν σώθηκαν, καθότι "άγνωστοι αι βουλαί του Κυρίου".
Πρωτοκυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δαμασκός το 1949 και η έκδοση που διάβασα εγώ είναι η 6η, από την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά Καλαμπάκας.
Ο συγγραφέας έγινε μητροπολίτης Λήμνου το 1951 και από το 1959 ως το θάνατό του το 1970 μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών. Μεταξύ άλλων συνέγραψε το εξαιρετικά ενδιαφέρον ανθολόγιο "Ανατολικός Ορθόδοξος Μοναχισμός κατά τα Πατερικά κείμενα", σε δύο τόμους (1968), με αυθεντικά αποσπάσματα γύρω από το θέμα, σε πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση δική του (επανέκδοση από την Ιερά Μονή Παντοκράτορος Σωτήρος Χριστού, Κέρκυρα 2003).

Κομμάτια που υπογράμμισα
Μου βγάζουν το ράσο. Ύστερα και το αντερί. Με αφήνουν με τα ματωμένα εσώρρουχα. Με δέρνουν, με κοροϊδεύουν, με βρίζουν. Ό,τι κακό έχουν ακούσει για έναν οποιονδήποτε κληρικό, μου το φορτώνουν επάνω μου. "Κάνεις αυτό... κάνεις εκείνο...". Χείμαρρος οι αισχρολογίες που με κατακλύζουν. (σ. 43)

Ύστερα πάλι μόνος, στο θεοσκότεινο μπουντρούμι. "Ουαί τώι ενί". (σ. 43)

-Προσευχή! τους λέω. "Προσευχή τώι μεν Ιωνάι το κήτος οίκον εποίησεν, τον δε Εζεκίαν εκ των πυλών του θανάτου προς ζωήν επανήγαγε, τοις δε τρισί νέοις εις πνεύμα δροσώδες την φλόγα έτρεψε". (σ. 44)

--Τεός, ντεν έκει Τεός! Να Τεός! Και μου δείχνει το κάδρο του Χίτλερ. Μ' όλο μου τον πόνο δεν βάσταξα κι εγώ:
--Θεός υπάρχει, του λέω, και θα 'ρθη η ώρα που θα ζητήσετε το έλεός Του. (σ. 46)

Πάω να του μιλήσω [του Διοικητή της Γκεστάπο] και γυρίζει το πρόσωπό του αλλού. --Δε θέλει, λέει ο ...κ. Λόχνερ [ο διερμηνέας] γελώντας σαρκαστικά, να τον κοιτάζης όταν του μιλάς, μην πετούν τα σάλια σου τα βρώμικα επάνω του. (σ. 46)

Κάνω κι εγώ το ίδιο, και γράφω [στον τοίχο του κελιού]: "Τον αθλητήν το στάδιον, τον κυβερνήτην ο χειμών, τον στρατηγόν η παράταξις, τον μεγαλόψυχον η συμφορά, τον δε Χριστιανόν ο πειρασμός δοκιμάζει". (σ. 48)

Πίσω ο Άθως με το γιγάντιο ανάστημά του. "Διάδημα αδαμάντινον την κορφήν σου στέφει. Ασπάσεται η θάλασσα τις άκρες των ποδών σου". Έχουν και οι κατάδικοι αναμνήσεις. (σ. 64)

Δυο κόσμοι. Ο κόσμος που "χαίρει μετά χαιρόντων και κλαίει μετά κλαιόντων". Κι ο κόσμος που έχει ως αρχή του: "Εγώ ας είμαι καλά και δεν με μέλει για κανέναν άλλο". (σ. 64)

Μήπως έτσι αγνώριστη δεν γίνεται και η αμαρτωλή ψυχή, όταν δεχθή τη ζωογόνα πνοή του Χριστού; (σ. 65)

Χθες, κάποιοι έφαγαν μανταρίνια, και τις φλούδες τις πέταξαν στα ουρητήρια. Ένας τις άρπαξε στη στιγμή, τις έπλυνε λίγο στη βρύση και τις έφαγε! (σ. 65)

"Μιμνήσκεσθε των δεσμίων ως συνδεδεμένοι" (σ. 66)

Στο 'να χέρι βαστούσαν αλυσίδες, στ' άλλο το όπλο -- ο Θεός τους. (σ. 67)

--Διώχνουν τους Εβραίους, μας λέει σιγά. (...) Κακόμοιροι Εβραίοι! Θα γράψετε καινούργια "Έξοδο". Τι αντίθετη όμως απ' την πρώτη! Εκείνη ήταν πορεία προς την ελπίδα. Από τη γη της μαύρης σκλαβιάς προς τη Γη της Επαγγελίας. Τώρα; Πορεία προς τον Γολγοθά... (σ. 67)

...το μυστήριο του Μεγάλου Πονεμένου [το Θείο Δράμα] (σ. 69)

Μήπως δεν κάναμε ό,τι έπρεπε για να κυλήσωμε απ' τις ψυχές μας το βράχο της αμαρτίας, κι εξακολουθεί να μένη νεκρός ο Χριστός από κάτω; (σ. 70)

Με πολλά τρεχάματα και μέσα, και, κυρίως, πληρώσας δώρων την δεξιάν αυτών, πέτυχε και ο Ανδρέας να πάρη αναστολή. (σ. 75)

Δόξα να 'χη ο καλός Θεός, που, κάθε λίγο και λιγάκι, κοντά στις πίκρες μάς στέλνει και χαρές. Σήκωσε πια τα χέρια η Ιταλία. Συνθηκολόγησε άνευ όρων. Οι Ιταλοί συλλαμβάνονται από τους συμμάχους των. Αφοπλίζονται και κλείνονται σε στρατόπεδα. (σ. 75)

"Καπνός ήν και διελύθη. Πομφόλυγες ήσαν και διερράγησαν. Αράχνη ήν και διεσπάσθη". (σ. 76)

Πάλι κλούβες και πέταλα. Αυτή τη φορά όμως δεν παίρνουν. Φέρνουν. Κουβαλούν τους χρηματιστές "συν γυναιξί και τέκνοις". Δεν ξέρω τι κόλπα λένε πως έκαναν στο Χρηματιστήριο για να ανεβάζουν τη λίρα. (σ. 79)

Β...Δ. και Β...Α. πατέρας και γιος. Μα οι άνθρωποι με την πέτρινη καρδιά αρνήθηκαν την ύστατη χάρι που ζήτησε ο πατέρας: Να τους δέσουν μαζί για να μαρτυρήσουν τουλάχιστον ενωμένοι. (σ. 91)

Εξήντα και εβδομήντα άνθρωποι έχουν μια μόνο βούτα --φορητό αποχωρητήριο,-- και σε λίγο γεμίζει. Ύστερα, χάμω στο πάτωμα! (σ. 93)

"Πιστός ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ό δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τώι πειρασμώι και την έκβασιν τού δύνασθαι υμάς υπενεγκείν". (σ. 94)

Άλλο πάλι και τούτο. Ανακριτής, δικαστής κι εκτελεστής. (σ. 95)

Ένας άνθρωπος με σαγόνια στραβωμένα, δόντια βγαλμένα, χείλη σχισμένα, μύτη στραπατσαρισμένη, μάτια κλεισμένα απ' τις γροθιές, πρόσωπο μελανιασμένο και κεφάλι καταματωμένο. Μισοσκοτωμένος ή μάλλον σκοτωμένος. Νεκρός άταφος. (σ. 96)

Να τους εγκαταλείψω σε τούτες τις φοβερές ώρες; Και τι θα πουν μόλις ιδούν πως εγώ ξεφεύγω από τον κοινό δρόμο του μαρτυρίου; Αν σταθή κανείς μπροστά μου και με ρωτήση: "Ε, πάτερ, πού τα φόρτωσες όλ' αυτά που μας έλεγες κάθε Κυριακή για αγάπη και γι' αυτοθυσία", εγώ τι θα του αποκριθώ; (σ. 100)

Την νύχτα την περνώ γράφοντας ευχαριστήρια γράμματα. Πρώτα στους ιεροκήρυκες της Αδελφότητος της "Ζωής". Γιατί πρώτοι αυτοί αψήφησαν τους κινδύνους, και μας ήρθαν κοντά μας και δημιούργησαν αυτή την χριστιανική κίνησι, που τόσο ανεκούφισε τους φτωχούς του Στρατοπέδου. (σ. 102)

Εδώ λήγει η βασιλεία του δραγουμάνου. Δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τον δυστυχή στο θρόνο του, ούτε το δακτυλίδι που χάρισε στον αρχιγκεσταπίτη, ούτε οι... πολύτιμες υπηρεσίες του. Τον πήρε σβάρνα κι αυτόν η δική μας η τύχη και τον έκανε κατάδικο και μάλιστα ισοβίτη. (σ. 107)

Δεν καταλαβαίνουν [μερικοί απ' τους δικούς μας] πως αυτό [το να του κόψουν μαλλιά και γένια, ίσως και να του βγάλουν τα ράσα] είναι τιμή μάλλον παρά ύβρις για την Εκκλησία μας. Και τιμή μεγάλη μάλιστα. Να παίρνη κι αυτή πάντα μέρος στο σήκωμα του σταυρού της Πατρίδος. Και να μη λείπη ποτέ από το πλευρό των δοκιμαζόμενων παιδιών της. (σ. 108)

[Δύο κατάδικοι γράφονται άρρωστοι, για ν' αποφύγουν τη δουλειά. Το μεσημέρι, οι καραβάνες είναι λιγότερες κατά δύο] --Σωστές είναι οι καραβάνες, μεταφράζει ο δραγουμάνος. Στους αρρώστους απαγόρευσε ο γιατρός το φαγητό. (σ. 114)

Εγώ έπαθα, αν μπορή να πη κανείς τη λέξι για την περίπτωσί μου, ψύχωσι με το Ευαγγέλιο. Ποτέ δεν πέφτει απ' τα χέρια μου. Δεν το χορταίνω. Όσο το διαβάζω, τόσο και περισσότερο τ' αγαπώ. Χρυσωρυχείο! Όσο πιο βαθιά σκάβεις, τόσο και περισσότερο χρυσάφι βρίσκεις. (σ. 116)

Έτσι αλυσοδεμένους μας οδηγούν στο σταθμό. Περνούμε απ' την αγορά. Ο κόσμος παρακολουθεί με περιέργεια. Αυτό θα 'ναι, λέω, πιο πολύ για μένα, που θα τους παραξενεύη το ιερατικό μου σχήμα. Από συνοδείες θα έχη χορτάσει το μάτι τους, αφού όλη τους η χώρα έχει μεταβληθή σε απέραντο κάτεργο. (σ. 117)

Μας λέει και νέα. Απόβασι στη Νορμανδία. Επιτυχίες μεγάλες των Συμμάχων στη Δύσι και στην Ανατολή. (σ. 119)

Μας μετρούν το ανάστημα. Μας ζυγίζουν, --στη Βιέννη 66 κιλά γυμνός, σήμερα, με τα ρούχα και την τσοκαρία, 51. Μας παίρνουν στοιχεία της ιδιωτικής μας ζωής και μας διαβάζουν τον κανονισμό. Ζητούν τυφλή υπακοή, γιατί, διαφορετικά, έχει και στρατόπεδο S.S. (σ. 124)

Ο φύλακας, όπως μας είπαν σήμερα στον περίπατο, έχει τραυματισθή στην Κρήτη και είναι φοβερά μισέλληνας. Δέρνει, κλωτσά και χτυπά άσχημα τους δικούς μας.
Μας δίνουν και δουλειά. Καμουφλάζ. Σ' ένα χορταρένιο σχοινί περνούμε, κάθε δυο δάχτυλα απόστασι, κι ένα φύλλο καλαμποκιού. Ο καθένας μας πρέπει να βγάλη 74 ως 100 μέτρα, κι έτσι αγωνιζόμαστε όλη την ημέρα. (σ. 125)

--Κίρχε! φωνάζει ο καθαριστής (...) Παρακολουθούμε ευλαβικά την καθολική λειτουργία. (σ. 126) [Σ.σ.: εδώ θα τον μεμφθούν οι αντιοικουμενιστές μας, ότι παρακολούθησε με ευλάβεια Καθολική Λειτουργία...]

Οι χριστιανικές αρετές της ευποιίας και κοινωνίας είναι, φαίνεται, άγνωστα πράγματα για τον ψυχρό τούτον κόσμο. Τις έκαψε και τις ξέρανε ο καταραμένος λίβας του ναζισμού. (σ. 127)

"Πόθεν πόλεμοι και μάχαι εν υμίν; ουκ εντεύθεν, εκ των ηδονών υμών των στρατευομένων εν τοις μέλεσιν υμών;" (σ. 128)

Μα δε μπορεί, θα 'ρθη η ευλογημένη μέρα, που, εδώ και τόσους αιώνες, την προείπεν ο Ησαΐας, και που οι άνθρωποι "κατακόψουσι τας ρομφαίας αυτών εις άροτρα και τα δόρατα αυτών εις δρέπανον, και ουκέτι μη αντάρηι έθνος επί έθνος ρομφαίαν, και ουκέτι μη μάθωσι πολεμείν. Και αναπαύσεται έκαστος υποκάτω της αμπέλου αυτού, και έκαστος υποκάτω συκής αυτού, και ουκ έσται ο εκφοβών" (σ. 128)

Ένας μόνο δεν μένει ασυγκίνητος στον πόνο μας. Αυτός μόνο μάς προσέχει εδώ. Και σ' Αυτόν καταφεύγουμε σε τέτοιες στιγμές. Αυτός απλώνει στοργικά επάνω μας το θεϊκό Του χέρι, μας χαϊδεύει, μας σφουγγίζει τα δάκρυα, μας γλυκαίνει τον πόνο, και, πολλές φορές, τον εξαλείφει ολότελα. Και το είδα σήμερα τούτο, ολοφάνερα. Όταν ήρθε το πρωί ο φύλακας να με πάρη στη δουλειά, ήμουνα καλά. (σ. 133)

Δεν μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα και πέθαναν εδώ μέσα, στα ξένα, χωρίς περιποίησι, χωρίς περίθαλψι. Χωρίς εξομολόγησι και αγία Κοινωνία. Και τους θάβουν έτσι άφτιαχτους κι άκλαυτους κι αδιάβαστους. Και πεθαίνουν τώρα, στη χαραυγή του λυτρωμού! Τι κρίμα! Αλλά πάλι, "κριμάτων σου αβύσσους τίς εξιχνιάσει, ψυχοσώστα σωτήρ μου"! (σ. 139)

      Δευτέρα: Το πρωινό είναι πάντα το ίδιο και το ξέρεις:
Μέλας ζωμός από καβουρδισμένα βαλανίδια. Το μεσημέρι, πέντε-έξι κομμάτια καρότα μέσα σ' έναν πολύ αραιό χυλό από καστανάλευρο. Και το βράδυ το ίδιο πάντα: 4-5 βραστές πατάτες ίσαμε καρύδια, μ' ένα κατσαρόλι βρασμένο νερό, --σούπα. Πότε-πότε, οι πατάτες, δεν ξέρω με ποιες ταχυδακτυλουργίες των μαγείρων και των καθαριστών, από πέντε γίνονται τρεις.
     Τρίτη: Αραιός χυλός με καστανάλευρο, με 2-3 πρέζες γάλα μέσα, για μυρωδιά.
     Τετάρτη: Λιωμένη κολοκύθα, που μήτε τα γουρούνια δεν την πιάνουν στο στόμα τους.
     Πέμπτη: Το φαγητό της Δευτέρας, και μέσ' στη σούπα ένα ελάχιστο κομματάκι κρέας.
     Παρασκευή: Ακριβής και πιστή επανάληψι του μενού της Τρίτης.
     Σάββατο: Χυλός από σκουποσποράλευρο.
     Κυριακή: Της Τετάρτης, με το κρεατάκι της Πέμπτης. Κυριακή και Σάββατο βράδυ, για να μην ανησυχούν οι κύριοι φύλακες, ξηροφαγία. Λίγο τυρί, που, όπως λέει κι ο μπαρμπα-Στέλιος, πήγαν στο ζωολογικό κήπο και το 'ριξαν στις μαϊμούδες, αυτές όμως μόλις το μυρίστηκαν γύρισαν, κοίταξαν θυμωμένες και το πέταξαν.
     Το ψωμί! Αυτό δα κι αν είναι. 200 γραμμάρια το εικοσιτετράωρο, και δεν έχει το ευλογημένο διόλου σιτάρι. Τα 50%, κατά που λεν αυτοί που δουλεύουν στον φούρνο, είναι αγριοκαστανάλευρο. Τα 30% πατατάλευρο, 2% ξυλάλευρο και τ' άλλα 18% σικαλάλευρο. Γι' αυτό, κι όταν το τρώτε δεν καταλαβαίνετε τίποτε. Φέρνει και λίγον κοιλόπονο. Εξασφαλίζεις λοιπόν πάχυνσι 100% ή όχι; (σ. 140-141)

[Τι έγινε] Η ειρήνη αυτή, η τήι δικαιοσύνηι και ευσεβείαι σεμνυνομένη; (σ. 143)

Όταν ακούση αυτός ο άνθρωπος γκρίχεν, δαιμονίζεται. (σ. 146)

Άλλη πάλι τούτη η ένδειξι αγάπης και προστασίας του Θεού. Στο πρόσωπο ενός Γερμανού. Είναι ένας αγριάνθρωπος που όλη την ώρα μαλώνει και δέρνει. Είναι και άθεος, και δεν έχει καμμιά ευλάβεια προς την Εκκλησία. Αυτό το θηρίο στέλνει ο Θεός και με βοηθά. (σ. 148)

Εδώ και μερικές μέρες [Σ.σ.: 5 Μαρτίου 1945] παρατηρείται κάποιο ξεχαρβάλωμα στη δουλειά και μεγάλη στενότητα στα τρόφιμα. Εκτός απ' τις δυο μέρες τη βδομάδα, που δε δουλεύουμε, γιατί σταματά από έλλειψι κάρβουνων το εργοστάσιο του ηλεκτρισμού, είναι αδύνατο, μια και δυο φορές κάποτε την ημέρα, να μη σταματήση η δουλειά γιατί κόβεται το ρεύμα. (σ. 149)

Σκελετοί είμαστε. Απαράλλακτοι μ' εκείνους που μεταχειρίζονται στα σχολεία για το μάθημα της ανθρωπολογίας. (σ. 151)

Τα βλέπω [τα κάτασπρα πουλιά των Αγγλοαμερικάνων] να εφορμούν, όπως τα γεράκια. Αρχίζει το κακό. Οι βόμβες πέφτουν σαν χαλάζι. (...) Η καρδιά χτυπά δυνατά. Θυμούμαστε τους καταδίκους της φυλακής του Γκράτσι, τους καταδίκους της φυλακής της Βιέννης που θάφτηκαν κάτω απ' τα ερείπια, στους βομβαρδισμούς. (σ. 153)

Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από κόσμο σαστισμένο, κόσμο ξετρελαμένο από τον τρόμο. Άντρες σακατεμένοι και γέροντες. Γυναίκες με παιδιά στην αγκαλιά, κρατώντας μπογαλάκια. Στρατιώτες κατατρομαγμένοι κυριολεκτικά. Χωρίς εξάρτυσι και οπλισμό. Αξιωματικοί στραπατσαρισμένοι. Χωρίς πιστόλια κι αυτοί. Φορτωμένοι με γυλιό. Όλοι τραβούν για μέσα. Αυτονών η υποχώρησι είναι χιλιάδες φορές χειρότερη απ' τη δική μας, του 1941.

[6 Απριλίου 1945] Τις συγκινητικές τούτες σκηνές τις παρακολουθούν με κάποια σαστιμάρα ο Διευθυντής με τον Υποδιευθυντή, κι όλοι σχεδόν οι φύλακες. Αυτά τα αιμοβόρα θηρία, ως δια μαγείας, έχουν μεταβληθή σε άκακα αρνία. Μας χαρίζουν πλούσια μειδιάματα, ανταλλάσσουν χειραψίες μαζί μας. Μας δίνουν κι ευχές ακόμα. Κι εμείς --η χαρά της λευτεριάς μάς κάνει τόσο μεγαλόψυχους-- λησμονούμε όλα τα κακά που μας έκαναν. Τους χαιρετούν γελαστοί ως και οι πιο μνησίκακοι και εκδικητικοί. (σ. 159)

--Ο Διευθυντής, μου απαντά, πήρε διαταγή να μας μεταφέρη στη Βαυαρία. Παρ' όλες όμως τις προσπάθειές του δεν μπόρεσε να βρη μεταφορικά μέσα. Όλα μεταφέρουν τον στρατό που υποχωρεί. Τότε εκάλεσε τον Διοικητή, που είναι άνθρωπος του κόμματος, και τους άλλους μεγάλους, σε σύσκεψι. Κι' ύστερα από πολλές συζητήσεις κατέληξαν στην απόφασι να μας απολύσουν. Αυτό μου το 'πε ο ίδιος ο Διευθυντής που τον είδα μια στιγμή. Μου φάνηκε κάπως παράξενο και του είπα μάλιστα: "Καλά τους εντόπιους, μα πού θα πάη τόσος ξένος κόσμος, χωρίς γλώσσα, χωρίς χρήματα και τρόφιμα;" Κι αυτός μού απάντησε: "Όπου θα πάω κι εγώ. Οι Ρώσοι είν' απ' έξω. Όπου να 'ναι θα μπουν κι εδώ. Άλλωστε δεν έχουμε και τρόφιμα. Θα τους απολύσωμε· είναι απόφασι του συμβουλίου". Αυτό κι έγινε. Τούτο όμως δυσαρέστησε τους φύλακες του κόμματος, οι οποίοι ειδοποίησαν τους S.S. κι αυτοί, που ζητούσαν αφορμή, έτρεξαν κι έκαναν ό,τι έκαναν. (σ. 163)

Εγώ [Σ.σ.: όχι ο συγγραφέας], δεν ξέρω πώς, έπεσα χωρίς να χτυπηθώ. Τυχερός στάθηκα και στη χαριστική. Όταν ξεμάκρυναν τα S.S., ήρθαν οι Ιταλοί εργάτες, και μάζευαν τους νεκρούς. Μόλις ένιωσα πως βρίσκονταν κοντά μου, θέλοντας και μη, σηκώθηκα. Τα S.S. είχαν φύγει. "Γρήγορα", μου λεν οι Ιταλοί, "κάνε πως δουλεύεις". Παρατήρησα τότε πως κι άλλοι τρεις είχαν τη δική μου τύχη. Ο Καραγεωργίου, ο Θοδωρής κι ο Πάντος. Όταν όμως τα S.S. ξανάφεραν άλλη παρτίδα για εκτέλεσι, επειδή ο Θοδωρής κι ο Πάντος φορούσαν ακόμη τα "τρελά", τους γνώρισαν και τους εξετέλεσαν μ' αυτούς που είχαν φέρει. Έμεινα εγώ με τον Καραγεωργίου και με τους Ιταλούς, και στοιβάζαμε τους σκοτωμένους. (σ. 165-166)

"Ο Θεός, ο Θεός μου, πρόσχες μοι, ίνα τι εγκατέλιπές με; Περιέσχον με ωδίνες θανάτου, κίνδυνοι άιδου εύροσάν με. Ιδού οι αμαρτωλοί ενέτειναν τόξον, ητοίμασαν βέλη εις φαρέτραν τού κατατοξεύσαι με. Αι θλίψεις της καρδίας μου επληθύνθησαν. Η καρδία μου εταράχθη, εγκατέλιπέ με η ισχύς μου, και το φως των οφθαλμών μου και αυτό ουκ έστι μετ' εμού. Προς Σε, Κύριε, ήρα την ψυχήν μου, ο Θεός επί Σοί πέποιθα. Σώσον με εκ πάντων των καταδιωκόντων με και ρύσαι με". (σ. 167)

Στην αστυνομία που πήγαμε μάς κρατούν 10 ως 15 λεπτά γονατιστούς. Γύρω μας ήσαν κάτι μωρά, ίσαμε δεκατεσσάρων χρονών, με πιστόλια στα χέρια. (σ. 170)

(...) και η ψυχή μας να βαπτίζεται στη νεκρή θάλασσα του μίσους και της απονιάς. (σ. 174)

Το βράδυ είχε ξεκαρδιστή στα γέλια καθώς έβλεπε τους καταδίκους να αλληλομαχούν και να κουβαριάζωνται, προσπαθώντας ν' αρπάξουν μέσ' από τη λάσπη και τις ακαθαρσίες τις λίγες πατάτες που τους πετούσε. (σ. 175)

Λεξιλόγιο
υφηγούμενος (μοναστηριού)
κούλα (; ο Βρετανός στρατιώτης είχε περάσει κι απ' την κούλα κάποιου άλλου, που κι αυτός όμως δεν τον έκρυψε)
γερμανοκρατούμενοι (κρατούμενοι των Γερμανών)
διαλαλήματα του πορτάρη
δεν ξαδειάζει (η κοινωνία να ασχοληθεί με...)
λιόλουτρο
ξεκούρασμα
τσούλι
παγωτήρι
"πεταλάδες" (οι άνθρωποι που έρχονταν μονάχα για να τους κάνουν κακό)
φάρκα (φίσκα;)
κατηχητόπουλο
μαμμωνολατρικός
λαφροποινίτης
κοντόρασο
παστωμένοι (σαρδελοποιημένοι)
ανακουφωμένα (τα παραθυρόφυλλα)
"νυχτοφαγιές" (εκτελέσεις τη νύχτα)
περιμανδρωμένη
δεκαρίτης / δεκαπενταρίτης (με 10 / 15 χρόνια ποινή)
φαγκρίζω (έχω φέξει από τη λίμα)
τσοκαρία
φιλιστρίνι
σκουπαντζής (κατάδικος που φτιάχνει σκούπες)
ανθρωπάλογο (κατάδικος ζεμένος σαν άλογο που τραβά κάρο)
τσοκαροπέταλο (του ανθρωπάλογου)
κρυφοδαγκανιάρικο σκυλί
σκουποσποράλευρο
παγωνιέρα
"τα τρελά" (τα ρούχα των κρατουμένων με τις ρίγες)
σλέπι (μαούνα - Schlepper)

Παρασκευή, Οκτωβρίου 16, 2009

Dogma - which is living with the results of other people's thinking

Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life. Don’t be trapped by dogma - which is living with the results of other people’s thinking. Don’t let the noise of others' opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary.
Steve Jobs

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Τόσα χρόνια που πηγαίνω στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το πρόγραμμά μου είναι τέτοιο που το επισκεπτόμαστε απόγεμα. Και το μεν μουσείο μένει ανοιχτό ως αργά, το δε πωλητήριο κλείνει στις 3 μμ., οπότε το βρίσκουμε πάντα κλειστό! Ελληνικό δημόσιο, το μεγαλείο σου! Αντιθέτως, υπάρχει ξεχωριστός πάγκος των Φίλων του Μουσείου, εκτός πωλητηρίου (εκτός νυμφώνος) όπου πουλιούνται άλλα βιβλία ως αργά. Ποιες είναι στην προκειμένη περίπτωση οι μωρές παρθένες, κρίντε το μόνοι σας.

Στο υπόγειο υπάρχει αυτή την περίοδο μια πολύ ωραία έκθεση μακεδονικών (ελλαδικών και μη) νομισμάτων από τη συλλογή της Alphabank, που μπορείτε βέβαια να τη δείτε και στον ιστότοπο της Τράπεζας, αλλά στο Μουσείο είναι άλλο πράμα.

Επίσης, στο υπόγειο, στην προϊστορική αίθουσα, θίγεται (επιστημονικά) το θέμα της γραφής στα νεολιθικά χρόνια, που τόσο έχει ξανάψει τα αίματα των ελληνολατρών του Δαυλού και δε συμμαζεύεται.

Τέλος, υπάρχει ένα μουσικό κείμενο του 4ου αι. π.Χ., αρχαιότατο δηλ., που δυστυχώς δεν πρόλαβα να το καταγράψω, και που δεν ξέρω αν έχει δημοσιευτεί.

Μουσείο Πέλλας

Άνοιξε το νέο Μουσείο Πέλλας, και είναι πολύ ωραίο. Τηλέφωνο ακόμα δεν έχει, και η είσοδος είναι ελεύθερη, οπότε σπεύσατε. Είναι πολύ σύγχρονο και θεματικά οργανωμένο. Το μόνο που δεν είναι σύγχρονο είναι η γνωστή εμμονή των αρχαιολόγων στους τεχνικούς όρους, στα ελληνικά, όπου αφήνονται ανερμήνευτοι. Γιατί στα αγγλικά χρησιμοποιούν μεν τους τεχνικούς όρους, αλλά τους εξηγούν σε παρένθεση. Ώστε λοιπόν ο αγγλόφωνος επισκέπτης να καταλάβει, αλλά ο ελληνόφωνος όχι! Η τέλεια σχιζοφρένεια.

Παράδειγμα: "Πυξίδα". Την ώρα που ήμουν μέσα στο μουσείο, είχε ένα δημοτικό σχολείο, και σίγουρα θα περάσουν και εκδρομείς των ΚΑΠΗ. Θα διαβάσουν "πυξίδα", και μετά θα μας λένε ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επινοήσει την πυξίδα, αφού είδανε πυξίδες στην Πέλλα! Το αγγλικό κείμενο, αντιθέτως, γράφει "pyxis" και σε παρένθεση γράφει "box". Να λοιπόν γιατί πρέπει να πάψουμε να μιλάμε ελληνικά και να μαθαίνουμε μόνο αγγλικά. Τους αγγλόφωνους οι κ.κ. αρχαιολόγοι τους σέβονται περισσότερο. Οι Έλληνες είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν αρχαία ελληνικά όταν επισκέπτονται τα μουσεία της Ελλάδας. Ντροπή!

Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης

Το Γενί Τζαμί είναι ένα ωραιότατο εκλεκτικιστικό χτίριο του 1902, του αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλλι, για τους Ντονμέδες της Θεσσαλονίκης. Μετά την Ανταλλαγή χριστιανών-μουσουλμάνων του 1923 στέγασε πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής και το 1925 στέγασε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ως το 1963, οπότε μετατράπηκε σε Πολιτιστικό Χώρο του Δήμου Θεσσαλονίκης, έως σήμερα. Φιλοξενεί παραταύτα παράλληλα στη μεγάλη αυλή του πλήθος ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά ταφικά μνημεία, μεγάλου επιγραφικού και εικονογραφικού ενδιαφέροντος.

Το θέμα είναι ότι, μόλο που στο ίντερνετ υπάρχουν εκατοντάδες ανευρέσεις του "Γενί Τζαμί" της Θεσσαλονίκης (γιατί υπάρχουν και άλλα συνονόματα στην Ελλάδα), στην πόλη, αλλά και στη γειτονιά εκεί, κανείς δεν το ξέρει σαν Γενί Τζαμί, η δε οδός όπου βρίσκεται λεγόταν ως πρόσφατα "οδός Αρχαιολογικού Μουσείου", μετονομάστηκε δε σε "οδό Τάδε" (δεν το συγκράτησα), ένα όνομα ανθρώπου, που όμως εντελώς πρόσφατα (προ ημερών, δηλαδή) αφαιρέθηκαν οι πινακίδες του, οπότε, και μέχρι νεοτέρας, εξακολουθεί να ονομάζεται "οδός Αρχαιολογικού Μουσείου". Στοιχειώδης δικαιοσύνη επέβαλλε να μετονομαστεί σε "οδό Γενί Τζαμιού". Η πινακίδα στην είσοδο γράφει

Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο (Γενί Τζαμί)

δηλ. προτάσσεται η εντελώς περιστασιακή ιδιότητα του χτιρίου, που μάλιστα δεν ισχύει εδώ και 46 χρόνια (!), έναντι της αρχικής του ιδιότητας, για την οποία χτίστηκε πριν από μόλις 107 χρόνια και η οποία βοά, όταν βλέπεις το χτίριο. Τόσο καλά και ανεξίθρησκα!

Φανταστείτε, ας πούμε, τον Παρθενώνα να ονομάζεται:

Καλεσί Τζαμί (Παρθενώνας)

ή και

Παναγία η Αθηνιώτισσα (Παρθενώνας)

τι δίκαιο που θα 'τανε...

Αλλά βέβαια, ως γνωστόν, δεν υπήρξε Τουρκοκρατία, παρά μια μεταβυζαντινή εποχή [1][2]...

ΟΑΣΘ - ΟΑΣΑ 1-0

Πήγα να δω το Γενί Τζαμί της Θεσσαλονίκης (χτισμένο το 1902 για τους Ντονμέδες, και Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης ως το 1963), που σημειωτέον κανείς στη Θεσσαλονίκη δεν το γνωρίζει με αυτό το όνομα, και, για να γυρίσω στο κέντρο, στήθηκα σε μια στάση του ΟΑΣΘ. Είχε λοιπόν η στάση φωτεινή πινακίδα που σε πληροφορούσε για τα δρομολόγια και σε πόση ώρα θα έφταναν, όπως εδώ στην Αθήνα με το μετρό. Είπατε τίποτα, κύριοι Αθηναίοι;
Μπήκα στο λεωφορείο, και είχε αυτόματη εκφώνηση των στάσεων, ή πάλι αναγραφή της επόμενης στάσης σε φωτεινό πίνακα, πάλι όπως στο μετρό. Και βέβαια, το γνωστό σύστημα έκδοσης εισιτηρίων μέσα στο όχημα.
Τώρα, γιατί οι Θεσσαλονικιοί νιώθουν ριγμένοι έναντι της Αθήνας, μυστήριο.

Guide du Routard, je vous dis Merde!

Ο Guide du Routard είναι ένας γαλλικός ταξιδιωτικός οδηγός για routards, δηλ. για αλητοτουρίστες, όπως τους λέγανε παλιά (τώρα τους λένε εναλλακτικούς τουρίστες, αλλά και "αλάδωτους", όταν κλέβουν ντομάτες από τα μποστάνια και τις καταναλώνουν αλάδωτες), και για τους μηχανόβιους ταξιδιώτες (καθότι το routard είναι και συνώνυμο του motard, αν και τα κυβικά μιας μηχανής παίζουν πολύ και κατατάσσουν ποικιλοτρόπως τους ιδιοχτήτες τους στην κλίμακα της εισοδηματικής πυραμίδας). Τέλος πάντων. Ας πούμε κυρίως του τουρίστα που αναζητά φτηνές λύσεις. Στη Γαλλία έχει σπουδαία περιωπή ("Μα το γράφει στον Guide du Routard!" κττ.).

Πριν από 17 χρόνια, είχα πάει στη Σκόπελο και είχα φάει σε μια κρεπερί που τη διαφήμιζε υπερθετικά ο συγκεκριμένος Οδηγός. Σιγά τα λάχανα. Μια κρεπερί μέτρια, και με μια Γαλλίδα γριά που την είχε, αντιπαθητικιά κατά τη γνώμη μου.

Πριν από 10 χρόνια, μια Γαλλίδα τουρίστρια μου είπε πως η Πλάκα δεν αξίζει τίποτα και πως η αληθινή Αθήνα είναι στην πλατεία Βικτωρίας, και με ρωτούσε πώς θα πάει εκεί. Πηγή της; ο Guide du Routard, όπου διάβαζες κάτι του τύπου: "Αποφύγετε την τουριστική ατμόσφαιρα της Πλάκας, και, αν θέλετε να δείτε πώς ζει ο πραγματικός Αθηναίος, πηγαίντε στην πλατεία Βικτωρίας".

Πριν από μερικές μέρες, τέλος, ήμουν στη Θεσσαλονίκη, και μια άλλη Γαλλίδα τουρίστρια μου είπε πως ο Guide du Routard, πέρα από το ότι αφιερώνει στην πρώην Συμβασιλεύουσα και στη Βόρεια Ελλάδα ελάχιστες σελίδες αναλογικά (τι πρωτότυπο και εναλλακτικό, αλήθεια!), συνιστά να αποφύγει κανείς τα εστιατόρια του κέντρου της πόλης και να πάει να φάει στην... οδό Λαγκαδά, ή στην Άνω Πόλη!

ΙΚΑ: στην αιχμή της ενημέρωσης

Μπήκα στον ιστότοπο του ΙΚΑ και είδα ότι έχουν αναρτημένα τα όρια των μισθών που χρησιμοποιούν για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών κλάσεων. Κλικάρισα επάνω και τι να δω; Έχουν ακόμα τα όρια έτους 2001, στα πλαίσια της ενημέρωσης των ασφαλισμένων για τη μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ. Ενημερωμένο σάιτ, όχι παίζουμε!

Τα όρια των ημερησίων μισθών και των τεκμαρτών ημερομισθίων των ασφαλιστικών κλάσεων που καθορίζονται κάθε έτος βάσει των διατάξεων του άρθρου 37 του ΑΝ. 1846/51 χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες υπολογισμού των χορηγούμενων από το ίδρυμα παροχών καθώς και υπολογισμού καταβλητέων εισφορών ορισμένων κατηγοριών ασφαλισμένων.

Μέχρι 31/12/2001 χρησιμοποιείται ο εκφρασμένος σε Δρχ. πίνακας έτους 2001.

Από 1/1/2002 και μέχρι εκδόσεως του πίνακα ημερησίων μισθών και τεκμαρτών ημεριμισθίων έτους 2002 θα χρησιμοποιείται ο πίνακας έτους 2001 επαναεκφρασμένος σε ΕΥΡΩ, ο οποίος παρατίθεται παρακάτω.

Ημερήσιοι Μισθοί και ΤΗ των ασφαλιστικών κλάσεων έτους 2001


"Από 1/1/2002 και μέχρι εκδόσεως του πίνακα ημερησίων μισθών και τεκμαρτών ημεριμισθίων [sic] έτους 2002"... αναμείνατε στο ακουστικό σας...

Κυριακή, Οκτωβρίου 04, 2009

Πεζοδρόμου ξεδόντιασμα, 2

Έγραφα στις 13 Ιουλίου 2007 σε τούτο το τεφτέρι, με φωτογραφίες για απόδειξη, για το ξεδόντιασμα του πεζοδρόμου της Δ. Αρεοπαγίτου από τα κολονάκια της που εμπόδιζαν την είσοδο των αυτοκινήτων. Ξεδόντιασμα που δυστυχώς συνεχίστηκε (αυτό το 'δυστυχώς' έχει γίνει η μόνιμη επωδός της ζωής μας στην τρΕλλάδα), κι έτσι η Κα Διονυσίου Αρ. έγινε τελείως φαφούτα:

Τεμπελιάδα 2009

Και λίγη ελαφράδα, επιτέλους, από έναν χώρο που εδώ και χρόνια ασκείται σε μια βαρύγδουπη αρνητολατρική ποίηση στους τοίχους της πόλης:





[Λεζάντα:
Τεμπέλη μ' είπες μια βραδιά, μα δεν κρατώ κακία
Κράτα καριέρα, δάνεια, κρατώ ελευθερία.
Σωτηρία Ρέμπελου, 1981]



Κι έχει κι άλλα νόστιμα, αν κλικάρετε πάνω στις φωτογραφίες.

Βέβαια, επειδή κι εγώ δεν διακρίνομαι για το χιούμορ μου, με χάλασε τελείως όταν διάβασα, στον πάτο της τρίτης φωτογραφίας, ότι

Το κάπνισμα επιτρέπεται μόνο στους χώρους άθλησης.

Γλωσσική αυτοϋπερδιόρθωση: Καλέσθε

Έτσι είναι. Οι ομιλητές ζητούν ομοιομορφία. Ας είναι και διαστρέφοντας:



Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα σαν το παραπάνω.

Να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω λάδι

Πώς να χρησιμοποιείτε τα πιο αφόρητα στερεότυπα, τάχα σνομπάροντάς τα:














Και για τη Βιέννη παρουσιάζονται στερεότυπα, αλλά είναι σαφώς λιγότερο προσβλητικά:





[Λεζάντα: A city full of maestros (...)]


Αυτά, η γλώσσα της διαφήμισης τα θεωρεί χιούμορ και παιγνιώδη αντιμετώπιση της ζωής. Άραγε, αν βγάλουν αφίσα για την Ουαγκαντούγκου, τι θα λέει; Μήπως κάτι σαν:

Μια χώρα όπου μαϊμούδες και αραπάδες συζούν μέσα σε καλύβες, τρώγοντας μπανάνες και φιστίκια και αλληλοφιστικωνόμενοι. (...)

Ταξίδεψε πέρα από στερεότυπα. Ανακάλυψε την πραγματική Ουαγκαντούγκου.



Ή για το Βερολίνο:

Μια χώρα όπου ανθρωπόμορφα ξανθά κτήνη εκτελούν πεινασμένα θύματα και μετά τα αποτεφρώνουν σε μεγάλους κλιβάνους. (...)

Ταξίδεψε πέρα από στερεότυπα. Ανακάλυψε το πραγματικό Βερολίνο.



Είδες χιούμορ;

Σάββατο, Οκτωβρίου 03, 2009

Πάρκιν ποδηλάτων, 2

Στις 26 Οχτωβρίου 2008 χαιρόμουν στο τεφτέρι μου για το πάρκιν ποδηλάτων (4 θέσεων...) στην πλατεία Βικτωρίας, στο σταθμό του ηλεκτρικού. Να πώς το έχουν καταντήσει οι μηχανόβιοι, η συμπαθής αυτή τάξη (ξέρετε, όπως λέμε "η συμπαθής τάξη των ταξιτζήδων"):





Έχουν παρκάρει τις μηχανές τους πάνω στο πεζοδρόμιο και ακριβώς μπροστά στις θέσεις του πάρκιν ποδηλάτων, οι εν δικυκλισμώ συνοδοιπόροι μας.

Μιλώντας περαιτέρω για το ποδήλατο στις πόλεις της τρΕλλάδας, να και μια είδηση από το Ευρωκοινοβούλιο (μέσω Οικολόγων-Πράσινων):

Μόνιμη διακομματική κοινοβουλευτική ομάδα εργασίας (intergroup) για το ποδήλατο, δημιουργείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η εναρκτήρια συνάντηση των ενδιαφερόμενων ευρωβουλευτών οργανώθηκε με πρωτοβουλία του γεν. γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλάτου (ECF) Μπέρναρτ Ένσινκ και οικοδεσπότες τους ευρωβουλευτές Μίκαελ Κράμερ των Πράσινων και Σαϊντ Ελ Χαντράουι των Σοσιαλιστών.

Στη συνάντηση συμμετείχαν συνολικά 14 ευρωβουλευτές από τους Πράσινους, τους σοσιαλιστές, τους φιλελεύθερους, τους συντηρητικούς (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) και την Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, ενώ αισθητή ήταν η απουσία της αριστεράς. Από την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, μοναδική παρουσία ήταν αυτή του Μιχ. Τρεμόπουλου των Οικολόγων Πράσινων.

Βασική στρατηγική της ομάδας εργασίας για το ποδήλατο, που προβλέπεται να ολοκληρώσει την ίδρυσή της τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, είναι η προώθηση του στόχου για τριπλασιασμό της συμμετοχής του ποδηλάτου στις καθημερινές διαδρομές των Ευρωπαίων (από 5% σήμερα σε 15%) μέχρι το 2020. Ο στόχος αυτός αποτελεί το βασικό αίτημα της «Χάρτας των Βρυξελλών» για το ποδήλατο, που υπογράφτηκε τον περασμένο Μάιο από τους δημάρχους 30 μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Στον κατάλογο των υπογραφών, όπου περιλαμβάνονται η Βάρνα της Βουλγαρίας και η Νικομήδεια της Τουρκίας, δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά ελληνική πόλη.

Στις προτεραιότητες της ομάδας εργασίας περιλαμβάνονται η πρόβλεψη ιδιαίτερων κοινοτικών κονδυλίων για το ποδήλατο, καθώς και η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας των ποδηλατών. Σε υποδομές για το ποδήλατο διατίθεται σήμερα μόλις 0,9% των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για έργα μεταφορών.

Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 16, 2009

Άκαπνη

Την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου η γυναίκα μου σταμάτησε να καπνίζει, μετά από 26 χρόνια. Μακάρι να τα καταφέρει!

Τρίτη, Αυγούστου 25, 2009

Κακέκτυπη ιδεολογία

Στο σταθμό του μετρό στα Σεπόλια υπάρχει μια τεράστια αφίσα, τοποθετημένη προφανώς από τους υπεύθυνους διακόσμησης του σταθμού, με την παράσταση από το λίθο VI της ανατολικής πλευράς της ζωφόρου του Παρθενώνα --τι άλλο; ακόμα και στα Σεπόλια! Άλλο θέμα στην Αθήνα δεν υπάρχει! Στο σταθμό του Συντάγματος υπήρχε κάποτε μια μεγάλη αφίσα με τη βρύση της Μπουμπουνίστρας, που βρισκόταν ακριβώς εκεί παλιά, στο Σύνταγμα, και την έβγαλαν, άγνωστο γιατί. Αλλά τέλος πάντων, το θέμα μου εδώ είναι ότι η περί ης ο λόγος αφίσα είναι τυπωμένη ανάποδα, αριστερά δεξιά:



Η πραγματική παράσταση είναι:



Ψύλλοι στ' άχυρα;

Μια και το ανέβασα, να πω ότι στη σωστή παράσταση έχουμε, από τ' αριστερά προς τα δεξιά, τον Ποσειδώνα, τον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Μπορείτε να δείτε το συγκεκριμένο λίθο, τον γνήσιο, στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης.

Θα τους στείλω αυτό το ποστ, μπας και φιλοτιμηθούν και τ' αλλάξουν...

Όλες για μία, μία για όλες

Για δεύτερη συνεχή χρονιά αναδείχτηκε Μις Υφήλιος από τη Βενεζουέλα (με μισό ουκρανικό αίμα):



Stefania Fernandez, Miss Venezuela from http://jackyan.vox.com/


Στο μεταξύ, στα Σεπόλια, είδα σ' έναν τοίχο το εξής σύνθημα:

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΡΦΕΣ
ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ
ΚΑΤΩ ΤΑ ΤΟΠ ΜΟΝΤΕΛΣ!

Άμα ξαναπεράσω από κει, θα το βγάλω φωτογραφία.

Παρασκευή, Αυγούστου 07, 2009

Καλά νέα!

Πέρναγα έξω από την Αρεοπαγίτου 17 και είδα κρεμασμένη έξω από το σπίτι Κουρεμένου μια ανακοίνωση ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την απόφαση του Υπουργείου Ζαχόπουλου (ωχ! Πολιτισμού ήθελα να πω) για την άρση της προστασίας των δύο σπιτιών, μετά από την οποία άρση τα σπίτια απειλούνταν με κατεδάφιση. Ουφ! Μια ντροπή λιγότερη σ' αυτό τον τόπο! Ελπίζω να μην υπάρξουν άλλες εξελίξεις, αρνητικές, στο μέλλον. Κάτι ξέρει ο Σουφλιάς που κηρύσσει παντού την κατάργηση του "βραχνά" του ΣΤΕ...



Αυτή η Αρβελέρ, βρε παιδί μου...

...δεν ξέρω τι να πω. Καλή, χρυσή, απλή και άμεση, με τεράστιο απ' ό,τι λέγεται επιστημονικό έργο, αλλά πετάει κάτι κοτσάνες, που δεν ξέρω τι να σκεφτώ (και πού να κρυφτώ):

"Όλα τα ευαγγέλια γράφτηκαν στα ελληνικά. Όλα --εκτός από ένα, το κατά Ματθαίον, αλλά κι αυτό έχει μεταφραστεί από τα αραμαϊκά στα ελληνικά το 44 μ.Χ.

...τα έντονα δικά μου. Κουβέντα στο σπίτι της, καθισμένη στον καναπέ, σε παλιό αφιέρωμα της Έλενας Ακρίτα από την ΕΤ, που το είδα σήμερα στο κανάλι της Βουλής.

Είναι να μην απορείς;

Πέμπτη, Αυγούστου 06, 2009

Της επί χρήμασι εκδιδομένης οραγκουτάγκας το κιγκλίδωμα

Σήμερα το πρωί στην ΕΡΤ είδα ένα ντοκιμαντέρ για μια Δανέζα ονόματι Λόνε, η οποία διασώζει, φροντίζει και αναζητεί βιότοπο εγκατάστασης για αναξιοπαθούντες οραγκουτάγκους κάπου στην ... (το είδα προς το τέλος του). Έλεγε λοιπόν για μια θηλυκιά, την Κάρυ (αν θυμάμαι καλά), που η Λόνε τη διέσωσε μέσα από ένα... πορνείο. Την είχανε ξυρισμένη, κλεισμένη σ' ένα δωμάτιο και δεμένη καταγής, σε κάποια πόλη (για πόλη μου φάνηκε), και πήγαιναν οι πελάτες και τη φιστίκωναν. Να διευκρινίσω, προς άρσιν πάσης αμφιβολίας, πως οι πελάτες ανήκαν στο είδος Homo sapiens! Αφού η Λόνε την ελευθέρωσε, και μάκρυνε πάλι το τρίχωμά της, η Κάρυ ξαναέμοιασε με οραγκουτάγκα, γιατί πριν έμοιαζε με γυναίκα (τουλάχιστον στους πελάτες της...).

Κυριακή, Ιουλίου 19, 2009

Αδόλφου Χίτλερ υποθήκες

Για λόγους προπαγάνδας θα βρω μιαν αιτία για να αρχίσουμε τον πόλεμο, δεν έχει σημασία αν θα στέκει ή όχι. Το νικητή δεν θα τον ρωτήσουνε μετά αν είχε πει την αλήθεια ή όχι. Όταν ξεκινάς ή όταν διεξάγεις έναν πόλεμο, δεν είναι το δίκιο εκείνο που μετράει αλλά η νίκη.

22 Αυγούστου 1939, 10 μέρες πριν από την εισβολή στην Πολωνία. Οποιαδήποτε ομοιότητα με το 2003 είναι καθαρά συμπτωματική...

Πέμπτη, Ιουλίου 16, 2009

ΝΨΔΜ

Ιδού τι χάρισε ο "President of the Republic of Macedonia" σε έναν εκλεκτό ταξιδιώτη:







Του Δημητρίου του Πολιορκητή, υποθέτω (Βασιλέως Δημητρίου γράφει η πίσω όψη), μόνο που το κεφάλι της μπροστινής όψης δε μου γεμίζει το μάτι για Δημήτριος. Έχουνε στις συλλογές τους, είπε του ταξιδιώτη ο President, γύρω στα 1000 τέτοια νομίσματα. Τι διάολο, ο Κρούμος δεν έκοψε νομίσματα; Αλλά, θα μου πεις, ο Δημήτριος δεν ήταν τάχα παππούλης του Κρούμου; Οπότε το ίδιο κάνει... Ψυχραιμία, τα παιδία παίζει!

Νεότερες ειδήσεις
Στο σάιτ της νομισματικής συλλογής της Alphabank υπάρχει ένα νόμισμα του Δημητρίου Πολιορκητή που ναι μεν έχει στον οπισθότυπο τον Ποσειδώνα του Λατερανού, αλλά στον εμπροσθότυπο έχει ένα κεφάλι που επίσης δεν έχει καμιά σχέση με το κεφάλι του σκοπιανού νομίσματος, όπως δηλαδή και στο λινκ για τον Δημήτριο Πολιορκητή που έδωσα στην προηγούμενη παράγραφο. Από την άλλη, κανένα από τα κεφάλια των υπόλοιπων Δημητρίων της συλλογής της Alphabank, που σημειωτέον είναι βασιλιάδες της Βακτρίας και της Ινδίας και όχι της Μακεδονίας, δεν ταιριάζει με το σκοπιανό κεφάλι. Μόλις βρω λίγο χρόνο, θα πρέπει να συνεχίσω με το κεφάλι του σκοπιανού νομίσματος, να δούμε ποιανού βασιλιά είναι. Κανενός πάντως από τη συλλογή της Alphabank, είτε Δημητρίου είτε άλλου. Όποιος μπορεί να βοηθήσει στο ψάξιμο, ιδού ένας νομισματικός ιστότοπος.

Κυριακή, Μαΐου 24, 2009

Kitsch is cool, 1

Ο γλυκύ μου έαρ...

Μέσα στις Ανοιξιάτικες μυρωδιές του Απριλιο-Μάη και κάτω από τις ανθισμένες κερασιές, κουτσουπιές, ακακίες και όλων των άλλων δένδρων και αγριολούλουδων, γιορτάστηκε και φέτος αισίως η μεγάλη της Χριστιανοσύνης γιορτή, η Ανάσταση του Κυρίου.

Πλήθος κόσμου, ξενιτεμένοι και επισκέπτες, τόσο τη Μ. Βδομάδα όσο και την Ανάσταση επισκέφθηκαν τα χωριά να γιορτάσουν, απλά και κατανυκτικά μέσω συγχωριανών, συγγενών και φίλων την Ανάσταση. Τα ξενοδοχεία γεμάτα, αλλά και στα σπίτια του χωριού πολλοί φίλοι φιλοξενούμενοι.

Το έθιμο του Λαζάρου με τα τραγούδια και τα στολισμένα καλάθια τηρήθηκαν και φέτος κατά γράμμα και με λουκουμάκι στο τέλος, προσφορά της Εκκλησίας. Τα Πάθη τραγουδήθηκαν μέσα στο χαγιάτι της Αγ. Παρασκευής λόγω βροχής. Και η βροχή "δεν έλεγε" να σταματήσει και η περιφορά του επιταφίου έγινε μέσα στο ναό!

Μελωδικά έψαλλαν οι χορωδίες τα εγκώμια του επιταφίου θρήνου και την ώρα που ο ιερέας έψαλλε το "έραναν τον τάφο" κοριτσάκια ντυμένα πένθιμα, με τα καλαθάκια έραναν τον τάφο, όπως οι μυροφόρες. Και περνώντας η βραδιά όλοι περίμεναν με χαρά την επόμενη μέρα, τη νύχτα της Αναστάσεως.

Στις 10:30 για μισή ώρα κατά το έθιμο, χτυπούσε η καμπάνα χαρμόσυνα.

Παρ' ότι δεν είναι και εύκολη υπόθεση το δίπλωμα της καμπάνας πολλοί ήταν αυτοί και μάλιστα νέοι, που θέλησαν να χτυπήσουν την καμπάνα σ' αυτό το πανύψηλο πέτρινο καμπαναριό παίρνοντας μια ικανοποίηση ότι τα κατάφεραν και ότι κρατούν το έθιμα στα χέρια τους με αυτό το δυνατό, αλλά γλυκό χτύπημα, που καλούσε όλους στο προσκύνημα στον μεγαλοπρεπή ναό της εκκλησίας.

Η βραδιά της Ανάστασης, με ξαστεριά και οι λαμπάδες φώτισαν όλο το προαύλιο χώρο της Εκκλησίας αλλά και την πλατεία, σ' ένα όμορφο και γιορταστικό περιβάλλον, όπου είχε στηθεί εξέδρα για να ψάλλει "ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ" από τον πρεσβύτερο και από την χορωδία των ψαλτών και να επαναλάβουν οι εκκλησιαζόμενοι δίνοντας την αίσθηση μιας χιλιόστομης χορωδίας εν μέσω βαρελότων που εκσφενδονίζονταν στον ουρανό και έσκαζαν φωτίζοντας όλο το χώρο.

Αρκετοί ήταν αυτοί που κάθισαν μέχρι το τέλος της Πασχαλινής λειτουργίας μόνο που τα κόκκινα αυγά που έβαψαν οι γυναίκες για την εκκλησία δεν έφτασαν για όλους ενώ τα κουλούρια περίσσεψαν κάτι που ακούστηκε ως παράπονο από τα χείλη του Παπά. Το τραπέζι με την μαγειρίτσα ήταν στρωμένο σχεδόν σε όλα τα σπίτια και τις ταβέρνες.

Ο οβελίας, κατά το έθιμο, ψήθηκε στη σούβλα στα περισσότερα σπιτικά, και αρκετοί προτίμησαν το ψήσιμο και στη γάστρα, ενώ στήθηκε χορός σε πολλά σπίτια με άφθονο κρασί και τσίπουρο.

Η Δευτέρα του Πάσχα και η Τρίτη ήταν μέρες για τα εξωκλήσια Αγ. Γεωργίου και Αγ. Νικολάου στα οποία παραβρέθηκε αρκετός κόσμος.

Το Καγκελάρι της Τριτολαμπρής καλό με το κόκκινο μαντήλι για τον πρώτο και ακολούθησε πανηγυράκι στην ταβέρνα της Πλατείας με το συγκρότημα του Β. Γεραγόρη και στον Γ. Λάμπρη με το συγκρότημα του Ηλία Πλαστήρα.

Και του χρόνου, να είμαστε καλά.
Χριστός Ανέστη
Χρόνια Πολλά

ΣΑΛΑΟΥΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
Αντ/δρος Συνομοσπονδίας

από τη
Φωνή Πανβορειοηπειρωτικής
έκδοση Πανβορειοηπειρωτικής Συνομοσπονδίας απανταχού Βορειοηπειρωτών και φίλων Ελλήνων
Μάρτιος-Απρίλιος 2009, αρ. φύλλου 12

(Για την ακριβή αντιγραφή, Κ.Κ.)

Κυριακή, Μαΐου 03, 2009

Μουτζουρώνοντας την Τζοκόντα

Η Αλεξία Κουλούρη, της εκπομπής “Τι λέει ο νόμος” του καναλιού της Βουλής, πήρε συνέντευξη από την Ειρήνη Παπά, η οποία σπάνια δίνει συνεντεύξεις, όπως μας πληροφόρησε, ευχαριστώντας την, η δημοσιογράφος. Και αντί να εκμεταλλευτεί τη (σπάνια) ευκαιρία για συζήτηση ουσίας με την έξοχη αυτή γυναίκα, η κα Κουλούρη έθεσε ερωτήματα και έκανε δηλώσεις όπως οι παρακάτω. Όπως θα δείτε, η Ειρήνη Παπά δεν της χαρίστηκε στο διάλογο μαζί της, έναν διάλογο κουφών· ελέγχεται ωστόσο, γιατί δεν φρόντισε να ελέγξει πρώτα το επίπεδο ανεγκεφαλίας της δημοσιογράφου, ώστε να αρνηθεί να συμμετάσχει σ’ αυτό το καρακατιναριό:

Έχετε ένα έντονο μεσογειακό ταμπεραμέντο.

Έχετε απωθημένα;

—Η μεγαλύτερη αξία; —Η αλήθεια. —Και τη λέγατε πάντα και την εισπράττατε πάντα;

Σας έχουν δώσει πολλά βραβεία. Το ζητούσατε αυτό; το θέλατε;

—Αυτό [το βραβείο που της απένειμε η Βουλή] σας γέμισε. —Δεν ήμουν άδεια…

Παίξατε σε ταινίες-σταθμός, όπως το Ζήτα.

—Υπήρξατε η Μούσα του [του Μιχ. Κακογιάννη]. —Δεν υπάρχουνε Μούσες.

Πρωταγωνιστήσατε σε ταινίες οι οποίες βγάλανε τη χώρα εκτός συνόρων: Ζορμπάς. Δεν έδειξε τη χώρα μας; Τις ομορφιές της;

Εσείς, τι σχέση έχετε με τα χρήματα; —[Δεν τα αποθησαυρίζω,] Τα πετάω. —Τα αξιοποιείτε.

Η πολιτική τι σας λέει; Θα μπορούσε να σας γοητεύσει;

Κάποια στιγμή η Παπά τής λέει πως ένας σκηνογράφος ή κάτι τέτοιο σκέφτεται, και της ίδιας της αρέσει η ιδέα, να φτιάξουν έναν χώρο στη μέση, όπου θα είναι καθισμένοι οι θεατές και θα περιστρέφονται. Και η Κουλούρη σχολιάζει: "Περιστρεφόμενη σκηνή". "Όχι, της λέει η Παπά, οι θεατές θα περιστρέφονται".

Και λοιπά και λοιπά. Για δε το Σχολείο, της οδού Πειραιώς, ακούσαμε λίγα και κυρίως ανούσια πράγματα, και είδαμε ακόμα λιγότερα πλάνα. Πάσχιζε η καημένη η Παπά να μιλήσει γι’ αυτό, και για το ερμηνευτικό ήθος στο αρχαίο δράμα, αλλά η άλλη το χαβά της. Ταγμένη αγωνιστικά και αταλάντευτα στη σχολή Στάη-Χατζηνικολάου. Καθώς νωρίτερα είχα παρακολουθήσει στο ίδιο κανάλι την έξοχη γαλλική ταινία για τον Μωρίς Μπεζάρ, δεν μπόρεσα να μη νιώσω στο πετσί μου, την ίδια την ώρα που ατένιζα αυτή την ωραία Ελληνίδα, τη δυστυχία του να είσαι Έλληνας. Γι’ αυτό πήρε κι αυτή των ομματιών της κι έφυγε…

Μεταφραστικά σημεία και τέρατα, 2

Έχω ξαναασχοληθεί με τους πανάθλιους υποτίτλους που συχνά-πυκνά (ευτυχώς, όχι πάντα) κοσμούν τις ταινίες στο κανάλι της Βουλής. Και καθώς οι ταινίες του καναλιού απευθύνονται συχνά σε εγκεφάλους με νιονιό, τα αποτελέσματα είναι δυο φορές πιο καταστροφικά. Στην ταινία του Ροσελίνι Cartesius, μέσα σε λίγα λεπτά μπορούσες να διαβάσεις τα ακόλουθα:

η Λατέα (la Via Lattea = ο Γαλαξίας)

μας εμφανίζεται μ' ένα νεφέλωμα ( = σαν νεφέλωμα)

Ο γαλαξίας εμφανίζεται σαν βυρσοδεψείο αναρίθμητων αστέρων (la Galassia è infatti apparsa come una congerie di innumerevoli stelle) [μπέρδεψε το congèrie = σωρός, με το concerìa = βυρσοδεψείο· όσο για το κριτήριο του κοινού νου, αφήστε το καλύτερα…]

ως το τέλος του κόσμου (fin dalle origini del mondo = από τις απαρχές του κόσμου)

Ο υπεύθυνος βιβλιοθήκης του κολεγίου στο οποίο σπουδάζει ο νεαρός Καρτέσιος τον νουθετεί, λέγοντάς του πως τα παράξενα και αποκλειστικώς επιστημονικά βιβλία που του ζητάει να του δώσει από τη βιβλιοθήκη πρέπει να συνοδεύονται με διαβάσματα βιβλίων ηθικής, θεολογίας, φιλοσοφίας κλπ. Ο Καρτέσιος του απαντά, σύμφωνα με τον/την υποτιτλιστή/στρια:

Μα δεν με ενθουσιάζουν οι επιστήμες (ma non mi interessano tali scienze = αυτές οι επιστήμες).

Να λοιπόν που ο Καρτέσιος τελικά δεν είχε ενθουσιασμό για “τις επιστήμες”. Άντε μετά να δείς έργο. Η κακοποίηση φτάνει και ξεπερνά τα όρια του ιδιαζόντως ειδεχθούς βιασμού.

Εννοείται ότι αυτά τα μάζεψα μέσα σε 5 λεπτά. Η ταινία διαρκεί 1 ώρα και. Ποιος έχει όμως χρόνο (και στομάχι) για να κάτσει να μαζέψει όλα τα ανοσιουργήματα; Εξ όνυχος τον λέοντα. Σταματώ λοιπόν.

Επιμέλεια υποτιτλισμού: Videopress

Απόδοση - προσαρμογή: TITRANNA Ltd.

Δεν ξέρω ποιος ευθύνεται απ’ τους δυο. Η δε ανωνυμία, τι χυδαία!

Ο Μπεζάρ και το παζάρι του θανάτου

Είδα χτες μια ταινία από το κανάλι της Βουλής, με θέμα τη ζωή και το έργο του Μωρίς Μπεζάρ. Καταπληχτική, όπως και ο ίδιος ο Μπεζάρ. Η μετάφραση επίσης ήταν, περιέργως --λυπάμαι που λέω "περιέργως"--, μια χαρά. Λοιπόν στο τέλος ο Μπεζάρ σεργιανάει στις Κατακόμβες με τις 8000 μούμιες του Παλέρμου, μούμιες όλων των ηλικιών και φύλων, ντυμένες με διάφορα, απλά και μη, ρούχα. Σεργιανώντας, φιλοσοφεί περί θανάτου. Λέει:
Κοιτάξτε! Ποιος γλύπτης μπορεί να φανταστεί κάτι τέτοιο; Ίσως ο Μπέικον. Αν ήμαστε στη Γερμανία, όταν άνοιξαν τα στρατόπεδα θανάτου, δε θα το αντέχαμε. Όμως εδώ έχουμε την εντύπωση ότι όλα είναι γαλήνια. Μήπως επειδή οι άνθρωποι πέθαναν στα σπίτια τους, στη γη τους; Ενώ στο Μπούχενβαλντ μετέφεραν τον κόσμο σε αποκρουστικά μέρη, όπου βρήκαν φριχτό θάνατο. Όμως εδώ νιώθουμε γαλήνη. Είμαστε συμφιλιωμένοι με το θάνατο... Και παράλληλα, γιατί φοβόμαστε το θάνατο; Φοβόμαστε κάτι που μπορούμε να αποφύγουμε. Όμως δεν μπορούμε να αποφύγουμε το θάνατο. Όταν έκανα τα "Παραμύθια του Χόμφαν", του Όφενμπαχ, ήθελα να εμφανίσω τους ήρωες σαν ζωντανούς νεκρούς που είναι εκφραστικοί και τρομεροί. Είναι μια καρικατούρα του θανάτου, πολύ βίαιη και γελοία ταυτόχρονα. Είναι πολύ συγκινητικοί έτσι που επιθυμούν να συνεχίσουν να υπάρχουν... Όμως ακόμη και το γεγονός ότι δημιουργείς έναν ρόλο και μετά εξαφανίζεσαι είναι σαν να υποδύεσαι ένα ρόλο σε μια ταινία. Εμφανίζεσαι, γίνεται το γύρισμα και όλα τελειώνουν.

Και οι σκέψεις του αυτές με έφεραν στο θέμα που συζητιέται αυτό τον καιρό, στην έκθεση Bodies, στο Γκάζι. Ξανά:
Αν ήμαστε στη Γερμανία, όταν άνοιξαν τα στρατόπεδα θανάτου, δε θα το αντέχαμε. Όμως εδώ έχουμε την εντύπωση ότι όλα είναι γαλήνια. Μήπως επειδή οι άνθρωποι πέθαναν στα σπίτια τους, στη γη τους; Ενώ στο Μπούχενβαλντ μετέφεραν τον κόσμο σε αποκρουστικά μέρη, όπου βρήκαν φριχτό θάνατο.

Και πράγματι, η πιο βάσιμη ένσταση γι' αυτή την έκθεση αφορά την προέλευση των πτωμάτων. Από τις κινέζικες φυλακές. Χωρίς τη συγκατάθεση, τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια, κανενός: του καταδίκου, της οικογένειάς του. Να κι ένα απόσπασμα από συνέντευξη στο Papiers de Chine του Κινέζου συγγραφέα Γιου Χουα (Yu Hua), που πριν πιάσει τη γραφομηχανή ήταν οδοντογιατρός για πέντε χρόνια:
Το 1980, πήγα στις φυλακές τού Νίνγκμπο (Ningbo). Είχε εκτελεστεί ένας άντρας 22 ετών. Κι έτρεχαν γιατροί απ' όλη τη χώρα, να πάρουν άλλος τα μάτια, άλλος το δέρμα· εγώ είχα πάει να πάρω τη σιαγόνα, τη χρειαζόταν ένας από τους ασθενείς μου. Το σώμα κομματιάστηκε τελείως.

Αυτά. Όσο για τα άλλα, ότι έτσι κι αλλιώς το όλο εγχείρημα συνιστά απανθρωποποίηση του ανθρώπινου σώματος και θυμίζει Άουσβιτς, και ότι ο εμπνευστής της έκθεσης έκανε, άκουσον άκουσον, την πρώτη δημόσια νεκροτομή μετά από 200 χρόνια, νομίζω ότι είναι υπερβολικά, κατά το ότι δεν πρέπει να θέλουμε να επιβάλουμε στους άλλους τις δικές μας --σεβαστές και ενδιαφέρουσες-- φιλοσοφικές απόψεις για τέτοια ζητήματα. Ούτε η επίκληση του σκεπτικού του Γάλλου δικαστή, ο οποίος απαγόρεψε την έκθεση επειδή απανθρωποποιεί κλπ., με έπεισε. Στο εφετείο, όπου οδηγήθηκε η υπόθεση, η --ορθή, ορθότατη-- απαγόρευση στηρίχτηκε μονάχα στην αδυναμία απόδειξης ότι τα πτώματα χρησιμοποιήθηκαν με τη συγκατάθεση των νεκρών πριν πεθάνουν, ή έστω των οικογενειών τους. Η δε ατάκα του εμπνευστή της έκθεσης, ότι τότε θα πρέπει να απαγορευτεί η έκθεση και όλων των μουμιών που κοσμούν τα μουσεία, δεν είναι χαζή. Γιατί να μπορεί ο Μπεζάρ να κυκλοφορεί ανάμεσα σε 8000 μούμιες; και ας θυμηθούμε και την υπόθεση με τα οστά εκείνου του Ινδιάνου, που η φυλή του τα διεκδίκησε από την "επιστήμη", και τα κέρδισε, γιατί έπεισε το δικαστήριο ότι γι' αυτούς τα οστά ήταν πολύ πιο ιερά απ' ό,τι για την κυρα-Επιστήμη. Υπάρχει δηλαδή ψωμί εκατέρωθεν στην υπόθεση. Και οι δύο πλευρές έχουν επιχειρήματα. Ο μέγιστος κοινός παρονομαστής, λοιπόν, ας είναι η συγκατάθεση των νεκρών πια ατόμων ή των οικογενειών τους στο να εκτεθούν τα σώματά τους μεταθανάτια, και τίποτα παραπάνω. Γιατί αλλιώς πάμε κατευθείαν σε λογοκρισία. Δεν μπορεί από τη μια να διαμαρτυρόμαστε που κάποιοι κατέβασαν τη φωτογραφία με τους εκσπερματώνοντες προς το Σταυρό φαλλούς, και από την άλλη να διεκδικούμε την κατάργηση κάθε είδους έκθεσης με πτώματα, ακόμη και αν οι νεκροί είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους.

Κυριακή, Απριλίου 19, 2009

Κ. Σβολόπουλου, Η απόφαση για την επέκταση της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία

(ΙΚΑΡΟΣ εκδοτική εταιρία, Αθήνα 2009, 97 σελ., πολυτονικό)

Το θέμα, σαφές από τον ίδιο τον τίτλο. Η θέση/συμπέρασμα του συγγραφέα διατυπώνεται στη σελ. 93:

Η απάντηση, συμπερασματικά, στο εκκρεμές ερώτημα αν η απόφαση του Ελευθέριου Βενιζέλου να επιχειρήσει την επέκταση των ορίων της ελληνικής επικράτειας στη Μικρά Ασία υπήρξε συμβατή με τις υπαγορεύσεις της τότε συγκυρίας είναι, κατά ταύτα, δυνατόν να αποβεί κατ' αρχήν καταφατική: ναι, η απόφαση αυτή ανταποκρινόταν σε μείζονες ανάγκες του ελληνισμού με τρόπο περισσότερο προφανώς αποτελεσματικό από τις άλλες πολιτικές προτάσεις που είχαν, ή όχι, διατυπωθεί· και, επιπλέον, προσφερόταν να ανοίξει νέες προοπτικές σε μια ελληνική επικράτεια ικανή να διαδραματίσει ιθύνοντα ρόλο σε περιφερειακό επίπεδο. Είχε, ακόμη, συνυφανθεί με απτές πραγματικότητες της διεθνούς ζωής και συναρτηθεί με μια ευνοϊκή συγκυρία, από εκείνες που, έστω και παροδικές σε διάρκεια, αρκούν για να προσδιορίσουν τον ρου της Ιστορίας. Θα ήταν, εξάλλου, δυσκολονόητο να μείνει αναπάντητη η πρόσκληση που απηύθυναν οι σύμμαχες δυνάμεις στην Ελλάδα να αναλάβει, στο όνομά τους, την προστασία των χριστιανών σε περιοχή που διεκδικούσε έναντι μιας αδύναμης, υπό διαμελισμό, Οθωμανικής Αυτοκρατορίας· κατά μείζονα λόγο, αν τα γεγονότα αυτά συνεκτιμηθούν από κοινού με την τολμηρή ιδιοσυγκρασία που είχε κατά το παρελθόν οδηγήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό στην επίτευξη αδιαμφισβήτητων διπλωματικών επιτυχιών. Μελλοντικές αναπόδραστα δυσμενείς συγκυρίες δεν ήταν, στο στάδιο αυτό, διαγνώσιμες. Η μερική διαφοροποίηση μεταξύ των ισχυρών νικητών ή η ανάπτυξη ενός στρατιωτικά υπολογίσιμου ενιαίου τουρκικού μετώπου έμελλαν να ανακύψουν με την πάροδο και μόνο του χρόνου σε συνάρτηση και με χειρισμούς έκδηλα επίμεμπτους. Εφόσον θα είχε, τέλος, διατηρήσει ο ίδιος το πηδάλιο της εξουσίας, θα ήταν δυνατόν να έχει διατυπωθεί μια εγκυρότερη απάντηση στο ερώτημα αν το τελικό αποτέλεσμα συνιστούσε, ή όχι, επακολούθημα μοιραίο της προγενέστερης πρωτοβουλίας του. Η ολοκληρωτική όμως αποχή, επί διετία σχεδόν, από κάθε διεργασία που αφορούσε στον χειρισμό του εθνικού θέματος υπαγορεύει την αποσύνδεση της αρχικής τολμηρής επιλογής από την αρνητική έκβαση του εγχειρήματος. Είναι, σε κάθε περίπτωση, ασύμβατο με την επιστημονική δεοντολογία να διατυπωθεί οποιαδήποτε υπόθεση για τους χειρισμούς που θα ήταν πιθανό να επέλεγε ο Βενιζέλος προκειμένου να αντιμετωπίσει όσες δυσχέρειες έτειναν ή έμελλαν να αναφανούν. Άλλωστε και η διαπλοκή των γεγονότων δεν θα ήταν, πιθανότατα, ταυτόσημη με αυτήν που επενήργησε στη διαμόρφωση της συγκυρίας μετά την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική. Η προσφυγή σε απλουστευτικές εξηγήσεις και τελικά η υιοθέτηση μονομερών θεωρήσεων μαρτυρούν την αδυναμία μιας πολύπλευρης προσέγγισης του φαινομένου.

Αξιοσημείωτες οι εναλλακτικές προτάσεις που υπήρξαν, και που αναφέρονται στις σελ. 45 επ.:
α) του Ίωνα Δραγούμη.
Εντός αυτού του πλαισίου, στην ενδιάμεση περιοχή που απέμενε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά την αφαίρεση των αραβικών, αρμενικών και κουρδικών διαμερισμάτων, καθώς και την αυτονόμηση της Κωνσταντινούπολης από κοινού με την Ανατολική Θράκη και τη ζώνη των Στενών, θα ήταν δυνατόν να συγκροτηθεί, ως νέο κράτος, η Μικρασία, "μοιραίως ελληνοτουρκικό και όχι καθαρά ελληνικό". Η πληθυσμική σύνθεσή του θα ήταν μεικτή, και οι διοικητικοί κανόνες που θα διείπαν τη λειτουργία του θα βασίζονταν στην αποκέντρωση, στην πολιτική ελευθερία και στην ισοπολιτεία· εγγυητές της εφαρμογής των αρχών αυτών θα ήταν, κατ' ανάγκην, οι Σύμμαχοι. Με τη γόνιμη συμβολή των κραταιών ελληνικών κοινοτήτων και τη στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο ελληνισμός θα ήταν δυνατόν να επιτελέσει, σε ευρύτερη πλέον έκταση, ρόλο πολιτικό και πολιτιστικό... Πρόταση θεωρητικά ορθολογισμένη, που εναρμόνιζε το ιστορικό παρελθόν με τη σύγχρονη πραγματικότητα στον χώρο της Εγγύς Ανατολής. Θα ήταν όμως εύλογο να διατυπωθεί το ερώτημα αν η εφαρμογή ενός παρόμοιου σχεδιασμού δεν θα προσέκρουε -και αυτή- στην αντίδραση του ισλαμικού στοιχείου. Παράγοντες ταυτόσημοι με όσους αντιτάχθηκαν στη ρύθμιση που εισηγήθηκε ο Βενιζέλος, ή με αυτούς που κυοφορήθηκαν ευθύς μόλις επιχειρήθηκε η εφαρμογή της, ήταν μοιραίο -ίσως και με μεγαλύτερη ένταση- να ανακύψουν εφόσον θα γινόταν αποδεκτή η συγκεκριμένη πρόταση του Δραγούμη.

β) του Ιωάννη Μεταξά.

Η Μικρά Ασία συναπαρτιζόταν από "σύνολον μερών στενώς συνδεδεμένων προς άλληλα γεωγραφικώς, οικονομικώς, ιστορικώς και εθνολογικώς"· θα ήταν "δύσκολον να υποδιαιρέση τις την χώραν ταύτην πολιτικώς χωρίς να περιπέση εις ανωμαλίας, αίτινες, έχουσαι αντίκτυπον επί του οικονομικού και εθνολογικού πεδίου, θα γεννήσωσι μοιραίως, εν τη εξελίξει των χρόνων, προστριβάς, αίτινες θα αγάγωσιν εις αγώνας προς συνένωσιν πάλιν των χωρών τούτων δια της επικρατήσεως της μιας εξ αυτών". Αδυνατώντας, κατά συνέπεια, να χαράξει άλλο σύνορο ικανό να περιστείλει τις πιέσεις αυτές, ο διακεκριμένος επιτελικός κατέληγε να διακρίνει μία και μόνο γεωγραφική διαίρεση στο μέσο της μικρασιατικής ηπείρου, με αφετηρία ένα σημείο μεταξύ Ηράκλειας και Σινώπης, στον Εύξεινο Πόντο, και απόληξη στη Μεσόγειο, αφού διερχόταν από την περιοχή της Άγκυρας. Διεκδικώντας όμως τη διαχωριστική αυτή γραμμή, η Ελλάδα θα συμπεριλάμβανε στους κόλπους της μια ισχυρή μουσουλμανική πλειοψηφία· κατά συνέπεια, -εξ ου και ο ατυχής όρος-, θα μεταβαλλόταν σε δύναμη "αποικιακή"... Προφανώς, θεώρηση υπαγορευμένη από κριτήρια γεωστρατηγικά, που κατεξοχήν προβλήθηκε μεταγενέστερα, ερήμην της πολιτικής πραγματικότητας.

Εντύπωση μου έκανε το ότι στις 97 σελίδες του βιβλίου δεν αναφέρεται ούτε μία φορά ότι θα ακολουθούσε δημοψήφισμα στις κατεχόμενες περιοχές για να αποφανθεί ο λαός για το πολιτικό του μέλλον.

Λεξιλόγιο
αντιβαίνω + αιτιατική (Θα αντέβαινε, κατά συνέπεια, την τήρηση του γενικού αυτού κανόνα...) 60 [Μπορεί βέβαια να είναι τυπογραφικό λάθος]
επιγέννημα (της πίεσης δυνάμεων βαθύτερων...., η παρέμβασή του...) 60
εύτρωτος (το μικρασιατικό εγχείρημα δεν ήταν τόσο έωλο ή εύτρωτο όσο συνήθως θεωρείται) 91

Τετάρτη, Απριλίου 15, 2009

Ορθοκωστά

(μυθιστόρημα. Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1994, πολυτονικό)

Ένα θαυμάσιο βιβλίο του Θανάση Βαλτινού. Μυριοσυζητημένο, κατηγορήθηκε από μερίδα της εαμοσταλινικής αριστεράς, επίσημης και ανεπίσημης, ότι νομιμοποιεί το δωσιλογισμό και τα Τάγματα Ασφαλείας, κοινώς ότι, κατά τη γνωστή έκφραση, ρίχνει νερό στο μύλο της αντίδρασης, αν όχι ότι είναι αντιδραστικό το ίδιο, παρά το ότι οι αφηγήσεις βρίθουν από περιστατικά αγριοτήτων των ΤΑ.
Δε θ’ ασχοληθώ με αυτή την πλευρά του θέματος. Με εκφράζει, πάντως, σε μεγάλο βαθμό ένα σχετικό δοκίμιο του Δημήτρη Παϊβανά [1] [2], που περιέχει και εκτενέστατη βιβλιογραφία. [Δεν με εκφράζει όμως και η άποψή του ότι Η Κάθοδος των Εννιά δεν αποτελεί εξιστόρηση της τελικής πτώσης κάποιων (οποιωνδήποτε) ηττημένων αλλά υπαινιγμό για τις αμαρτίες του ΕΛΑΣ, και ότι η περιωπή της Καθόδου των Εννιά στις τάξεις της αριστεράς οφείλεται σε παρανάγνωση: The Descent of the Nine, contains allusions to wasted and pointless Communist violence resulting in the ideological disappointment of some of those who employed it. Yet, in 1979, the text was read as commenting on "the tragic defeat of the [leftist] movement" (Tsaknias 1979). This interpretation, as I have argued elsewhere (Paivanas 2004: 308-14 and Paivanas 2005), is an ideologically charged misreading of the text…, ή τουλάχιστον δεν με εκφράζει εκ πρώτης όψεως, μέχρι να ξαναδιαβάσω την Κάθοδο ή και να διαβάσω τα σχετικά άρθρα του Παϊβανά.]
Γράφει επίσης ο Παϊβανάς ότι the novel is an extremely labyrinthine and difficult text, διατύπωση υπερβολική, και ακόμα:
Orthokosta is a fragmented, discontinuous, and disorderly narrative. It has in excess of 500 characters and that's just the named ones. Time indices tend to be general and non-specific while place indices are often excessively specific to the locality of Kynouria as the narrators tend to use local rather that official terminology. One of the primary effects of all these features, at least during the first two readings, is a confusion of the reader as to where, why and with what motives characters act and events occur.
Εγώ, στην πρώτη ανάγνωση, κάπου στην τέταρτη αφήγηση, δυσανασχέτησα, όντως, με το χάος, αλλά συνεχίζοντας συναρπάστηκα· με τη δεύτερη δε ανάγνωση (γιατί την αξίζει, πιστέψτε με!) τα ξέμπλεξα πλήρως, και άρχισα να κρατάω σημειώσεις. Θα βοηθούσε πάντως αφάνταστα ένα ευρετήριο ονομάτων. Μια και δεν υπάρχει, όμως, βάζω εδώ για τυχόν αναγνώστες του βιβλίου το φύλο και τα ονόματα των αφηγητών τού κάθε κεφαλαίου, είτε αναφέρονται μέσα στο ίδιο το βιβλίο είτε μπόρεσα να τα συναγάγω εγώ, με τη θερμή προτροπή να διαβάσετε το διαμάντι αυτό της νεοελληνικής λογοτεχνίας:
(γυν = γυναίκα αφηγήτρια, άντρ = άντρας αφηγητής)
01) γυν
02) γυν Γιωργία Μακρή (αδελφή Κλαρίας) + γυν Ειρήνη Χαλούλου;
03) γυν (;)
04) άντρ Κώστας Δράνιας (αδέρφια: Γιάννης, Ιφιγένεια) δάσκαλος, υπολοχαγός
05) γυν
06) άντρ Σάββας Παπαβασιλείου
07) γυν Ελένη Μαύρου (αδέρφια: Χριστίνα, Μάρκος, Στέλλα, Φαίδρος, Νίκος [αριστερός])
08) γυν (;)
09) άντρ Γιάννης Δράνιας (αδέρφια: Ιφιγένεια, Κώστας) (βλ. 04)
10) άντρ
11) γυν Χριστίνα Μαύρου (βλ. 07)
12) άντρ
13) άντρ
14) άντρ (Νικήτας; Μπραΐλας) (αδελφός: Κώστας)
15) άντρ Λουκάς Ντουένης + γυναίκα του
16) άντρ Αντώνης
17) γυν Κλαρία Μακρή (αδέρφια: Γιωργία κ.ά.) (βλ. 02)
18) γυν Ειρήνη Χαλούλου; + γυν Γιωργία Μακρή;
19) άντρ Γιάννης Δράνιας (βλ. 09)
20) γυν Κλαρία Μακρή (βλ. 02)
21) γυν Μαριγώ ……
22)
23) άντρ; μη πολιτικό
24) γυν Ελένη Μαύρου (βλ. 07)
25)
26) άντρ Μάρκος Μαύρος (βλ. 07)
27) γυν + γυν
28) άντρ Κώστας Κέκερης, δάσκαλος, μη πολιτικό (αδέρφια: Αργύρης, Μαριγώ, Δόξα)
29) άντρ Κώστας Δράνιας (βλ. 04)
30) άντρ ……. Αγγελινάρας
31) άντρ Γιώργης; Αργυρίου
32) άντρ
33) άντρ Κώστας Δράνιας (βλ. 04)
34) γυν Χρυσάνθη Αναγνωστάκου (γυν. Μαρίνου Αναγνωστάκου)
35) γυν; ….. Αργυρίου; (συγγ. Κλέαρχου Αργυρίου)
36) άντρ Λουκάς Ντουένης + γυναίκα του; (βλ. 15)
37) γυν;
38) άντρ μη πολιτικό
39) άντρ Κώστας Κέκερης (βλ. 28)
40) γυν; σχετικό με κεφ. 38, μη πολιτικό
41) άντρ Νικόλας; Νικολάου + …. Χριστοφίλης
42) γυν γυναίκα του Λουκά Ντουένη; (βλ. 15)
43) άντρ ίδιος με κεφ. 38, μη πολιτικό
44) άντρ Ηρακλής Πολίτης (αδερφός: Παναγιώτης)
45) μη πολιτικό
46) γυν Ελένη Μαύρου (βλ. 07)
47) άντρ μη πολιτικό
Βλέπουμε πως το ίδιο πρόσωπο μπορεί να είναι αφηγητής/τρια και σε περισσότερα κεφάλαια. Ο συγγραφέας έχει σπάσει κάποιες αφηγήσεις και τις έχει μοιράσει σε διάφορα σημεία του βιβλίου. Η οικογένεια Μαύρου και η οικογένεια Μακρή εκπροσωπούνται ιδιαίτερα. Επίσης, οι αδερφοί Δράνια.
Πρόσωπα που μνημονεύονται επανειλημμένα (Α = αριστερός, Δ = δεξιός ή απλώς αντιελασίτης, εκτελ. = εκτελεσμένος/η, δολοφ. = δολοφονημένος):
Γαλαξύδηδες: Κυριάκος, Μιχάλης, Σπύρος (Δ)
Αναγνωστάκοι: Θεμιστοκλής εκτελ., Μαρίνος, Χρήστος (Δ)
Αργυρίου Κλέαρχος – καπετάν Αίας (Α)
Πούλιος Ανέστης (Α)
Βελισσάρης Γιάννης εκτελ. στρατοδικείο και Γιώργος (Α)
Παυλάκος Νικόλας (Α)
Τόγιας Βασίλης (Α)
Χαλούλοι: Χρήστος, Γιώργης, [Ανθή;] (Δ)
Παπαδόγγονας (Δ)
Κυρελέοι: Κώστας, Γιώργος, Πάνος – Κυρελέησες (Δ)
Κονταλώνης (Δ και μετά Α)
Γιαννακόπουλος (Δ)
Μπραϊλαίοι (Δ) – Μπραΐλαινα εκτελ.
Μποΐνηδες: Τζίμης εκτελ. και άλλος εκτελ. – Μποϊνίτσες: Αλεξάνδρα (Α) εκτελ., Νίτσα
Μαγούλης (Α)
Αλίμονος (Α)
Λεγγέρης Χαρούλης-Χαρής και Πότης (Α)
Πρεκεζές (Α)
Κονταλώνης (Α)
Μαύρος Νίκος – καπετάν Φούριας (Α)
Ιωαννίτζης Μάρκος – “Καράτουλας” (Δ) δολοφ.
Ισαριώτης Πολύβιος (Α)
Ζησιάδης Αχιλλέας, καπετάν (ΟΠΛΑ) (Α και μετά μάρτυρας κατηγορίας σε δίκη των Α)
Τριανταφύλλης Στάμος (Δ)
Μπουζιάνης Παύλος, καπετάν (Α)
Βρεττάκος Λεωνίδας, Τηλέμαχος (Α)
Στούπας (Δ)
Λίγδας Κώστας (Α)
Ρούμελης Σπύρος (Α) εκτελ.
Λύρας (Δ)
Τσίγκρης (Α ή Δ)
Βασικά γεγονότα του βιβλίου:
Δολοφονία Μάρκου Ιωαννίτζη από τον ΕΛΑΣ, Ιούλιος ή Νοέμβριος 1943
Μπλόκο Γερμανών (με προπομπούς ποδηλάτες) 11/1943
Στρατόπεδο ομήρων ΕΛΑΣ στη μονή Ορθοκωστάς (αλλά και στη μονή Λουκούς), πρώτο: τέλη 1943 έως 2/2/1944, δεύτερο: έως 26-27/3/1944.
Ίδρυση Ταγμάτων Ασφαλείας στην Τρίπολη από τον Παπαδόγγονα, 3/1944
Πυρπόληση 7 σπιτιών Καστριτών Κυνουρίας (Μπραϊλαίων, Γαλαξυδαίων) από τον ΕΛΑΣ, 5/1944
Μεγάλο μπλόκο Γερμανών, 6/1944
Πυρπόληση Αγιασοφιάς από τον ΕΛΑΣ, 7/1944
Πυρπόληση Καστριού (118; 170-180; σπίτια) από τον ΕΛΑΣ, 23-24/7/1944
Πυρπόληση σπιτιών οικογ. Μαύρου στο Καστρί από τα ΤΑ, 26/7/1944
Κατάληψη Τρίπολης από τον ΕΛΑΣ με την Απελευθέρωση και αποχώρηση των Ταγματασφαλιτών είτε στα σπίτια τους είτε συντεταγμένα στις Σπέτσες
Τι θα έβαζα στο οπισθόφυλλο
(Μιλά ο Νικήτας[;] Μπραΐλας [βλ. κεφ. 14], σελ. 109:)
Τα Τάγματα έγιναν το ‘44, Μαρτίου τέλη. Μάρτη μήνα κατέβηκε ο Παπαδόγγονας στην Τρίπολη. Ποιος δεν το ‘ξερε ότι οι Γερμανοί χάνουν; Ποιος δεν το ‘βλεπε; Αλλά εκεί. Να εξουδετερωθείς. Να φύγεις από τη μέση. Να σκοτωθείς ή να σου κολλήσει η ρετσινιά του προδότη. Αυτή ήτανε η ιστορία.
(Μιλά η Ελένη Μαύρου [βλ. κεφ. 07], σελ. 333:)
Έφεραν έπειτα τους χωροφύλακες από τον Άγιο Πέτρο νεκρούς, με τις φανελίτσες. Δεν θυμάμαι πότε έγινε αυτό. Κατέβηκαν οι Γαλαξυδαίοι, ήθελαν πάλι να μας πιάσουν. Στην Ορθοκωστά με είχαν πάρει ως όμηρο [οι Ελασίτες] για τον Μάρκο και το θείο γιατρό. Είχαν φύγει στην Αθήνα. Είχα κάνει φυλακή είχα κάνει στο Χαϊδάρι. Τώρα ήθελαν να με ξαναπιάσουν. Δεν τους άφησαν. Τους έχω συχωρέσει όλους. Ένα διάστημα όμως, για τον Μιχάλη τον Γαλαξύδη ήμουν έτοιμη να ρίξω χειροβομβίδα στο αυτοκίνητό του. Τότε που κόψανε τον Φαίδρο από την Αεροπορία. Από τη Σχολή. Έτοιμον να βγει ανθυποσμηναγός. Τόσο είχα αγανακτήσει. Ο Φαίδρος έφυγε στον Καναδά. Πρόκοψε, έχει κάνει παιδιά. Εμείς μείναμε στην Τρίπολη.
Την κυνήγησαν δηλαδή στην αρχή οι Ελασίτες, επειδή ο αδερφός της τους είχε ξεφύγει στην Αθήνα, και την πήραν όμηρο στην Ορθοκωστά, και τώρα [1946] ήθελαν να την πιάσουν οι δεξιοί, οι Γαλαξύδηδες, σε νέα αντίποινα. Ο Φαίδρος είναι μικρός αδερφός της, 14 χρονώ τον καιρό της κατοχής.
Τοπωνύμια (παλιά -> νέα)
(για κατάλογο μετονομασιών της περιόδου 1913-1962, με τα παλιά και τα νέα ονόματα και με χρονολογία μετονομασίας, βλ. τη σελίδα Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών)

Αγιασοφιά
Αγιώργης
Ανδρίτσα
Αράχωβα
Βούρβουρα (τα)
Γαλτενά (η) –> Αετοχώρι
Γερακίνα
Δραγαλεβό(ς), –ίτης –> Έλατος
Δραγατούρα
Δραγούνι
Ζάβιτσα (τα)
Ζυγός
Καράτουλα (του), –ιάνος
Καστάνιτσα (η)
Καστρί, –ίτης (παλιά και Αγιονικόλας)
Κοσάνα
Κούβλι
Κουμπίλα (η) -> Λουλούδια
Κούτριφα (τα) –αίος
Κούτσι
Κοφίνι
Λενίδι (Λεωνίδιο;)
Λεπίδα
Μάνεσι -> Ψηλή Ράχη (Αρκαδία)
Μάσκλινα (η) –> Ελαιοχώρι
Μέλανα (τα)
Μελιγού
Μελίσσι
Μερκοβούνι
Μεσορράχι
Μπαρμπίτσα
Μπερνορί, –ής –> Ωριά, –ιάτης
Μπερτσοβά
Νερό
Ντουμ(ι)νά (η, τα) –> Βαθιά
Ξεροκάμπι
Ορθοκωστά, μονή –> Εορτακουστής, μονή
Παρθένι
Περδικονέρι
Πλάτανος, –ίτης
Ρίζες
Ρούβαλι(η) (του) –αίος, –ιάνος –> Νέα Χώρα
Σίταινα (η)
Στόλος
Στρίγγου (του)
Ταρμίρι
Τσερβάσι –ινός –> Περδικόβρυση
Τσιπιανά (τα), –ίτης
Χάραδρος
Χούρια (τα)
Χρυσοβίτσι
Ψηλή Βρύση

Τσιτάτα

Δεν υπήρχαν Έλληνες που συμπαθούσαν τους Γερμανούς. Που ήθελαν να συνεργαστούν μαζί τους. Τότε δημιουργήθηκαν τα Τάγματα της Πελοποννήσου. Την άνοιξη του ‘44. Όταν ήταν σαφές ότι οι Γερμανοί χάνουν τον πόλεμο. Όταν έγινε επίσης σαφές πόσο θα κινδύνευαν όλοι όσοι θα ήσαν στο έλεος του ΕΛΑΣ, μετά την κατάρρευση των Γερμανών. Μετά το φευγιό τους. Εκεί βέβαια οδηγήθηκαν. Μεθοδικά. Αλλά οι προσπάθειες είχαν αρχίσει από πολύ νωρίς. Σε ανύποπτο χρόνο. Μετά το σπάσιμο του μετώπου της Αλβανίας. Τότε ρίχτηκαν τα πρώτα σπέρματα της αμφιβολίας. Έλεγαν μόνο οι έφεδροι πολέμησαν. Οι μόνιμοι κοίταξαν αποκλειστικά τα γαλόνια τους. (σελ. 24)
Τον παρέσυραν και χτύπησε ένα μικρό τμήμα Γερμανών. Είχαν πάει με κάποιο αυτοκίνητο στην Αράχωβα να πάρουν πατάτες. Στην Αράχωβα Λακωνίας. Και τους χτύπησε. Ήταν εύκολος στόχος. Τρεις ή τέσσεροι Γερμανοί με τα όπλα τους αφημένα στο φορτηγό. Αλλά αυτός ήταν ο σκοπός. Κάψαν το χωριό οι Γερμανοί. Έτσι την έβγαλαν στο κλαρί την Αράχωβα. (σελ. 32)
Και όταν ανακοινώθηκε το σύμφωνο [Γιαννακόπουλου-κομουνιστών] μείναμε όλοι ενεοί. Όπως συνήθως οι κομμουνισταί όταν δεν μπορούσαν να καπελώσουν τις οργανώσεις τις συγχώνευαν. Τις αποκεφάλιζαν και τις αφομοίωναν έτσι. Αντέδρασαν οι αξιωματικοί εκεί πέρα, κατάλαβαν ότι αυτό ήταν το τέλος. Ότι βρισκόντουσαν στο έλεος του ΕΛΑΣ. Και θεώρησαν προδοτική την ενέργεια του Γιαννακόπουλου. Αλλά ο Γιαννακόπουλος δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Επιέζετο από τους Εγγλέζους. Ήταν αυτή η πολιτική τους. Εάν είχε αρνηθεί τη συγχώνευση θα του επετίθεντο και θα τον διέλυαν οι Ελασίτες. Πανηγύρισαν τότε αυτοί, ότι δεν υπήρχε πλέον πρόβλημα. Ότι είχε επέλθει η ενότητα. Και βεβαίως γι’ αυτούς δεν υπήρχε πια πρόβλημα. (σελ. 34)
Ο Κώστας Κυρελέης ήταν τότε στην Αθήνα, στη Φρουρά. Στη Φρουρά του Αγνώστου Στρατιώτου. Στα Τάγματα δηλαδή. Στα Τάγματα Αθηνών. Όταν έφυγε από την Τρίπολη πήγε εκεί και κατετάγη. Τα λέγανε Τάγματα Φρουράς Αγνώστου Στρατιώτου αλλά ήσαν Τάγματα ασφαλείας. Ήσαν τα δημοκρατικά Τάγματα στην Αθήνα. Τα είχανε χωρίσει. Και στην Πελοπόννησο ήσαν τα βασιλικά, ας πούμε. Του Παπαδόγγονα. (σελ. 44)
Είχαν κάνει [το 1936] οι φοιτητές αυτή την κίνηση και ντύθηκαν, η Ασφάλεια, παπάδες και τα λοιπά και τους έπιασαν. (σελ. 58)
Έγινε τότε το μπλόκο, το μεγάλο μπλόκο. Είπανε οι αντάρτες όσοι μείνουν στα σπίτια τους θα τους σκοτώσουν. Να βγούνε έξω οι άντρες. Και οι Γερμανοί ότι πρέπει να είναι όλοι στα σπίτια τους. (σελ. 61)
Τότε ήρθαν τα Τάγματα. Ο Μιχάλης Γαλαξύδης και οι άλλοι. Βρήκανε τον Σπύρο τον Ρούμελη. Νομίζω αυτός ήτανε. Είχαν καρφιά τα παπούτσια του μέσα και είχε βάλει χαρτιά, να μην τον πληγώνουν. Τους έπιασαν όλους, τους έψαξαν. Τα χαρτιά στα παπούτσια του Ρούμελη ήσαν προκηρύξεις του ΕΑΜ. Τους πιάσαν όλους αυτούς στο καφενείο, τους πήγαν στην Τρίπολη. Και τον Ρούμελη τον εκτελέσανε εκεί. Έπιασαν τον Σταύρο τον Φαρμακίδη, ένα παιδάκι, του Γιώργη του Κοντού ανιψιό. Ο Μιχάλης ο Γαλαξύδης. Ας είναι συχωρεμένος. Και τον έδερνε, τόσο πολύ. Εμείς βλέπαμε από τα παράθυρα, ήταν η πλατεία ακόμα έτσι, με τα μάρμαρα. Κλωτσιές, από το σπίτι του Μάγγα. Πώς είναι η μπάλα, έτσι. Πού την είχε εκείνη τη δύναμη; Τον έφερε στην άκρη κυλώντας και κει του δίνει μια, τον έριξε στο φούρνο της Μάρκαινας. Και από πάνω τα τα τα με το αυτόματο. (…) Ανοίξαμε έναν τάφο, τον θάψαμε. (σελ. 61-62)
Είχαν φύγει όλοι. (…) Όλοι όσοι είχαν κάποια σχέση με αντίσταση. Για να απαλλαγούν από τις πιέσεις. Οι πιέσεις να ενταχθούν στο ΕΑΜ ήσαν αφόρητες. (σελ. 74)
Επρόκειτο να εκτελέσουν κάποιους οι Γερμανοί. Ήταν μια μαθήτρια ανάμεσά τους. Είχαν εκτελεστεί δυο-τρεις μαθήτριες εκείνους τους μήνες. Και ο κόσμος έλεγε τα πήρε στο λαιμό του ο Παπανούτσος τα κορίτσια. Ο Παπανούτσος διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας. (…) Οι Γερμανοί είχαν υποχρεώσει μια ελληνική διμοιρία να συνοδεύσει τους μελλοθανάτους, ως εκτελεστικό απόσπασμα. (…) Αυτό μας έκανε τρομερή εντύπωση. Οι Γερμανοί να σκοτώνουν, να κάνουν αυτή τη δουλειά. Αλλά όχι εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες. (…) Έτσι ένα βράδυ ακούσαμε την αποκήρυξη των Ταγμάτων από την κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής. Αυτό ήταν επίσης πλήγμα για μας. (…) Εκείνες τις μέρες (…) ο Παπαδόγγονας συνεχάρη τον Χίτλερ για τη διάσωσή του. (σελ. 76-77)
Τον Κώστα τον πήρανε να κάνει μια εκτέλεση. (…) Τι είπες ρε; του λέει. Εγώ θα σκοτώσω άνθρωπο; Τι είπες; Τι αγώνα κάνουμε; (…) Δεν τα κατάφεραν να τον κάνουν εκτελεστή και έγινε ο φόβος κι ο τρόμος τους. Γιατί αυτοί είχαν αυτό το σύστημα. Να εκθέτουν το πρόσωπο το ισχυρό, το γερό πρόσωπο. Θα μου πεις οι άλλοι τα ίδια δεν έκαναν. Μάλιστα. (σελ. 111)
Μου λέει ο Τζίμης Μποΐνης: Πρέπει να κάνουμε αντίσταση, να εργαστούμε για την πατρίδα. Δέχτηκα αμέσως. (…) Την τρίτη βραδιά, λέει ο Τζίμης Μποΐνης: Θα εργαζόμαστε και για το κόμμα παράλληλα. (…) Το επόμενο βράδυ δεν πήγα. Πήγαν τα άλλα παιδιά. Μου λένε, Αντώνη δεν ήρθες. Τους λέω όχι. Για αντίσταση έρχομαι. Για κόμμα όχι. Όταν επικράτησαν εκείνοι στο Καστρί, όταν επικράτησαν τελείως, με πιάσανε. (σελ. 114-115)
Ο Θανάσης είχε κάνει μπαλωματής στον Πάρνωνα, ήξερε τα τσακώνικα λίγο. (…) Τους άκουσες; μου λέει ο Θανάσης Κοσμάς. Τους άκουσες; Ψιθυριστά, κάτω από την κουβέρτα. Μίλαγαν τσακώνικα. Τι είπαν Θανάση; Είπαν ότι οι Γερμανοί πλησιάζουν και θα μας σκοτώσουν εμάς. Αυτό είπαν. Θα μας σκοτώσουν και θα φύγουν. (σελ. 116-117)
Μου λέει ο Παναγιώτης Γαγάς: Αντώνη τον ρουν της καταστάσεως τον γνωρίζω εγώ. Το ιδεώδες πολίτευμα κατέφθασε. (σελ. 121)
Αυτός που ήταν κρυμμένος στον Αγιάννη από κάτω και είχε σύνδεσμο τον Μπαμπάνη και έστελνε γράμματα ποιοι θα καούνε. (…) Στο ιερό να μη φαίνεται, και έστελνε γραμμένα τα σημειώματα. (127)
Έχει ιστορία ο Θανάσης Κοϊτσάνος. Ο οποίος έφτασε στο σημείο να φορέσει στολή γερμανική. Δεν ήταν στα Τάγματα, δεν είχε καμιά σχέση με τα Τάγματα. Είχε εγγραφεί στη δύναμη των Γερμανών. (σελ. 136)
Είχε το Μπούρτζι μέχρι το ‘40. Το Μπούρτζι του Ναυπλίου. Το εκμεταλλευόταν ως τουριστικό ξενοδοχείο. (σελ. 145)
Μου λέει. Θα φύγουμε από τούτους να πάμε στους Γερμανούς; Όχι, του λέω. (…) Έλεγα ότι οι κομουνισταί θα μας το καταλογίσουν υπέρ. Ότι δεν ακολουθήσαμε τους Γερμανούς. (…) Και με έστειλαν στον Αχλαδόκαμπο. Να οργανώσω τον Αχλαδόκαμπο. (…) Οι Αχλαδοκαμπίτες ήσαν ακραιφνών εθνικών φρονημάτων. Δεν ήθελαν κομουνιστές. (…) Ούτε πήγαν ποτέ στα Τάγματα. Ήταν ο Γιώργης Μπαλάσκας. Αξιωματικός του Πυροβολικού. Υπολοχαγός. Τους κράτησε γύρω του, αυτός. Για αυτό τους σκοτώσανε. Ούτε μάχη ούτε τίποτα. Τους έπιασαν και τους σκότωσαν. Με την απελευθέρωση. Χάμω στις πόρτες των σπιτιών τους. Έναν έναν. Καμιά εβδομηνταριά. (…) Τους λέω είμαστε σαν το αυγό στις δυο πέτρες. Κάναμε μια ψευτοοργάνωση. (σελ. 147)
Τον θούριο “Στ’ άρματα στ’ άρματα” ο Νίκος Καρβούνης τον έγραψε σπίτι του [του Μάρκου]. (σελ. 174)
…φωνάξαμε έναν καλόγερο. Ήταν οπαδός του ΚΚ. Ποιος είναι μεγαλύτερος προφήτης ο Χριστός ή ο Στάλιν; Ποιος Χριστός, απαντούσε εκείνος. Ο Στάλιν είναι. (σελ. 177-178)
Η Πόπη ήταν από τις μοιρολογίστρες. Δηλαδή τη φώναζε κάθε φορά η ΚΟΒΑ και πήγαινε στη Μητρόπολη και χτυπιότανε και καταριόταν. (σελ. 182)
Στο στρατώνα. Εκεί που δίνουν φαΐ. Αυτή ήταν η αρχή των εντάξεων. Και από τη μια μεριά και από την άλλη. Ο ένας λόγος. Και ο άλλος ήταν η ασφάλεια. Στο βουνό δεν σε κυνήγαγε κανένας. Πήγαινες, έτρωγες, έπινες, καβάλαγες. Ή ήσουν αντιδραστικός κατατρεγμένος. Κατέληγες στα Τάγματα. Έβρισκες να βάλεις το κεφάλι σου κάπου. Πήγα κατατάχτηκα. (σελ. 183)
Γύρισα στην Τρίπολη και εξέθεσα στον Λύρα, προφορικά, αυτά που είδα κατά τη μοναδική έξοδό μου. Αυτές τις αθλιότητες. (…) Ένας κόσμος περίεργος, μαζέματα. Άλλοι πονεμένοι, άλλοι κυνηγημένοι, άλλοι, όπως οι Μανιάτες που το έχουν στο αίμα τους π.χ. (σελ. 204)
Αυτό ήταν το ‘46. (…) Χαράματα τους σκοτώσανε. (…) Και κατεβήκαμε τότε στην Τρίπολη. (…) Κατεβήκαμε θυμωμένοι. Και φτάναμε όπου ξέραμε ότι ήσαν Κουκουέδες. Έναν Μπαμπακιά (…) Εκεί πια τον περίλαβαν με μια μανιβέλα αυτοκινήτου. (…) Τον κάνανε του αλατιού. Δεν μπόρηγε να κουνηθεί για εβδομάδες. (…) Είχα να κοιμηθώ μέσα στο σπίτι χρόνια. Όχι μέρες, χρόνια. (σελ. 217-220)
Και αυτούς τους είχαν για να κατασκοπεύουν εμένα. Τάχα ότι τους κυνηγούσαν και κείνους. (…) Όταν μας πιάσαν οι Γερμανοί, κάτω στην Αγιασοφιά, αυτοί έσουραν με τους αντάρτες. Λοιπόν μη ρωτάς, μούτζω‘ τα. (σελ. 228)
Με διόρισαν πρόεδρο και ήρθε ένα χαρτί και μου έλεγε όσοι ήσαν κομουνιστές κλπ., να γράψω τα χτήματά τους στην Κοινότητα. (σελ. 228-229)
Ο Παρασκευάς [Ντενέζος] ήταν στον ΕΛΑΣ, τον είχαν βάλει υπεύθυνο της ΕΤΑ. (…) Και έπρεπε να τον απαγκιστρώσουμε από την οργάνωση. Μου λέει ο Λύρας θα πας κάτω, θα παραλάβεις τον Ντενέζο. (…) Ήταν ένας τρόπος αυτός, στήθηκε για να μην έχει αντίποινα. Να μη φανεί ότι ακολούθησε οικειοθελώς. Πήγαμε στο Καστρί, περάσαμε από το Καστρί. Οι ορδές των Ταγμάτων άρπαζαν ό,τι έβρισκαν. Το Καστρί καμένο βεβαίως [από τον ΕΛΑΣ]. (…) Και όλοι αυτοί να μπαίνουν στα σπίτια, να πλιατσικολογούν. Σα να βρίσκονταν σε ξένο έδαφος. Σε ξένη χώρα. Μια κατάσταση που δεν την είχα φανταστεί. (…) Με δική της απόφαση μας ακολούθησε και η Βούλα Παπαγιάννη. Γυναίκα του Κώστα Βασιλόπουλου. Ο Κώστας ήταν συνάδελφός μου, δάσκαλος κι αυτός. Αλλά ήταν μπλεγμένος στο ΕΑΜ. Μας ακολούθησε η Βούλα για να αντισταθμίσει κατά κάποιο τρόπο την αναγκαστική συμμετοχή του άντρα της στο ΕΑΜ. Οικεία βουλήσει. (σελ. 230)
Ο συχωρεμένος ο Θεμιστοκλής σουρνότανε. Πήγα τού έφερα χορτάρι. (…) Χλωρό χορτάρι να του βάλω από κάτω. (…) Αυτό το χορτάρι ζεστάθη τού τράβηξε τους πόνους. (…) η πλάτη του, έκαιγε φωτιά. Έβραζε από το πολύ ξύλο. (σελ. 236)
Το ‘44 έκαναν την επιδρομή οι Γερμανοί. Τον Ιούνιο. Ήρθαν οι αντάρτες εδώ, λένε θα φύγετε όλοι από τα σπίτια σας. Όποιος μείνει στο χωριό θα εκτελεστεί. Και οι Γερμανοί έριχναν προκηρύξεις. Μείνετε μέσα δεν θα σας πειράξει κανείς. Αναγκαστικώς φύγαμε. (σελ. 244)
Τη νύφη δεν έπρεπε να τη δει ο γαμπρός την ημέρα του γάμου παρά στην εκκλησία μονάχα. Βαμμένη και στολισμένη και σκεπασμένη μέσα στα πέπλα. Και συνήθως βάζανε τις μεγαλύτερες αδερφές, αυτές που θέλανε να ξεφορτωθούν. Άλλη μου έδειξαν κι άλλη μου έδωσαν. Από κεί βγήκε αυτό. (σελ. 290)
Μου πέρασαν το όπλο στα πόδια, μου τα γύρισαν έτσι απάνω, με τα πέλματα. Και άρχισαν. Τριάντα βαρισιές με συρματόσκοινο. (σελ. 309)
Γιατί τους σκότωσες τους αντάρτες, λέει ο Βελισσάρης. Μωρή αρκούδα, απαντάει ο Γιούλης. Ρε παλιοβρομιάρη (…) Και πάει στον τοίχο του σχολείου. Εμπρός, Γερμανία εκεί; (…) Φώναξέ μου τον Χίτλερ. (…) Άκουσε Χίτλερ. Εις το σχολείο Χάραδρος Κυνουρίας κρατούμεθα τριακόσιοι άνθρωποι περίπου. Από τα καθάρματα της γης, από τις αρκούδες. Παρακαλώ στείλατε εσπευσμένως δυνάμεις να μας ελευθερώσουν. (…) Και δεν πέρασε μισή ώρα, ήρθανε οι Γερμανοί. (σελ. 314)
Έπαιξα μια πρέφα κύριε στρατοδίκη τού λέει και έχασα. Οφείλω να πληρώσω. (σελ. 321)

Στη σελ. 68, από δυο αδερφές κρατούμενες στο Χαϊδάρι, στην αφήγηση της μίας η μία δηλώνει ψευδώς ότι έχει αφροδίσιο νόσημα, για να αποφύγει την αποστολή της στη Γερμανία. Η δηλώσασα, πάλι, στη δική της αφήγηση (σελ. 97), λέει ότι δήλωσε σεληνιασμό. Από ντροπή;


Οι άντρες (και οι γυναίκες) για τις γυναίκες




Εκεί [στο στρατόπεδο ομήρων] ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με τις λεγόμενες εύθυμες βραδιές. Ήταν μια ομάδα Δολιανίτες και Δολιανίτισσες. Μια παπαδοπούλα εκεί, μια δασκαλοπούλα. Συμμαθήτριά μου κάποτε στην Τρίπολη. Εύθυμες βραδιές κατά κυριολεξίαν. (σελ. 131)
Ένα φαράγγι με κόκκινους λείους βράχους γεμάτους σπηλιές. Σπηλιές σαν αιδοία. Πάντως παρά τους κόκκινους βράχους το μέρος το λένε Μαύρη Τρύπα. (…) Προχώραγε μπροστά μου η Αλίκη Μαλούχου. Η κακομοίρα ήταν αμάθητη. Είχε κάτι άχαρα πόδια. Επάνω οι κνήμες της ήσαν αφύσικα χοντρές. (σελ. 144-145)
Συναντάω εκεί μια παλιά φιλενάδα μου. (…) Ωραία, αγαλματένια. (σελ. 182)
Η Σοφία με το όνομα. Την τραγούδησαν. (σελ. 195)
Είχε αφήσει τη μητέρα δεκάξι-δεκαεφτά χρονών και τη βρήκε εικοσιέξι-εικοσιεφτά. Στην πλήρη δηλαδή ωριμότητα και ερωτική της απόδοση. (σελ. 202)
Ο Πάρνωνας (…) είναι μαλακό βουνό δασωμένο. Γυναικείο βουνό. (σελ. 260) [Πώς να μη σου 'ρθει εδώ στο μυαλό, μέρες που 'ναι, το "ο Θεός από Θαιμάν ήξει, και ο Άγιος εξ Όρους κατασκίου δασέος";]

…ήμουνα λεπτή, ήμουν στην ωραία ακμή μου. (σελ. 331)
Λεξιλόγιο
Αδερφομοίρι 279
Ακράνιδες 221
αναπεπταμένο μέρος 78
Ανήμερα του Αγηλιός 207
Ανταρτόπληκτος 282
Απολάω 246
Αποφυλακιστήριο 284
Βάζω = βάλλω 84
Βαρισιά 309
Βασανίζω (βασανιστήρια): τυραγνάω, παιδεύω, ταλαιπωρώ
Βραδυπορών -ούντες (στις πορείες) 140 και αλλού
Γιουρντί = οσφύς 188
Γυναικοχώρι = για έναν άντρα, το χωριό της γυναίκας του 276
Γύρισμα = ρέστα 190
Διακομιστικό εμπόριο 199
Διπλοκάτοικος = κάτοικος δύο χωριών ταυτοχρόνως 131, 239 και αλλού
Δόγες (βαγενιού) 332
Εμαθεύτη 106, σηκώθη 111, επανασυστήθη 143, αρνήθη 143, διελύθη 187, οριστικοποιήθη 192, απεθαμβώθη 198, διορίστη 202, αποδείχτη 206, ζεστάθη 236
Ενεργώ = επιχειρώ (για στρατό) 24

Επαγωγή όρκου 289
Επακτός όρκος 289
Επιχειρώ (για στρατό) 134
Εποχή (ήταν εποχή και ρέντιζαν τ’ αμπέλια) 192
ΕΤΑ = Επιμελητεία του Αντάρτη 215, 230
Θουρίδα 86
Και ήσαν ψήφοι αυτοί 200
Καλικούσια (παίρνω το παιδί --) 239
Καστριτόγαμπρος 177
Κατάγνωσις = επιβολή της ποινής 201
Καταπότες 277
Καταρράχτης = ο χώρος κάτω από την γκλαβανή 94, 100
Καταφύγιο = κρυψώνας των προικιών και των άλλων κινητών περιουσιακών στοιχείων του σπιτιού (των “πραμάτων”) 59 και αλλού
Κοντογούνι 60
Κουμπαρολογιέμαι 315
Κυρούλα = γιαγιά 60
Λαδούσα 152
Ληνός 59
Λογγόνας 198
Λούμπα (με νερό) 262
Μαρτέλι = μπουζουκάκι 309
Μουργώνει 318
Μπαμπουλώνουμαι με το μαντίλι 238
Μπορήγαμε 301
Μπούφλα 115, 283
Μπρούκλης = μετανάστης από Αμερική (Brooklyn) 200
Ντρούπλα κρασί 100
Ξάγι = αλεστικά 194
Ξαγναντάω = επιστρέφω 99 και αλλού
Ξάκω = Ξακουστή (γυν. όνομα) 334
Ξεπλένω = εκκαθαρίζω 249
Ξεραπώνω (κάτι παλιά κελιά) 135
Ξερόμυλος 192
Ξέσκουρα = ξώφαλτσα 268
Ξινιάρι = ξινάρι, αξίνα 313
Ξυπολιάς = ξυπόλυτος, άφραγκος 175
Ο Μαρτύρας = η φάλαγγα 225
Οικιακές βοηθές 66
Πανιότο 136
Παραδωμάτιο 333
Πλαγιενά 301
Ποιας γης δηλαδή. Πέτσες 256
Πολήνι 59
Πράματα = τα κινητά αγαθά του σπιτιού, πλην τροφίμων, κυρίως δε τα προικιά και η ραφτομηχανή passim
Ρεντίζω = ραντίζω 192
Σημειωμένος = σημαδεμένος 17
Σιόγαμπρος = σώγαμπρος 283
Σκαγομπάρουτα 152
Σούρτης = ρουφιάνος 159
Σούστα = άμαξα, κάρο 122
Σπαθίζω (να βρω λύση) 265
Στανοτόπι 282
Σταχολόγος 250
Στερφοπάτης 256
Συναγωνιστή (υποχρεωτική προσφώνηση σε ΕΛΑΣοκρατούμενες περιοχές) 281
Συναγωνιστικό = το ψευδώνυμο ενός ΕΑΜ-ΕΛΑΣίτη 319
Τα έμπεδα Ναυπλίου 202
Ταγματαλήτες 271
Ταμπλιάζομαι 319
Τιμολέου (γενική) 193
Του που σας έστειλε 90
Τριατατικός = που δουλεύει στα Τηλεγραφεία–Ταχυδρομεία–Τηλεφωνία 177 και αλλού
Τριμματάκι = τόση δα γυναίκα 56
Τσιρίλι = καλόγερος (σπυρί) 58
Φλούτσος 196
Φτούνα = αυτά 215
Χαμοκέλα 90
Χάνσας (σφαίρες) 245
Ψιχαστήρα = ψεκαστήρα 149
Εκφράσεις
Βρεγμένοι, μέχρι μασκάλη 91
Είχαν βαφτίσει…και ο θείος Μενέλαος τον Ερατοσθένη. Τέτοια ονόματα έβαζε ο θείος Μενέλαος. Ήσαν τα κουκιά του. 167
Μου την έχουν φουσκώσει την κοιλιά οι Μασκλιναίοι = μ’ έχουν τσαντίσει. 336
Ρε συ εμένανε ήρθες να πιάσεις, που άμα ξύσεις τα δόντια σου θα βγει το ψωμί μου από μέσα; 186
Τα είπα – από το νερό στο αλάτι = με το νι και με το σίγμα; 282
Τα μαλλιά με το τομάρι τους τα ‘κοβα 284-5
Το σπίτι μας ήταν μοναστήρι, όποιος πέρναγε εκεί έτρωγε, ξένος.
Τον θυμήθης τον Τάδε; = τον θυμάσαι;
Φεύγανε από το χωριό, φεύγανε τους Γερμανούς (flee the Germans) 143