Κυριακή, Μαρτίου 13, 2011

Ρε πώς αλλάζουνε τα πράματα...

Does not every American feel that assurance has been added to our hope for the future peace of the world by the wonderful and heartening things that have been happening within the last few weeks in Russia? Russia was known by those who knew it best to have been always in fact democratic at heart, in all the vital habits of her thought, in all the intimate relationships of her people that spoke their natural instinct, their habitual attitude toward life. The autocracy that crowned the summit of her political structure, long as it had stood and terrible as was the reality of its power, was not in fact Russian in origin, character, or purpose; and now it has been shaken off and the great, generous Russian people have been added in all their naive majesty and might to the forces that are fighting for freedom in the world, for justice, and for peace. Here is a fit partner for a League of Honor.

Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, 2 Απριλίου 1917, προς το Κογκρέσο, καλώντας σε πόλεμο εναντίον της Γερμανίας.

Σάββατο, Μαρτίου 05, 2011

Λογαριασμοί

Οικογένεια που μένει σε δυτικό λαϊκό προάστειο, χωρίς εισοδήματα πλην της εργασίας, έχασε πρόσφατα μέλος της. Κόστος κηδείας, 1700 ευρώ. Κόστος συνολικό, με μέσα τα 3ήμερα, τα 9μερα, τα 40μερα και τον (μη ιδιόκητο) τάφο στον πιο φτηνό μαρμαρά, 3500 ευρώ. Ο παπάς για τα 3ήμερα και τα 9μερα πήρε από 20 ευρώ, και για τα 40μερα πήρε 80 (10 λεπτά 'δουλειά'). Μαύρα όλα. Τα τελευταία χρόνια έχει χτίσει 4όροφο απέναντι από το σπίτι όπου μένει η οικογένεια (στο νοίκι). Η πλαστικοποίηση για τη φωτογραφία του τάφου έκανε 90 ευρώ.

Στην οικογένεια ο ένας δούλευε ως πρόσφατα σε μεταφορά χρημάτων για 800 ευρώ. Απολύθηκε και βγήκε στην ανεργία, όπου δεν κινδυνεύει πια καθημερινά να του φυτέψουν μια σφαίρα στο κούτελο. Μια άλλη το μεν χειμώνα βγάζει μεροκάματο 40 ευρώ, το δε καλοκαίρι δούλεψε πέρσι συνεταιρικά ένα ουζερί σε παραλία της Σαρωνικής ακτής που σερβίριζε στην παραλία. Εν έτει 2011, από τα 40000 το χρόνο που ζήτησε πέρσι ο ιδιοκτήτης (πρώτη φορά λειτούργησε πέρσι), φέτος είδε ότι έβγαλε καλά λεφτά και ζήτησε 70000! Οπότε, δεν γινόταν.

Τώρα σκέφτεται το μέλος αυτό της οικογένειας να νοικιάσει μια καντίνα που έχει άδεια Σαρωνικού (που για να βγει πρέπει να έχεις ΤΗΝ άκρη) για τους 3-4 μήνες του καλοκαιριού σε πολύ κοντινό νησί. Ο ιδιοκτήτης της καντίνας θέλει 1500 ευρώ το μήνα νοίκι. Η οικογένεια πληρώνει νοίκι στο σπίτι της, και αν πάρει αυτή τη δουλειά, καθώς δεν υπάρχει άλλη, θα πρέπει να πληρώνει 1500 ευρώ το μήνα για την καντίνα και ένα ακόμα νοίκι για κάποιο κατάλυμα στο νησί τους 3-4 μήνες. Δηλ. για ένα διάστημα 3 νοίκια. Το ένα παιδί του χρόνου θα σπουδάζει σε πόλη της Β. Ελλάδας για 4 χρόνια, ώστε όταν τελειώσει να έχει 3x200 = 600 μόρια, ελπίζοντας τότε σε διορισμό ΑΣΕΠ.

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Παρασκευή, Μαρτίου 04, 2011

Χαμαιλεοντισμοί, 2

Είμαι στην Πρέβεζα με τη γυναίκα μου. Πάμε σ' ένα μαγαζί να φάμε, εκεί στην παλιά πόλη. Βράδυ, Φλεβάρης. Καθόμαστε, παραγγέλνουμε. Δίπλα μας δυο κοπέλες καπνίζουν αρειμανίως. Τι να κάνεις; μόκο. Ξένη πόλη. Τέλος πάντων, κάποια στιγμή η γυναίκα μου βγαίνει έξω (τζαμαρία είχε) να καπνίσει. Τη βλέπουν το παιδί και ο ταβερνιάρης. Κάτι λένε μεταξύ τους. Κοιτάνε εμένα, που παραμένω καθιστός μέσα στο μαγαζί, σε επαφή με τη τζαμαρία. Τελικά, το παιδί βγαίνει έξω και, περνώντας δίπλα μου, μου ρίχνει μια απολογητική ματιά. Ταυτόχρονα, ο ταβερνιάρης έρχεται σε μένα και μου διευκρινίζει γεμάτος συντριβή ότι συγνώμη, δεν υπάρχει πρόβλημα, η κυρία μπορεί άνετα να καπνίσει μέσα στο μαγαζί. Του λέω, ναι, απλώς εμείς το κάνουμε αλλιώς. Μου λέει ότι το μέτρο θα αρχίσει να εφαρμόζεται 'από αύριο' (sic), αλλά προς το παρόν τους αφήνουν ήσυχους. Του λέω ότι ναι, ξέρω, ξέρω, κι ότι γι' αυτό είμαστε λαός για φτύσιμο. Κωλώνει, μου λέει ότι αυτός δεν το βλέπει έτσι. Του επαναλαμβάνω το ίδιο, ότι είμαστε λαός για φτύσιμο, εκμεταλλευόμενος το ότι δεν θα μου απαντήσει όπως θα ήθελε, καθότι είμαι πελάτης. Μου λέει ότι δε γίνεται, ο κόσμος έχει συνηθίσει έτσι, κλπ. Του λέω ότι οι ξένοι βγαίνουν έξω. Μου λέει ότι "μα αυτοί το έχουν μάθει από πέντε χρονώ"! Σουρεαλιστικό επιχείρημα. Τέλος πάντων, του λέω: "και οι Τούρκοι;" Μου λέει, "Ε ναι, οι Τούρκοι..." Δεν ξέρει τι να πει. Ταυτόχρονα ξαναμπαίνει στο μαγαζί το παιδί, αφού πείστηκε ότι η γυναίκα μου καπνίζει οικειοθελώς έξω, και όχι από φριχτή παρεξήγηση...

Πέμπτη, Μαρτίου 03, 2011

Κατεδαφίσεις πάσης φύσης

Προ ημερών πήγα στην παρουσίαση του βιβλίου του Χαράλαμπου Μπούρα, Βυζαντινή Αθήνα, 10ος-12ος αιώνας. Το βιβλίο καλύπτει μεγάλο κενό, τουλάχιστον όσον αφορά το ευρύ κοινό. Τέλος πάντων, ανάμεσα σ' αυτούς που μίλησαν ήταν και ο ανασκαφέας της Αρχαίας Αγοράς John Camp. Μίλησε στα αγγλικά, με ωραία, μπάσα φωνή και θαυμάσια άρθρωση, και δικιολόγησε το ότι βρέθηκε μεταξύ των ομιλητών με το ότι ο συγγραφέας, για να μιλήσει για τη μεσοβυζαντινή πόλη, άντλησε στοιχεία κατεξοχήν από την ανασκαφική έρευνα της Αγοράς. Μας έδειξε δε στο τέλος κι ένα αδημοσίευτο σχέδιο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού από περιηγητή, γύρω στα 1805, πολύ ωραίο. Τέλος πάντων, τα γράφω αυτά γιατί τι είπε το άτομο σε μια στιγμή; Είπε: καθώς τον 7ο αι. μ.Χ. η περιοχή της Αγοράς ερήμωσε, ο μόνος τρόπος να βρεθούν στοιχεία για την πόλη των 'σκοτεινών αιώνων' (7ος αι.-950 μ.Χ.) είναι να γίνει ένας μεγάλος σεισμός που να ρίξει την Πλάκα κάτω κι έτσι να γίνουν ανασκαφές εκεί, γιατί εκεί βρισκόταν πια μόνο η πόλη.

Εντάξει, μαύρο χιούμορ, θα μου πεις. Όμως ο Μιχάλης Τιβέριος, καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, προλογίζοντας το βιβλίο τού Αμερικανού σοφού Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας (ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005), έγραφε:

Θα κλείσω τον πρόλογό μου με μια πρόταση του καθηγητή Καμπ, που πιστεύω ότι άξιζε να είχε προσελκύσει την προσοχή των αρμοδίων για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας. Ο διευθυντής των ανασκαφών της αθηναϊκής Αγοράς θεωρεί ότι ήταν μοναδική ευκαιρία, τώρα που η Αθήνα ετοιμάζεται να υποδεχτεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, να γινόταν ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου της αθηναϊκής Αγοράς με το χώρο του Κεραμεικού, με ταυτόχρονη αποκάλυψη της κοίτης του Ηριδανού ποταμού σε μήκος πάνω από 500 μέτρα. "Με τη διαμόρφωση μονοπατιών και με άλλες κατάλληλες παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο, η Αθήνα θα αποκτούσε κάτι που έχει στερηθεί επί δεκαετίες: έναν μικρό αλλά ελκυστικό παραποτάμιο περίπατο για τους κατοίκους της". Δυστυχώς... το τρένο χάθηκε και, όπως σημειώνει ο Τζων Καμπ, τέτοιες ευκαιρίες για ριζικές μεταμορφώσεις παρουσιάζονται στις μεγάλες πόλεις κάθε εκατό χρόνια. Ας περιμένουμε λοιπόν την... επόμενη εκατονταετία, και ας ευχηθούμε οι τότε αρμόδιοι να είναι πιο τολμηροί και διορατικοί.

Και για να αφήσω τον καθηγητή να μιλήσει ο ίδιος, στον δικό του πρόλογο στην ελληνική έκδοση:

...η Αθήνα έχει τώρα μια τέτοια ευκαιρία. Η περιοχή ανάμεσα στην Αγορά και τον Κεραμεικό θα έπρεπε να απαλλοτριωθεί και να ανασκαφεί για να επιτευχθεί η ενοποίηση των δύο αρχαιολογικών χώρων. Σε μια τέτοια περίπτωση θα προέκυπταν δύο άμεσα οφέλη. Πρώτον, ο επισκέπτης θα είχε τη δυνατότητα να περπατήσει σ' όλο το μήκος της αρχαίας Οδού των Παναθηναίων, από το Δίπυλο μέχρι την Ακρόπολη. Δεύτερον, θα αποκαλύπτονταν πεντακόσια και πλέον μέτρα της κοίτης του Ηριδανού· με τη διαμόρφωση μονοπατιών και με άλλες κατάλληλες παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο, η Αθήνα θα αποκτούσε κάτι που έχει στερηθεί επί δεκαετίες: έναν μικρό αλλά ελκυστικό παραποτάμιο περίπατο για τους κατοίκους της.

Εμένα γιατί αυτό μου μυρίζει κατεδάφιση των κτιρίων της Αδριανού σε όλη την επαφή αυτής της οδού με την Αρχαία Αγορά, από τον Άγιο Φίλιππο και κάτω; Και κάτι άλλο: αυτό που στερήθηκε η Αθήνα ήταν ο ρους του Ιλισσού και βεβαίως διάφορα άλλα ρέματα, όπως η Φωκίωνος Νέγρη. Αλλά Ηριδανός απ' όσο ξέρω δεν υπήρχε στα νεότερα χρόνια. Δεν θα ήταν λοιπόν μια αποκατάσταση του τοπίου αλλά μια απαρχαίωσή του. Για το κομμάτι από τους Αγ. Ασωμάτους και κάτω δεν θα 'χα καμιά αντίρρηση, αλλά για το κομμάτι έως εκεί, δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό με παράλληλη διατήρηση του 'ελκυστικότατου', όντως, μετώπου των καφενοφαγάδικων της Αδριανού. Πόσο μάλλον που τα ερείπια της Αγοράς εκτείνονται και πίσω από την Αδριανού, άρα μάλλον θα γινόταν κατεδάφιση στο σημείο εκείνο, ώστε να επιτευχθεί η ενοποίηση. Μπορεί βέβαια να κάνω και λάθος, να μπορούσε π.χ. να σκαφτεί ο χώρος και να ενωθούν τα δύο τμήματα από κάτω, με την Αδριανού να περνά στο σημείο αυτό από πάνω σαν γέφυρα. Πάντως οι προχτεσινές δηλώσεις του Καμπ για σεισμό στην Πλάκα φώτισαν την πρότασή του του 2004 μ' ένα ελαφρώς ανατριχιαστικό φως, ιδίως αν σκεφτεί κανείς με πόση ευκολία γκρεμίστηκαν οι μεσοβυζαντινές εκκλησίες τον 19ο αιώνα από τους Νεοέλληνες. Τα νεοκλασικά της οδού Αδριανού θα τύχαιναν ευγενέστερης μεταχείρισης το 2004; Ας θυμηθούμε και την απίστευτη περιπέτεια της "Μικρής Πολυκατοικίας" Κουρεμένου μπροστά από το νέο Μουσείο Ακρόπολης, ακόμα πιο πρόσφατα.

...Από την πλατεία του Μοναστηρακίου μπαίνει στο Δημοπρατήριο, συνεχίζει προς την οδό Αδριανού, διασχίζει την οδό Ερμού και εμφανίζεται στον Κεραμεικό....
[Ηριδανός. Το ποτάμι της αρχαίας πόλης. ΥΠΠΟ, Αθήνα 2000]