Κυριακή, Αυγούστου 07, 2011

Φιλοστράτου, Βίοι Σοφιστών

Διάβαζα τους Βίους Σοφιστών, του Φιλόστρατου (αρχές 3ου αι. μ.Χ.). Τον αυτοσχέδιο λόγο, τον αυτοσχεδιασμό, τα ονομάζει «σχέδιον λόγον», «σχεδιάζειν». Όταν αναφέρει δύο πράγματα, τη δεύτερη φορά λέει «το μεν», «το δε», αλλά με ανάποδη σειρά. Από τις δύο περιπτώσεις ως τώρα, στη μια προσθέτει προσδιορισμό, γιατί αλλιώς η αντιστροφή δεν θα ήταν φανερή:

Ήρξε δέ τής μέν αρχαιοτέρας [σοφιστικής] Γοργίας ho Λεοντίνος εν Θετταλοίς, τής δέ δευτέρας Αισχίνης hο Ατρομήτου… καί μετεχειρίζοντο τάς hυποθέσεις hοι μέν κατά τέχνην, hοι δέ από Γοργίου κατά τό δόξαν.

Στην άλλη περίπτωση, η αντιστροφή είναι φανερή από τα συμφραζόμενα:

hη αρετή καί hη κακία φοιτώσαι παρά τόν hΗρακλέα εν είδει γυναικών, εσταλμέναι hη μέν απατηλώι τε και ποικίλωι, hη δέ hως έτυχεν, καί προτείνουσαι τώι hΗρακλεί νέωι έτι hη μέν αργίαν καί τρυφήν, hη δέ αυχμόν καί πόνους.

Βάζει δηλ. έναν κάθετο άξονα συμμετρίας ανάμεσα στα δύο ζεύγη και βάζει αριστερά-δεξιά κοντά-κοντά τους δύο σύστοιχους όρους και μακριά-μακριά τους άλλους δύο σύστοιχους:

Α Β | μεν=Β δε=Α

Αυτό δε το hη μέν αργίαν καί τρυφήν, hη δέ αυχμόν καί πόνους, είναι και ιαμβικός 15σύλλαβος! Τυχαίο; Είχε δεν είχε εξαφανιστεί η προσωδία το 200 μ.Χ., δεν το ξέρω.


Άλλο: λέει για τον Πρόδικο τον Κείο ότι είχε επινοήσει την παραπάνω γνωστή ιστορία για τον Ηρακλή με την Αρετή και την Κακία, και προσθέτει ότι

τού λόγου έμμισθον επίδειξιν εποιείτο Πρόδικος περιφοιτών τά άστη καί θέλγων αυτά τόν Ορφέως τε καί Θαμύρου τρόπον, εφ’ hοίς μεγάλων μέν ηξιούτο παρά Θηβαίοις, πλειόνων δέ παρά Λακεδαιμονίοις, hως ες τό συμφέρον τών νέων αναδιδάσκων ταύτα.

Άραγε οι Λακεδαιμόνιοι, που δεν αγαπούσαν τη ρητορική, τον πλήρωναν κιόλας για να πάει να τους πει την ιστορία; Η αγγλ. μετάφραση (Wilmer Cave Wright, 1921, Loeb Class. Libr. CLC 134) αποδίδει το ηξιούτο ως he won reputation:

he toured the cities and gave recitations of the story in public, for hire, and charmed them after the manner of Orpheus and Thamyris. For these recitations he won a great reputation at Thebes and a still greater at Sparta, as one who benefited the young by making this fable widely known.

Δεν υπάρχουν σχόλια: