Δευτέρα, Δεκεμβρίου 17, 2007

Οι επιμένοντες πολυτονικά

Το 1998 η «Εστία» ανατύπωσε τη «Δίκη των Τόνων». Η «Εστία» είναι ένας από τους πολλούς εκδοτικούς οίκους που επιμένουν πολυτονικά (που όμως οι ιστότοποί τους είναι όλοι μονοτονικοί! Είπατε τίποτα για σνομπισμό;). Αντιγράφω το οπισθόφυλλο:


Ἔχουν περάσει πενήντα ἕξι χρόνια ἀπό τήν πειθαρχική δίωξη τοῦ καθηγητῆ Ἰωάννη Κακριδῆ, πού ἔμεινε γνωστή στήν πνευματική ἱστορία τοῦ τόπου ὡς Ἡ δίκη τῶν Τόνων, ἀλλά τό περιεχόμενό της δέν ἔπαψε γι’ αὐτό νά εἶναι ἐπίκαιρο. Μπορεῖ ὁ καθηγητής Κακριδῆς νά δικαιώθηκε ὅταν ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων ἀποφάσισε νά καθιερώσει τό μονοτονικό σύστημα ὡς ἐπίσημο τρόπο γραφῆς τῆς νεοελληνικῆς γλώσσας· μπορεῖ ἀπό τότε στά σχολεῖα μας νά διδάσκεται τό μονοτονικό καί τά περισσότερα βιβλία νά εκδίδονται χωρίς πνεύματα καί μέ ἕνα μόνο τόνο – ὅμως πόσοι συνεχίζουν νά ἐκφράζουν δημοσίως τήν ἀντίθεσή τους; Πόσοι ἐπιμένουν νά χρησιμοποιοῦν στά γραπτά καί στίς εκδόσεις τους τά πνεύματα καί τούς διαφοροποιημένους τόνους; Καί γιατί;

Ἡ “Ἑστία”, πού δημοσίευσε το 1943 τόν πλήρη φάκελο τῆς Δίκης τῶν Τόνων – μέ τίς ἀρχικές κατηγορίες, τήν ἀπολογία τοῦ Ι. (sic) Θ. Κακριδῆ καί τίς μαρτυρικές καταθέσεις διαπρεπῶν ἐπιστημόνων καί πολιτικῶν – ἀποφασίζει τώρα νά τόν ἀνατυπώσει, πιστεύοντας ὅτι ἡ μελέτη του θά διαφωτίσει ἕνα θέμα πού ἀποτελεῖ ἀκόμα πρόβλημα.


Η διατύπωση –νομίζουν πως– είναι κομψή και διακριτική, αλλά ποιος μπορεί να ξεγελαστεί; Αργά ή γρήγορα, συνειδητοποιείς ότι όχι μόνο η ανατύπωση, αλλά και τούτο δω το σημείωμα είναι γραμμένο πολυτονικά. Στη συνέχεια, αρχίζεις να σκοντάφτεις: Για κάτσε, γιατί λέει «πόσοι επιμένουν να χρησιμοποιούν (…) τα πνεύματα και τους διαφοροποιημένους τόνους; Και γιατί;» Ας ρωτήσουν τους ίδιους, στους οποίους συγκαταλέγεται και η αφεντιά τους! Ή μήπως το «γιατί;» θα το μάθουμε διαβάζοντας τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας του Κακριδή του 1943; Γιατί άλλα «γιατί;» δεν μπορούμε να διαβάσουμε σε αυτό τον τόμο. Ώστε λοιπόν ο/η συντάκτης/τρια του σημειώματος μας δηλώνει εδώ ούτε λίγο ούτε πολύ ότι τον/την εκφράζουν τα επιχειρήματα των κατηγόρων του 1943, ότι δηλαδή το μονοτονικό είναι πρωτάκουστο και γλωσσικά ανατρεπτικό. Και αυτά εν έτει 1998!

Άρα, όταν λέει ότι «μπορεί ο καθηγητής Κακριδής να δικαιώθηκε όταν η Βουλή των Ελλήνων αποφάσισε να καθιερώσει το μονοτονικό σύστημα…», εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός. Ναι, μπορεί να ήρθαν ανάποδα τα πράγματα, αλλά εμείς συνεχίζουμε και αντιστεκόμαστε, όπως φαίνεται και από το ότι η Εστία παραμένει πολυτονική.

Και συνεχίζει: «Η ‘Εστία’, που δημοσίευσε το 1943 τον πλήρη φάκελο της Δίκης των Τόνων (…) αποφασίζει τώρα να τον ανατυπώσει, πιστεύοντας ότι η μελέτη του θα διαφωτίσει ένα θέμα που αποτελεί ακόμα πρόβλημα».

Μάλιστα! Αφού στο εν λόγω «πρόβλημα» η «Εστία» συντάσσεται με τους πολυτονιστές, μήπως θα ήταν πραγματικά πιο κομψό να είχε δώσει τα δικαιώματα της ανατύπωσης σε κανέναν άλλον, μονοτονικό εκδότη, αντί να γράφει «κομψά» και υπονομευτικά πολυτονικά σημειώματα στο οπισθόφυλλό της, που θα έκαναν τον Ι.Θ. Κακριδή, 57 χρόνια μετά τη μονοτονική έκδοση του επίμαχου βιβλίου του, να μελαγχολεί; Ή μήπως δεν ενδιαφερόταν κανένας άλλος εκδότης;

2 σχόλια:

Γιάννης Χάρης είπε...

μια επιμέρους "διορθωσούλα", έτσι, για "του στραβού το δίκιο", που ωστόσο δεν αναιρεί την ουσία όσων επισημαίνονται εδώ:

από ένα σημείο κι έπειτα, δεν ξέρω από πότε, πάντως μετά το 1998, η Εστία εκδίδει μονοτονικά τα λογοτεχνικά βιβλία, κρατά όμως το πολυτονικό στη σειρά των δοκιμίων!

και μια ανθυποπαρατήρηση: το "Ι." στο όνομα του Κακριδή (Ι. Θ. Κακριδής), σύμφωνα με παλιά τυποτεχνική παράδοση, δεν διατηρεί το πνεύμα του στο πολυτονικό, καθώς μάλιστα δεν είναι συντομογραφία -συντομογραφία τού "Ιωάννης" είναι το "Ιω.", που τότε κρατά το πνεύμα του, την ψιλή. Έτσι και ο Κάσδαγλης υπέγραφε Ε. Χ. Κάσδαγλης (χωρίς πνεύμα), αφού πάλι συντομογραφία τού Εμμανουήλ είναι το "Εμμ." Από τους παλιούς (και αναφέρομαι σε "απαιτητικές" εκδόσεις) ίσως μόνο ο Γονατάς το κρατούσε, κι έγραφε "Ε. Χ. Γονατάς" με ψιλή στο "Ε.", μολονότι κι εδώ το Ε. δεν μπορεί να είναι συντομογραφία τού "Επαμεινώνδας" (="Επαμ.", με ψιλή)

και χρόνια πολλά

Costas N. Kouremenos είπε...

Ευχαριστώ για τις παρατηρήσεις και αντεύχομαι Χρόνια Πολλά με Υγεία!