Στο διαδίχτυο κυκλοφορεί αρκετά η λέξη «συνοδά», σε διάφορες κλιτικές μορφές, ως επίθετο, «συνοδά όργανα/μηχανήματα/νοσήματα….».
Μάλλον προέρχεται από συμφυρμό του «συνωδά» (+δοτική ή +προς και ατιατική), που σημαίνει «σύμφωνα με» και προέρχεται από το ρήμα «συνάδω» (γι’ αυτό και το ωμέγα), και των "συνοδός" και "συνοδευτικά", κι έτσι γράφεται με όμικρον και σημαίνει «συνοδευτικά, παρελκόμενα, παρεπόμενα».
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Αναρτήσεις
4 σχόλια:
Αγαπητέ κ. Κουρεμένε, χαίρομαι που καταπιάνεστε με ετυμολογικά θέματα, δείχνοντας και εδώ τη γλωσσική σας ευαισθησία.
Η χρήση τού συνοδός ως επιθέτου είναι πολύ πρόσφατη και δεν προέκυψε, καθώς πιστεύω, από συμφυρμό αλλά από απλή επιθετικοποίηση του ουσιαστικού.
Η λειτουργία τού συμφυρμού (contamination) έχει αυστηρές προϋποθέσεις: τα συμφυρόμενα πρέπει να είναι ομόχρονα (και το επίρρ. συνωδά εξεμέτρησε το ζην πριν από πολλούς αιώνες...) και, το κυριότερο, να ανήκουν στην ίδια μορφολογική κατηγορία (δηλ. να είναι και τα δύο ονόματα ή ρήματα). Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει συμφυρμός ονόματος και επιρρήματος, επειδή η συντακτική θέση και λειτουργία τους είναι διαφορετική. Αν το ένα επιδράσει στο άλλο, τότε έχουμε παρετυμολογική επίδραση ή παρασύνδεση, όπως γράφω σε άρθρο μου για ξένο επιστημονικό περιοδικό.
Εν ολίγοις, όπως από το ουσ. δάνειο προέκυψε νεόπλαστο επίθετο δάνειος (επειδή το δανεικός ακουόταν τετριμμένο πλέον), έτσι και το ουσ. συνοδός (νεόπλαστο και αυτό, από το ελνστ. σύνοδος «συνοδοιπόρος» με καταβιβασμό τόνου κατά τα οξύτονα συνεργός, ξεναγός, τραγωδός κτλ.) χρησιμοποιήθηκε (χωρίς λόγο, κατά τη γνώμη μου, αφού έχουμε το ταυτόσημο συνοδευτικός) ως επίθετο, για να αποδώσει το αγγλ. accompanying και να ξαφνιάσει λίγο τον αναγνώστη...
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Έχετε τη θερμή καλημέρα μου.
Ευχαριστώ, κ. Μωυσιάδη, πολύ για τo σχόλιό σας.
Πράγματι, κι εγώ σκέφτηκα ότι μπορεί το επίθ. "συνοδά" να είναι απλή επιθετικοποίηση του ουσιαστικού "συνοδός". Γι' αυτό και στον τίτλο της ανάρτησής μου περιέλαβα τη λέξη "συνοδευτικά". Αλλά έχετε δίκιο ως προς το "συνωδά".
Σε ορθογραφικό, πάντως, επίπεδο υπάρχει και αυτό που, όπως λέτε, ονομάζεται "παρασύνδεση", και που εγώ άξεστα το ονόμασα συμφυρμό, χρησιμοποιώντας τον όρο με τη χαλαρή καθημερινή του σημασία και όχι με τη γλωσσολογική (άλλωστε αγνοούσα τις προϋποθέσεις της τελευταίας): η γραφή "συνωδά" αντί της ορθής "συνοδά" αποτελεί συχνό λάθος (καμιά 400αριά εμφανίσεις, χοντρικά).
Την καλημέρα μου.
contamination, από την ιταλική (λατινικήν εν τη ουσία) contaminazione, σημαίνει μόλυνση, όπως και το accompanying από το επίσης ιταλικό ρήμα accompagnare σημαίνει συνοδεύω, συντροφεύω. Προς τι όμως η ξενομανία. Για την ελληνική γλώσσα το θέμα. Οποία ανάγκη καταφυγής σε ξενικούς όρους μεταγενεστέρων γλωσσών, οι οποίες πληθύ λέξεων ελληνικών έχουν αρυσθεί εκ της ελληνικής και ιις έχουν μεταγράψει ενσωματώνοντας τες.
υπαρχεικαιτο επιθετο συνωδος οχι μονο το επιρρημα συνωδα και τα δυο απο το συναδω.συνοδα νοσηματα:οσα συνοδευουν την κυριως νοσο
Δημοσίευση σχολίου