Ο ένδοξός μας βυζαντινισμός

Σήμερα το πρωί είδα από την ΕΤ1, σε απευθείας μετάδοση, το πατριαρχικό συλλείτουργο που έγινε στο Κίεβο, για τα 1020 χρόνια από τον εκχριστιανισμό του ηγεμόνα του Κιέβου Βλαδίμηρου και κατ' επέκταση των Σλάβων. Ήταν εκεί ο Ρωσίας Αλέξιος, ο Κπόλεως Βαρθολομαίος, ο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, ο Τιράνων Αναστάσιος, ο Αλεξανδρείας, ο Ιεροσολύμων, ο Αντιοχείας (ή τουλάχιστον αντιπρόσωποί τους, δε θυμάμαι), και πολλοί άλλοι από την ανατολική και την κεντρική Ευρώπη. Το συλλείτουργο έγινε σε υπαίθριο χώρο, στο λόφο του Αγ. Βλαδιμήρου (του παραπάνω ηγεμόνα), με το Κίεβο και τον Δνείπερο να φαίνονται κάτω, με ζεστή λιακάδα, ώσπου φύσηξε κάποιο αεράκι και συννέφιασε κάπως, και ανάσανε ο κόσμος. Οι γυναίκες όλες ήταν με κεφαλομάντιλα, από τις γυναίκες "του λαού" ως τις επίσημες ή τις γυναίκες των επισήμων (ήταν κι ο Γιούστσενκο). Αυτές τις μαντίλες τις κάνουνε γαργάρα οι δεξιοί αντιμαντιλιστές. Οι περισσότεροι ιεράρχες ήταν ντυμένοι στα κίτρινα. Είχε καλόγριες στα μαύρα, καλόγριες στα άσπρα, και κάτι ρασοφόρους με ανάποδα κόλουρα κωνικά καπέλα, άλλα κόκκινα, άλλα μπλε, άλλα βυσσινιά. Ο δεξιός χορός ήταν ουκρανικός, μικτός, ο δε αριστερός ήταν η αποκλειστικά αντρική Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία του Λυκούργου Αγγελόπουλου, ο οποίος φορούσε κι αυτός το σκούφο του πατριαρχικού του οφφικίου. Οι γλώσσες ήταν δύο: η ρωσική ή ουκρανική (δεν ξέρω), και η ελληνική. Το Χερουβικό που έψαλαν οι Ουκρανίδες ήταν ΘΕΣΠΕΣΙΟ, με έστειλε. Όταν έφτασε η ώρα του Κοινωνικού, η ΕΤ1, θέλοντας να τερματίσει τη ζωντανή μετάδοσή της, θεώρησε καλό να κάνει voice-over και ν' αρχίσει να δίνει στοιχεία για την ιστορία του Βλαδίμηρου και της Ουκρανικής Εκκλησίας. Στη συνέχεια ξαναμετάδωσε 2 λεπτά το Κοινωνικό, που το έψελνε ο αριστερός χορός, και μετά έκοψε την εικόνα, χαμήλωσε πολύ τον ήχο του Κοινωνικού που συνεχιζόταν, και μας προσγείωσε ανώμαλα στο στούντιο της ΕΤ1, όπου ο ιερομνήμων του Πατριαρχείου Κπόλεως Τάδε Πανώτης έβγαλε ένα αντιπαθέστατο προπαγανδιστικό λογύδριο περί του μητρικού χαρακτήρα του Πατριαρχείου, και πώς όλες οι θυγατέρες Εκκλησίες στρέφουν προς αυτό τα βλέμματά τους, κλπ. κλπ., τόσο σπαστικά όμως και με τόσα δασκαλίστικα τσιτάτα, που, μολονότι δεν είμαι αντιπατριαρχικός, τσατίστηκα. Και η πλάκα είναι ότι δεν ανέφερε καν, ο ιερομνήμων, έτσι, για λόγους αβρότητας βρ' αδερφέ, ότι παρίστατο στο συλλείτουργο και ο Αθηνών Ιερώνυμος, παρότι μιλούσε από στούντιο της ελληνικής τηλεόρασης και απευθυνόταν στους Έλληνες τηλεθεατές. Λες και ο δικός μας εκπρόσωπος στο συλλείτουργο δεν ήταν ο Ιερώνυμος αλλά ο Βαρθολομαίος. Είπε τα γνωστά και ψευδή, ότι η επισκοπή Κπόλεως είναι αποστολική, λόγω τόσο του ιδρυτή της αποστόλου Ανδρέα (τι να πεις τώρα...), όσο, λέει, και του αποστόλου και ευαγγελιστή Ιωάννη, ο οποίος στην Αποκάλυψη απευθύνεται "ταις επτά εκκλησίαις ταις εν τη Ασία"... Μάλιστα! Ώστε στις εφτά Εκκλησίες (Εφέσου, Σμύρνης, Περγάμου, Θυατείρων, Σάρδεων, Φιλαδελφείας, Λαοδικείας) παρεισέφρησε και η Εκκλησία του Βυζαντίου, θέτοντας προφανώς κάποιαν άλλην εκποδών! Ψευδολογίες, δηλαδή. Τώρα, από πού κι ως πού η Ελλαδική Εκκλησία είναι και αυτή θυγατέρα της Εκκλησίας Κπόλεως, όπως οι σλαβικές, αυτό δεν μας το εξήγησε ο κος Πανώτης. Γιατί εγώ ήξερα ότι κάποιος απόστολος Παύλος ίδρυσε τις πρώτες εκκλησίες στην Ελλάδα, χωρίς μάλλον να ζητήσει την άδεια, ο αντικανονικότατος, της "αποστολικής" επισκοπής Κπόλεως. Αφού τέλειωσε το κήρυγμα υποταγής του ο Πανώτης, και πέρασε από το φοβεριστικό ύφος σ' ένα μακάβριο χαμόγελο λέγοντας "καλή σας μέρα" ή κάτι τέτοιο, η ΕΤ1 διέκοψε τελείως τη μετάδοση, με το μαχαίρι, χωρίς καν να περιμένει να τελειώσουν το Κοινωνικό οι Έλληνες χορωδοί εκεί στο Κίεβο. Πολύ ευγενικό κι αυτό, και προς τους χορωδούς αλλά κυρίως προς τους τηλεθεατές της ΕΤ1, οι οποίοι, για να κάθονται να παρακολουθούν τη μετάδοση, προφανώς κάτι θα σκαμπάζουν από Λειτουργία, και είναι γνωστό ότι στη Λειτουργία τα δύο άσματα που αξίζουν είναι, ακριβώς, το Χερουβικό και το Κοινωνικό.

Παρατήρησα πως οι εκφωνήσεις των Ουκρανών άρχιζαν από μπάσες συχνότητες και σιγά-σιγά ανέβαιναν στα ύψη. Περίεργο φαινόμενο αυτό. Επίσης, τον Απόστολο τον έψαλε ο Ουκρανός (πολύ διαφορετικά από εμάς, εννοείται) με φράσεις κοφτές, θα έλεγα, και για τ' αφτιά μου κάπως φοβιστικές. Και βέβαια καμία σχέση με τους ελαφρώς αμανεδίστικους Αποστόλους τους δικούς μας. Επίσης, ότι γουστάρουν και σχεδόν πριμοδοτούν, θα έλεγα, τους βαρύτονους. Αντίθετα, στην Ελλάδα γουστάρουν τους τενόρους. Όσο πιο Πανταζή και Βοσκόπουλο θυμίζουν οι ψάλτες και οι παπάδες, τόσο το καλύτερο εδώ σ' εμάς. Μάλλον έπρεπε να πάω να ψέλνω στη Ρώσικη εκκλησία, τόσα χρόνια! Γενικά, και ανεξάρτητα από το θέμα της βαθυφωνίας, προσέχουν πολύ το μέταλλο των φωνών που χρησιμοποιούν, να είναι καλό.

Η σκηνοθεσία ήταν πολύ καλή, δυναμική, αεικίνητη, με πολλές κάμερες, γκροπλάν στους ιεράρχες, στον κόσμο, στα παιδιά, σε στιγμιότυπα και όχι μόνο στις επίσημες στιγμές τους. Είδαμε ας πούμε τον Βαρθολομαίο να τσιμογελάει πίνοντας νερό από πλαστικό ποτήρι και κουβεντιάζοντας χαλαρά με άλλους παπάδες, την ώρα του Κοινωνικού. Το δε γεγονός ότι το συλλείτουργο γινότανε στο ύπαιθρο, στο φυσικό καλοκαιριάτικο ουκρανικό φως του "σωματικού ηλίου", έδινε τελείως άλλη διάσταση στο θέαμα. Έτσι, οι φράσεις "εν τω οίκω τούτω", "τας θύρας, τας θύρας", "των εισιόντων εν αυτώ", ακούγονταν ευτυχώς εκτός τόπου, και μπορούσαμε να απολαύσουμε κάθε τόσο λήψεις του ανοιχτού ουκρανικού ουρανού.