Περί πορνείας πόνημα

Ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Άνθιμος παρέπεμψε, λέει, στο Λεξικό Μπαμπινιώτη για την εκκλησιαστική σημασία του όρου 'πορνεία'. Και γράφει παρακάτω το άρθρο του Βήματος:

Δύο εκδοχές δίνει το λεξικό Μπαμπινιώτη στο λήμμα για την πορνεία. Η πρώτη είναι εκείνη στην οποία κατευθύνθηκε η σκέψη όλων μόλις πληροφορήθηκαν το περιεχόμενο του συνοδικού ανακοινωθέντος, δηλαδή «το να διαθέτει κανείς το σώμα του σε άλλους για ερωτική ικανοποίηση αντί αμοιβής», ετυμολογία την οποία το λεξικό υποστηρίζει και με τη φράση «προάγω, οδηγώ κάποιον στην πορνεία». Στη συνέχεια, όμως, αναφέρεται η ετυμολογία της- στην οποία παρέπεμψε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Ανθιμος. Σύμφωνα με αυτήν, την οποία ασπάζεται και η εκκλησιαστική παράδοση, η λέξη πορνεία δηλώνει «κάθε σεξουαλική σχέση εκτός γάμου».

Εγώ έχω την πρώτη έκδοση του Λεξ. Μπαμπινιώτη, όπου το λήμμα έχει όχι 2 αλλά 3 σημασίες:

1. το να διαθέτει κανείς το σώμα του σε άλλους για ερωτική ικανοποίηση έναντι αμοιβής: προάγω/οδηγώ κάποιον στην πορνεία || ανδρική / παιδική ~ || η ~ θεωρείται το αρχαιότερο επάγγελμα τού κόσμου 2. (συνεκδ.) η ιδιότητα και η εργασία τής πόρνης 3. ΕΚΚΛΗΣ. κάθε σεξουαλική σχέση εκτός γάμου.

[ΕΤΥΜ. αρχ. <πορνεύω (βλ. λ.). Η λ. είχε αρχικώς τη σημ. τής επί πληρωμή συμμετοχής σε σεξουαλική δραστηριότητα, ενώ αργότερα επεκτάθηκε, για να δηλώσει γενικά την εξωγαμιαία σεξουαλική επαφή. Στα κείμενα τής Π.Δ. (Ωσηέ 4, 11 κ.ά.), η λ. χρησιμοποιείται και μεταφορικώς με τη σημ. "ειδωλολατρία", δηλ. επαφή και απόδοση λατρευτικής τιμής σε ψεύτικους θεούς].

Το Βήμα, αντιθέτως, λέει πως η εκκλησιαστική σημασία της λέξης μνημονεύεται στην "ετυμολογία", αλλά μάλλον εννοεί τη σημασιολογία. Τέλος πάντων, ίσως αυτή η διαφορά των 2 έναντι 3 σημασιών να οφείλεται στις διαδοχικές επανεκδόσεις του Λεξ. Μπαμπινιώτη.

Άνοιξα και το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη), όπου το λήμμα έχει ως εξής:

1. η κατ' επάγγελμα και με αμοιβή άσκηση, εκτέλεση της σεξουαλικής πράξης, η προσφορά του σώματος για τη σεξουαλική ευχαρίστηση του άλλου: Γυναικεία / ανδρική / παιδική ~. 2. το κοινωνικό φαινόμενο και το επάγγελμα αυτού που αμείβεται για τις σεξουαλικές υπηρεσίες που προσφέρει: Η ~ είναι παγκόσμιο και πανάρχαιο φαινόμενο. Ασκεί την ~ από δεκαπέντε χρονών. [λόγ. <αρχ. πορνεία]

Ως προς την εκκλησιαστική σημασία του όρου, βλέπουμε ότι αυτή απουσιάζει παντελώς –ως μη ώφειλε, κατά τη γνώμη μου– από το ΛΚΝ. Να σημειωθεί ότι απουσιάζει και από το Λεξικό Κριαρά. Η πρόσφατη επικαιρότητα όμως αποδεικνύει ότι κάποιοι καίριοι ομιλητές της ελληνικής του 2008 μ.Χ. χρησιμοποιούν μέσα σε ορισμένα περιβάλλοντα και περιστάσεις τη λέξη με την απούσα από το ΛΚΝ σημασία, έστω και αν ξεσηκώνουν τις αντιδράσεις των υπόλοιπων ομιλητών, οι οποίοι, ειλικρινά ή με σκοπό να δημιουργήσουν σάλο (το σάλο ακριβώς που θέλησε να προκαλέσει και η ΔΙΣ, βλ. τέλος), εκλαμβάνουν τη λέξη με την τρέχουσα, συντριπτικά πλειοψηφική σημασία της.

Να σημειώσω με την ευκαιρία ότι συμφωνώ απολύτως με τη χρήση του τόνου στις γενικές των άρθρων και των κλιτικών, όπως κάνει ο Μπαμπινιώτης, αλλά ότι βρίσκω οχληρή την εκ μέρους του υπερβολική χρήση επιρρημάτων σε -ώς (αρχικώς, μεταφορικώς). Επίσης, ότι δεν καταλαβαίνω τι εννοεί, όταν λέει "επαφή και απόδοση λατρευτικής τιμής σε ψεύτικους θεούς". Τέλος, ότι η λέξη 'εξωγαμιαία', που χρησιμοποιείται στο ετυμολογικό σχόλιο, αν και προσωπικά δεν την αποδοκιμάζω, δεν υφίσταται ως λήμμα στο Λεξ. Μπαμπινιώτη.

Κάτι εξωγλωσσικό, τώρα:

Γιατί άραγε λέει το Λεξ. Μπαμπ.: 2. (συνεκδ.) η ιδιότητα και η εργασία τής πόρνης, τη στιγμή που στη σημ. 1. δεν ξεχωρίζει φύλο, και επίσης τη στιγμή που πιο κάτω, στο λήμμα 'πόρνος', γράφει έτσι κι αλλιώς: 1. ο άνδρας που προσφέρει ερωτικές υπηρεσίες έναντι αμοιβής ΣΥΝ. ζιγκολό ;

Να σημειωθεί ότι το ΛΚΝ δεν αναφέρει αυτή τη σημασία, και λέει για το 'πόρνος': χαρακτηρισμός ιδιαιτέρως ασελγούς και ακόλαστου ανθρώπου, δηλαδή λίγο-πολύ όπως η σημασία αρ. 2. του Λεξ. Μπαμπινιώτη: 2. α άνδρας που συχνάζει σε οίκους ανοχής ΣΥΝ. (!) πουτανιάρης. Αλλά γιατί το ΛΚΝ χρησιμοποιεί τον όρο 'ανθρώπου', αντί για τον όρο 'άντρα'; Μυστήριο! Κατά τα άλλα, προτιμώ σαφώς τον ορισμό του ΛΚΝ από τον ορισμό του Μπαμπ. για το 'πόρνος'. Τη δε σημασία του εκπορνευόμενου άντρα, που την αρνείται το ΛΚΝ στη λέξη 'πόρνος', την καλύπτει το ΛΚΝ εν μέρει μόνο στο λήμμα 'πόρνη' με ένα παράδειγμα: αρσενική ~, τραβεστί. Αν δε πάμε στο λήμμα 'ζιγκολό' του ΛΚΝ, δε θα βρούμε συνώνυμο: άντρας που συνάπτει έναντι αμοιβής ερωτικές σχέσεις με γυναίκες συνήθ. μεγαλύτερές του σε ηλικία. [λόγ. <γαλλ. gigolo] (Τα ίδια λέει και το Λεξ. Μπαμπ., απλώς δεν το περιορίζει σε πελάτισσες γυναίκες. Πάντως, προκειμένου γι' αυτές, επιμένει στο 'κυρ. μεγάλης ηλικίας'. Επίσης, έχει και ΣΥΝ. πόρνος). Απ' όλα αυτά, προκύπτει ότι κατά το ΛΚΝ το ζευγάρι είναι ζιγκολό-πόρνη, όπου όμως η λ. 'ζιγκολό' καλύπτει συνήθως πελάτισσες ώριμης και μεγάλης ηλικίας, άρα αντρική πορνεία με νεαρές γυναίκες έως, ας πούμε, λέω εγώ, τα 40, δεν υπάρχει, ή τέλος πάντων δεν υπάρχει ελληνική λέξη γι' αυτό το πράγμα. Αν τώρα αυτό σας φαίνεται κάπως ξεπερασμένο, όπως και η σημασία αρ. 2 του Λεξ. Μπαμπ. για την 'πορνεία', που αναφέρεται μόνο σε 'πόρνες', θα συμφωνήσω μαζί σας! Κατά δε το Λεξ. Μπαμπ., το ζευγάρι είναι πόρνος/ζιγκολό-πόρνη, με τις ίδιες περίπου όπως στο ΛΚΝ διευκρινίσεις για το 'ζιγκολό'.

Επιστρέφω τώρα στην ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και στα όσα είπε ο Άνθιμος. Τι είπε, στην πραγματικότητα, ο Άνθιμος; Είπε: Σεξ εκτός εκκλησιαστικού γάμου = πορνεία, όπου 'πορνεία' = η οποιαδήποτε ερωτική συνεύρεση ανδρός και γυναικός εκτός γάμου. Ή, για την ακρίβεια, είπε ότι στη σημασία της 'πορνείας' εντάσσεται η οποιαδήποτε ερωτική συνεύρεση ανδρός και γυναικός εκτός γάμου. Σωστό, γιατί στη σημασία της πορνείας προφανώς εντάσσεται και η οποιαδήποτε ερωτική συνεύρεση δύο αντρών ή δύο γυναικών, και ενδεχομένως ο αυνανισμός, το τρίψιμο των μπουτιών μεταξύ τους ή του πέους πάνω στο στρώμα ή σ' ένα αντικείμενο, η κατανάλωση πορνογραφικού υλικού, ίσως-ίσως και η απλή ερωτική φαντασίωση, ιδίως εφόσον δεν αφορά τον/την σύζυγο, κλπ., ανάλογα, φαντάζομαι, με το πόσο ταλιμπάνης είναι ο εκάστοτε ερωτώμενος ιεράρχης. Θα μπορούσαν λοιπόν οι αχαΐρευτοι δημοσιογράφοι μας να βγάλουν κι άλλα λαβράκια, αν τους ενδιέφερε να ξεκινήσουν μια συζήτηση για τις θέσεις της σεπτής Ιεραρχίας πάνω στο σεξ γενικά.

Τι είπε, δηλαδή, ο Άνθιμος; Είπε ότι σεξ εκτός γάμου = πορνεία = σεξ εκτός γάμου. Ωραία ταυτολογία! Είναι άραγε τόσο ηλίθιος; Όχι βέβαια. Απλώς, κρύφτηκε πίσω από το Λεξ. Μπαμπ. και τη γλωσσική χρήση της Εκκλησίας για να αποφύγει τις επιπτώσεις από την αγανάχτηση που προκαλεί η κατηγορία της 'πορνείας', αλλά στην πραγματικότητα η 'πορνεία' σήμαινε και σημαίνει στην εκκλησιαστική γλωσσική χρήση όχι τόσο τις εκτός γάμου σχέσεις όσο ασέλγεια, ακολασία, καταδικαστέα σεξουαλική συμπεριφορά, και απλώς το εύρος των βιοτικών καταστάσεων που καλύπτει αυτή η ποιότητα της ασέλγειας/ακολασίας κυμαίνεται, από την επί χρήμασι συνουσία ως την οποιαδήποτε 'εξωγαμιαία' ή εκτός γάμου ερωτική συνεύρεση, ανάλογα με το αν μιλά ο καθημερινός Έλληνας ή ο θρήσκος συντηρητικός λαϊκός ή εκκλησιαστικός (αυτό συνάγεται και από την ανάγνωση του ετυμολογικού/ιστορικού σχολίου της λέξης στο Λεξ. Μπαμπ.). Θα μπορούσε επομένως η ΔΙΣ να είχε πει ότι οι εξωγαμιαίες σχέσεις συνιστούν ακολασία/ασέλγεια, αλλά διάλεξε την αρχαία λέξη 'πορνεία', επειδή 1) καίει περισσότερο, και 2) της δίνει τη δυνατότητα να κρύβεται πίσω από την πατροπαράδοτη εκκλησιαστική γλωσσική χρήση. Και ξεστομίζουμε, δηλαδή, τη βαριά λέξη, και, άμα βρει κανέναν στο μάτι, του λέμε ότι αλλιώς την εννοούμε εμείς και αλλιώς την εννοεί αυτός/ή.

Τέλος, ΠΟΙΟΣ ΜΙΛΑΕΙ; Οι κατεξοχήν πόρνοι! (Το 'πόρνοι', εδώ, με τη σημασία που έχει στο ΛΚΝ, που, όπως είπα, με καλύπτει περισσότερο). Κάποτε πρέπει ν' αρχίσουν να βγαίνουν και εδώ περισσότερες καταγγελίες για παιδεραστίες κλπ., για να κάτσουν λίγο ν' ασχοληθούν με τα του οίκου τους οι ιεράρχες.